1. Trên ngực phải chiếc áo khoác của Wenger luôn có 2 chữ cái A.W. Ai cũng hiểu đó chính là ký tự viết tắt họ tên ông. Nhưng không mấy người nghĩ đến nó như một định mệnh. Chữ W, viết tắt của dòng họ, lại cũng là chữ viết tắt của "Who? What? When? Why? Where?", 5 từ để hỏi trong tiếng Anh với những câu hỏi đầy băn khoăn: Ai?, Cái gì? Khi nào? Tại sao? Ở đâu?.
20 năm trước, Wenger được Arsenal bổ nhiệm sau 2 năm đấu tranh gay gắt giữa David Dein và giới chủ CLB. David Dein còn nhớ, ở một trận đấu của Arsenal hồi năm 1994, vợ của Dein đã nhắn ông gấp rằng: "Anh ạ, em thấy ông HLV của Monaco đang ngồi ở lobby". Và Dein chạy xuống, làm quen. Tối đó, họ đi uống với nhau, chơi bài, tán gẫu. Dein mê Wenger từ đó.
Năm 1995, Dein tiến cử Wenger lần đầu. Giới chủ Arsenal lắc đầu. Một năm sau, Bruce Rioch bị sa thải vì không đáp ứng được kỳ vọng đặt ra, Dein tiến cử Wenger lần hai. Chấp thuận. Wenger được bổ nhiệm.
Wenger ngày mới đến Arsenal.
Báo chí Anh bị sốc và coi đó như một sự xúc phạm. Làm sao mà một gã người Pháp lại có thể dạy người Anh chơi bóng được cơ chứ? Họ giật tít, đầy mỉa mai và ngầm lăng mạ: Arsene Who? (gã Arsene quái nào thế?).
Bây giờ, 20 năm đã trôi qua rồi, Arsene đang ở mùa giải cuối cùng của mình với Arsenal (theo như hợp đồng), và rất có thể ở mùa Hè 2017 ông sẽ chia tay bóng đá Anh. Có lẽ, lúc ấy người Anh sẽ chơi chữ với A.W theo cách khác. Có thể họ sẽ viết "Arsene, Wait" (Arsene, hượm đã) hoặc "Arsene, Why?" (Arsene, tại sao) hay "Arsene, Where?" (Arsene, thầy đi đâu).
2. Tờ The Times mới có một bài viết mà có thể ở khoảng thời gian này năm 1996 chẳng ai tưởng tượng ra sẽ có một cái tít như thế tồn tại. "Arsene nên cao chạy xa bay nếu như FA mời gọi", Oliver Kay, tổ trưởng tổ bóng đá của mục Thể thao trên The Times đã viết như thế.
Trước đó vài hôm, một tờ báo uy tín khác của Anh (Telegraph) cũng khẳng dịnh: "Giờ thì đã hiểu vì sao Wenger luôn chối từ Tam Sư" khi vụ Sam Allardyce xảy ra.
Điều đó chứng tỏ, người Anh vô cùng kính trọng người giáo sư, dù rằng ông đã luôn bị mỉa mai vì cả một quãng thời gian dài hơn một thập kỷ không thể đưa Arsenal trở lại ngôi vô địch Premier League.
20 năm, một quãng thời gian nghe thì dài, nhưng quay lại nhìn thì quá ngắn. 20 năm ấy, bao nhiêu thứ thay đổi và thái độ của người Anh với Wenger thay đổi cũng phải. Đã có những thế hệ trưởng thành và tiếp quản công việc của thế hệ cũ.
Người giật tít "Arsene Who?" (gã Arsene quái quỷ nào thế?") có khi cũng đã qua đời. Và nếu ông ta có còn sống, được cầm bút viết đi nữa, chắc ông ta vẫn sẽ ân hận vì đã từng bỉ bai một HLV vĩ đại như thế.
Wenger đã dập tắt mọi nghi ngờ bằng những danh hiệu.
20 năm trước, Motorola giới thiệu chiếc điện thoại di động gọn nhẹ nhất thế giới, chiếc StarTAC. Bây giờ, ĐTDĐ của Motorola chỉ còn là của hiếm trên thị trường và iPhone đã lên ngôi. 20 năm trước, TT Bill Clinton thông qua dự luật tự do thông tin điện tử.
