Bạn đã bao giờ nghĩ đến việc bản thân sẽ sống như thế nào khi về già chưa? Bạn sẽ chọn cuộc sống an nhàn hay sẽ tiếp tục làm việc?
Ở Nhật Bản, việc những cụ ông, cụ bà ngoài 60 vẫn phải lao động kiếm tiền không còn là giả thuyết mà đã trở thành thực tế. Theo đó, Nhật Bản là quốc gia có tỷ lệ già hóa rất cao, người trên 65 tuổi chiếm gần 30% tổng dân số, trong đó có tới 9 triệu người già vẫn đang làm việc. Con số này khiến bất kỳ ai cũng phải ngạc nhiên.
Vậy tại sao người già ở Nhật Bản lại phải làm việc khi đã nghỉ hưu?
1. Bùng nổ việc làm cho người cao tuổi ở Nhật Bản - Lý do vì sao?
Già hóa dân số chính là lý do trực tiếp dẫn đến sự gia tăng việc làm của người cao tuổi ở Nhật Bản. Nhật Bản là một trong những quốc gia đầu tiên trên thế giới bước vào giai đoạn già hóa dân số. Tỷ lệ và mức độ già hóa của nước này cũng cao nhất thế giới. Hiện tượng già hóa dân sẽ kéo theo 2 tác động: Chi phí sinh hoạt của người cao tuổi tăng lên và mất cân bằng cung cầu trên thị trường lao động
Nguyên nhân thứ 2 dẫn đến thực tế nhiều người già ở Nhật vẫn đi làm sau khi nghỉ hưu chính là do mức độ chăm sóc y tế và phúc lợi xã hội. Nhiều chuyên gia giải thích rằng, tại đất nước mặt trời mọc, mức độ chăm sóc y tế và phúc lợi xã hội ở Nhật Bản cao nên tuổi thọ trung bình của người Nhật cũng rất dài, khiến người già sống lâu hơn và cần nhiều lương hưu cũng như chi phí y tế hơn để duy trì cuộc sống. Do đó, họ vẫn lao động, làm việc dù đã đến tuổi nghỉ ngơi.
Ngoài ra, hệ thống lương hưu của Nhật Bản còn nhiều vấn đề như tỷ lệ đóng thấp, mức lương hưu thấp, độ tuổi đóng lương hưu cao khiến lương hưu của nhiều người cao tuổi không đủ để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt. Bên cạnh đó, do tình trạng thiếu lao động nên không ít nhà tuyển dụng Nhật Bản vẫn thuê lao động già như một nguồn lao động có giá trị. Vì vậy, những người gần 80 tuổi nhưng vẫn làm việc là hiện tượng phổ biến ở nước này.
2. Tác động của sự bùng nổ việc làm đối với người cao tuổi ở Nhật Bản
Tác động kinh tế
Bùng nổ việc làm đối với người cao tuổi ở Nhật Bản có thể làm tăng tổng thu nhập và tổng tiêu dùng của xã hội, đồng thời thúc đẩy tăng trưởng và ổn định kinh tế.Thực trạng này cũng có thể làm giảm bớt căng thẳng trên thị trường lao động, lấp đầy một số khoảng trống và nhu cầu, đồng thời nâng cao hiệu quả sản xuất và khả năng cạnh tranh của xã hội.
Tuy nhiên, việc thuê các nhân sự cao tuổi cũng có thể làm giảm khả năng đổi mới và sức sống của xã hội, bởi vì người cao tuổi thường thiếu các kiến thức và kỹ năng mới . Họ cũng khó thích nghi với sự đổi mới của môi trường hơn. Việc tuyển dụng người cao tuổi cũng gây ra những mối lo về an toàn xã hội và rủi ro tai nạn, vì người cao tuổi thường có tình trạng thể chất và tinh thần kém hơn người trẻ.
Tác động xã hội
Sự bùng nổ việc làm cho người cao tuổi ở Nhật Bản có tác động đáng kể nhất đến xã hội Nhật Bản. Một mặt, hiện tượng này có thể nâng cao chất lượng cuộc sống và hạnh phúc của người cao tuổi, đồng thời nâng cao lòng tự trọng và sự tự tin của họ trong xã hội.
Việc nhiều người già đi làm còn có thể tạo sự kết nối và giao tiếp xã hội cho người cao tuổi, từ đó giảm bớt cảm giác cô đơn, trầm cảm mà người già thường gặp phải. Đặc biệt, càng có nhiều nhân sự cao tuổi đồng nghĩa với quá trình chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm trở nên dễ dàng và tự nhiên hơn. Các doanh nghiệp, công ty sẽ không tốn quá nhiều chi phí thuê chuyên gia để đào tạo nhân sự trẻ, chưa có kinh nghiệm và kỹ năng làm việc.
Kết luận
Qua những phân tích trên có thể thấy, làn sóng bùng nổ việc làm của người cao tuổi ở Nhật Bản là một hiện tượng xã hội có cả ưu điểm và nhược điểm. Nó không chỉ phản ánh sự già hóa của xã hội Nhật Bản, mà còn ảnh hưởng đến các khía cạnh kinh tế, xã hội và cả văn hóa.
Hiện tượng này cũng có ý nghĩa quan trọng đối với nhiều quốc gia trên thế giới. Theo đó, các quốc gia nên tôn trọng và ủng hộ quyền lựa chọn việc làm và quyền của người cao tuổi, đồng thời cũng nên quan tâm và cải thiện điều kiện, môi trường làm việc cho đối tượng lao động này. Ngoài ra, cũng cần tận dụng và phát huy những tác động tích cực của lao động lớn tuổi đối với các khía cạnh kinh tế, tài chính của đất nước.
