Trong lịch sử các cuộc thi sắc đẹp của Việt Nam, ít ai biết rằng cuộc thi Hoa hậu đầu tiên từ khi đất nước thống nhất chỉ chọn ra một Hoa hậu và Á hậu duy nhất. Trong đó, Hoa hậu là Bùi Bích Phương còn Á hậu là Nguyễn Thu Mai.
Nguyễn Thu Mai là Á hậu đầu tiên của Việt Nam.
Á hậu Nguyễn Thu Mai sinh năm 1970. Cô là con gái của nhạc sĩ Lương Ngọc Trác (tên thật Nguyễn Quế Ngạch), mẹ là NSƯT Thùy Chi. Cô tốt nghiệp khoa piano Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội.
Năm 1988, cô tham dự cuộc thi Hoa hậu hội báo Tiền Phong lần thứ nhất và giành ngôi Á hậu. Cuộc thi năm đó được tổ chức tại Nhà văn hoá Thanh Niên (Hà Nội). Đây là một hoạt động trong dịp kỷ niệm 35 năm thành lập báo Tiền Phong.
Thu Mai sở hữu vẻ đẹp khác biệt với vóc dáng cao lớn, mái tóc xoăn màu nâu nên thoáng nhìn, ai cũng tưởng là một cô gái lai Tâ y. Đôi mắt trong veo, hút hồn và nụ cười duyên là những nét đẹp không thể lẫn của Á hậu Thu Mai.
"Chị Thu Mai nhìn rất xinh vì có răng khểnh. Ngoài đời, chị ấy là người hiền lành, tốt tính. Tuy có vẻ đẹp lai Tây nhưng chị ấy lại có chất phụ nữ Hà thành vì sự dịu dàng, thanh lịch, nhẹ nhàng", Hoa hậu Bùi Bích Phương chia sẻ.
Hoa hậu Bùi Bích Phương (người đội vương miện), Á hậu Thu Mai (thứ 2 từ trái qua) cùng các thí sinh trong Top 10 Hoa hậu hội báo Tiền Phong 1988.
Thời điểm đó, Á hậu Thu Mai được nhiều thí sinh quý mến vì tính cách vui vẻ, hòa đồng. Cô luôn đem đến cảm giác ấm áp, tràn đầy sức sống ngay từ lần đầu tiếp xúc.
Hoa hậu Bùi Bích Phương cũng cho biết Á hậu Thu Mai lúc nào cũng tràn đầy sức sống. "Tôi thấy câu này rất hợp với chị Thu Mai: "Sự dịu dàng của người phụ nữ có thể chinh phục được cả thế giới".
Không chỉ vậy, Á hậu Thu Mai còn được các thí sinh khác ngưỡng mộ khi có bạn trai động viên, chăm sóc rất tận tình. "Anh Thế Công chăm sóc, đưa đón chị Thu Mai cực kỳ chu đáo. Nhiều chị em thi cùng đều nhận ra sự tỉ mỉ, quan tâm từng li từng tí của anh ấy. Chúng tôi mừng cho chị Mai vì hai người gắn bó như hình với bóng, hai người có tướng phu thê, rất hợp nhau", Hoa hậu Bích Phương nói thêm.
Nhớ lại cuộc thi Hoa hậu Việt Nam 1988, nhà báo Dương Xuân Nam từng chia sẻ ông rất thích và ấn tượng với vẻ đẹp của Á hậu Nguyễn Thu Mai. "Ngày đó tôi rất ấn tượng với Mai. Cô ấy cao mà đẹp lắm. Với tôi, Mai có vẻ đẹp cá tính, có bản sắc. Trong cuộc thi năm đó, Mai được điểm khá cao, ngang ngửa Bùi Bích Phương" , ông Xuân Nam kể lại.
Á hậu Nguyễn Thu Mai (thứ hai từ trái sang) cùng người thân trong gia đình.
Cũng theo ông Xuân Nam, ban giám khảo cuộc thi Hoa hậu Việt Nam 1988 chia ra làm 2 phe, một bên ủng hộ Bùi Bích Phương, một bên ủng hộ Nguyễn Thu Mai. " Cả hai đều ấn tượng. Sau đó, chúng tôi quyết định ai trả lời ứng xử hay hơn thì chọn. Sau đó, Bùi Bích Phương trả lời có phần nhỉnh hơn nên giành vương miện năm đó", ông Dương Xuân Nam kể.
Sau cuộc thi, top 3 người đẹp gồm: Bùi Bích Phương, Thu Mai, Thanh Hương thi thoảng có gặp nhau. Trong một lần có dịp gặp gỡ, Hoa hậu Bích Phương chia sẻ: " Tôi từng đến nhà Thu Mai ở phố Phan Huy Chú (Hà Nội) chơi. Lúc nào tôi cũng thấy chị vui vẻ, tươi tắn, cởi mở. Chị Mai học Khoa Piano, Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội. Chị có người yêu tên Công, sau này họ lấy nhau. Anh Công rất chu đáo, thường xuyên đưa đón chị ấy. Chúng tôi rất ngưỡng mộ tình yêu của anh chị ấy" , Bùi Bích Phương kể lại.
Sau khi trở thành Á hậu, cuộc sống của Thu Mai khá kín tiếng và bình dị. Cô không tham gia showbiz, mà trở thành cô giáo dạy đàn piano, organ cho trẻ em. Á hậu Thu Mai kết hôn với bạn trai Thể Công và có một con gái. Năm 2024, cô qua đời ở tuổi 54 do bệnh thận.