Quá trình dạy một trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ là nhập liệu, nhập dữ liệu và nhập càng nhiều dữ liệu càng tốt, để hệ thống tự động phân tích, tìm ra một khuôn mẫu, một cấu trúc chung để đưa ra một sản phẩm cuối cùng. Suy ra từ khái niệm trên, tổng hợp từ những kết quả AI tạo ra được, ta thấy việc sáng tạo còn quá khó với AI.
Trong ví dụ mới nhất, các nhà nghiên cứu của Google lại một lần nữa chứng minh thuật toán vẫn chưa viết lời nhạc và thơ ca cho hay.
Việc viết được lời nhạc vốn rất khó: nó cần một cấu trúc tốt để hòa hợp với nhạc, người viết cần vốn từ lớn, cần sử dụng ngôn ngữ một cách điêu luyện, chưa kể phải sử dụng những kĩ thuật vốn xuất hiện cả trong thơ ca như ẩn dụ, hoán dụ, chơi chữ …
Không phải ai trong chúng ta cũng có thể làm được, nhưng điều đó không ngăn các nhà nghiên cứu tại Google thử nghiệm.
Họ sử dụng hai hệ thống machine learning khác nhau, học hai cơ sở dữ liệu khác nhau.
Thứ nhất là lời nhạc, chỉ trừ hai thể loại là nhạc thiếu nhi và nhạc Hip-Hop. Bỏ một trong những loại nhạc trẻ thịnh hành nhất hiện tại để tránh việc có những ngôn ngữ quá mạnh trong sản phẩm cuối cùng.
Những thể loại nhạc máy được học là:
- Nhạc indie – loại nhạc của các nghệ sĩ độc lập tự sáng tác.
- Nhạc đồng quê.
- Nhạc dân gian.
- Nhạc Jazz.
- Nhạc Rock mạnh (metal).
- Nhạc Pop.
- Nhạc R&B.
- Nhạc Rock.
- Nhạc phim.
Thứ hai là sách, các nhà nghiên cứu cho máy đọc những quyển sách nổi tiếng:
- Chuyện Hai Thành phố - Charles Dickens.
- Những Cuộc phiêu lưu của Huckleberry Finn – Mark Twain.
- Alice ở Xứ Thần tiên – Lewis Carroll.
- Bá tước Dracula – Bram Stoker.
- Emma – Jane Austen.
- Frankenstein – Mary Shelley.
- Kỳ vọng Lớn lao – Charles Dickens.
- Truyện cổ Grimm – Anh em nhà Grimm.
- Hóa Thân – Franz Kafka.
- Kiêu hãnh và Định kiến – Jane Austen.
- Những Cuộc phiêu lưu của Sherlock Holmes – Arthur Conan Doyle.
- Những Cuộc phiêu lưu của Tom Sawyer – Mark Twain.
- Bá tước Monte Cristo – Alexandre Dumas.
- Bức chân dung của Dorian Gray – Oscar Wilde.
- Quân Vương – Niccolò Machiavelli.
- Giấy dán tường Màu vàng – Charlotte Perkins Gilman.
Được học hành tử tế - được nghe những thể loại nhạc chọn lọc, được đọc những cuốn sách đã trở thành tượng đài trường tồn của ngành văn học, nhưng hệ thống AI của Goolge vẫn không "khôn" được ra mấy.
Thử nghiệm được tiến hành như sau: một cỗ máy chỉ học lời nhạc, một cỗ máy chỉ được đọc sách, rồi chúng sẽ hợp sức lại để tạo ra lời nhạc của riêng mình. Khi tự tạo hai tác phẩm riêng rẽ, lời lẽ của chúng có phần dễ hiểu và có nghĩa. Nhưng khi kết hợp lại, sản phẩm cuối cùng hơi khó nghe chút.
Câu đầu tiên được mớm cho máy, và nó sẽ phải tự tạo phần nội dung tiếp theo.
come on, uh
you remember the voice of the widow
i love the girl of the age
i have a regard for the whole
i have no doubt of the kind
i am sitting in the corner of the mantelpiece
Thôi nào, uh
Em có nhớ giọng nói của bà góa
Tôi yêu cô gái tại cái tuổi đó
Tôi quan tâm tới toàn cục
Tôi không nghi ngờ gì loại người như thế
Tôi đang ngồi tại góc lò sưởi
i'm your big and brave and handsome romeo
you know my secret secret
you have my second estate
you suit your high origin
you have my cursed youth
you have my life
Tôi là chàng Romeo to lớn và mạnh mẽ và đẹp trai của em
Em biết bí mật, bí mật của tôi
Em có được mảnh đất thứ hai của tôi
Em phù hợp với nguồn gốc cao quý của em
Em có cả tuổi trẻ bị nguyền rủa của tôi
Em có cả cuộc đời tôi
you told me you loved nobody else, you never would
you told me you wanted everything else, you never would
he put his hand on the pillow of the marquis
he put his cap on the ground like a stone
he put his hand on the latch of a door
he put his key in the lock as a key
Em nói với tôi em không yêu ai, em chưa từng yêu ai
Em nói với tôi em muốn mọi thứ, em chưa từng muốn
Chàng đặt tay lên chiếc gối của hầu tước
Chàng đặt mũ của mình xuống sàn như đặt một cục đá
Chàng đặt tay lên then cửa
Chàng tra khóa vào ổ, dùng nó như cái chìa khóa
Trong những "tác phẩm nghệ thuật trên", có đôi ba câu khi dịch ra tiếng Việt lại dễ nghe hơn trông thấy. Thế nhưng khi xét toàn cảnh, sản phẩm do AI tạo ra còn lâu mới dùng để làm nghệ thuật. Cho tới thời điểm hiện tại, sáng tạo vẫn là thứ dành riêng cho con người, chỉ con người mới sáng tạo nên được những áng thơ, lời văn, câu hát có cánh.
AI còn phải học dài.