Bây giờ, chính phủ Hoa kỳ có bạch hoá hay không cũng không quá quan trọng khi mà những kiểu như Edward Snowden có thể "giúp" họ bạch hoá nhiều dữ kiện trước thời hạn. 20 năm trước, báo chí là một quyền lực lớn. Bây giờ, Facebook và các trang mạng xã hội khác đã cho báo chí ngửi khói mỗi ngày.
20 năm trước, người ta xấc xược hỏi "Gã Arsene quái qủy nào thế?".
Bây giờ, người ta sẽ hỏi ông sẽ đi đâu (Where?); ông sẽ làm cái gì sau kỷ nguyên Arsenal (What?); tại sao ông lại rời bỏ bóng đá Anh (Why? Nếu điều đó xảy ra) và khi nào thì ông mới chấp nhận lên ngồi ghế HLV trưởng ĐTQG Anh (When?). Đó cũng là một thay đổi chóng mặt, mà không dễ gì một con người có thể tạo ra được.
Hôm qua, tờ Telegraph đến gặp Guy Wenger, anh ruột của Arsene, để viết về hai anh em ông của một thời họ còn khoác áo cầu thủ nghiệp dư. Sẽ chẳng ai tìm đến Guy cả, nếu như Arsene vẫn là "gã quái qủy nào đó" trong mắt người Anh. Khi Wenger thiết lập được giá trị, nó kéo theo tất cả những gì thuộc về ông cũng có giá trị.
Lý thuyết của Wenger nêu 4 yếu tố cơ bản để đội bóng đạt được hiệu quả. Đó là "khát vọng đúng đắn"; hành vi đúng đắn; thái độ đúng đắn và niềm tin. "Bạn luôn cần ai đó đặt niềm tin vào mình", Wenger đã chia sẻ thế.
Nó giống như cách ông kiên trì tin vào các cầu thủ trẻ, mà điển hình là Walcott. Và nó cũng giống như cách mà nhiều cầu thủ Arsenal thế hệ trước tin vào ông, vào đồng đội, để thành công.
Arsenal mùa giải này bắt đầu tỏ ra là một đội bóng nguy hiểm, khi Mustafi đến đầu quân và cùng Koscielny tạo nên một hàng thủ tin cậy. Niềm tin đã bắt đầu trở lại. Chính vì thế, nhiều HLV đã nhận xét rằng "đây chính là thời điểm bước ngoặt của Arsenal".
Nếu đây đúng là thời điểm bước ngoặt của Arsenal, có lẽ chúng ta sẽ nhận ra rất rõ các điểm nhấn của 20 năm Wenger ở CLB. Đó là điểm nhấn của cú đúp năm 1998; điểm nhấn của cú đúp năm 2004; điểm nhấn của thất bại ở chung kết Champions League 2006 và hôm nay, điểm nhấn của sự quay lại sau một thời gian dài bị giễu nhại là "anh Tư".
Arsenal và Wenger sắp có bước ngoặt lớn?
Nhà văn Nguyễn Việt Hà có dùng một từ rất hay để mô tả những giai đoạn quan trọng của đời người. Ấy là từ "nhịp đời". Và có thể nói rằng các điểm nhấn kể trên chính là những nhịp đời của Wenger ở Arsenal, trong 20 năm qua.
Hôm nay, ở vào nhịp đời đánh dấu 20 năm tròn gắn bó, liệu rằng ông sẽ chọn bước đi tiếp theo hướng đến cái đích nào đây? Real, PSG, tuyển Anh hay là giải nghệ như Fergie đã làm? Tự người Anh đang cố đi tìm lời kiến giải cho câu hỏi lớn ấy.
Nhân tiện, nhắc đến Fergie, cũng có một thông tin khá hay mà chúng ta nên tham khảo để thấy rằng mình đã sống trong những hỗn loạn thông tin giả-thật khó lường bấy lâu nay. Guy Wenger, anh trai của Arsene Wenger tiết lộ rằng "Người ta bảo nó (Arsene) và Ferguson ghét nhau lắm. Bậy bạ hết sức. Tôi đã uống rượu với cả hai bọn họ, rất vui, ít nhất là hai lần".
Có khi, biết đâu chừng, để kỷ niệm 20 năm Wenger gắn liền với Premier League, Fergie cũng tìm đến Wenger để chúc mừng, với một ly Bourgogne, thứ rượu mà cả hai cùng rất thích.