Trong văn hóa truyền thống, việc thờ cúng tổ tiên là một hoạt động vô cùng quan trọng. Nó không chỉ là việc tưởng nhớ những người thân đã khuất mà còn là sự kế thừa văn hóa và nuôi dưỡng tinh thần. Trong quá trình cúng tế, việc chuẩn bị lễ vật đặc biệt quan trọng. Không phải vấn đề lễ vật nhiều hay ít, đơn giản hay phức tạp mà cần quan tâm tới những kiêng kỵ tìm lành tránh dữ.
Trong đó, vào dịp viếng mộ cuối năm, người ta cũng thường kiêng mang theo 3 loại quả này khi cúng tế. 3 quả này không hẳn ám chỉ chính xác ba loại quả cụ thể mà tượng trưng cho những loại quả có ý nghĩa xấu hoặc không phù hợp nên tránh khi cúng tổ tiên.
3 loại quả không nên mang đi viếng mộ
1. Hoa quả héo, thối rữa
Quả thối rõ ràng không thể dùng làm lễ vật. Điều này không chỉ vì trái cây thối trông rất khó chịu mà quan trọng hơn, nó tượng trưng cho sự hư hỏng và bất hạnh. Việc dâng hoa quả như vậy lên tổ tiên chắc chắn là thiếu tôn trọng tổ tiên và vi phạm ý định ban đầu của việc cúng tế. Trong văn hóa phương Đông, hoạt động cúng tế đề cao sự tôn kính và biết ơn tổ tiên nên việc lựa chọn đồ cúng phải thể hiện sự tôn trọng này.
Trái cây thối hay héo không những không thể hiện được sự tôn trọng mà còn có thể mang hàm ý tiêu cực, ảnh hưởng đến sự bình yên trong gia đình. Vì vậy, khi lựa chọn trái cây viếng mộ, chúng ta phải đảm bảo trái cây còn tươi, nguyên vẹn.
2. Những loại quả mang ý nghĩa "xấu"
Trong văn hóa phương Đông, có một số loại hoa quả mang những ý nghĩa cụ thể vì ý nghĩa đồng âm hoặc biểu tượng của chúng. Chẳng hạn, ở Trung Quốc, quả lê vì đồng âm với chữ "li" nên thường bị coi là ý nghĩa chia ly. Chính vì thế, loại quả này thường không được mang theo khi cúng tổ tiên. Tương tự, quả hồng và quả mơ cũng được coi là loại quả không may mắn vì nghe có vẻ "chết chóc" và "bất hạnh".
Tuy nhiên, quả lê trong các lễ cúng tế của người Hàn Quốc vẫn thường được sử dụng. Bởi vậy, những loại quả kiêng kỵ này sẽ phụ thuộc vào văn hóa từng vùng, từng miền.
Trong những dịp trang trọng như cúng tế, chắc chắn việc chọn những loại trái cây có ý nghĩa tốt lành sẽ thích hợp hơn. Ví dụ, táo có nghĩa là hòa bình, cam có nghĩa là may mắn, chuối có nghĩa là thành công,... Những loại trái cây này không chỉ thể hiện sự thành kính, cầu phúc của chúng ta đối với tổ tiên mà còn mang lại may mắn, cát tường cho gia đình.
3. Những loại quả nặng mùi
Sầu riêng là một trong những loại quả được liệt vào danh sách kiêng mang đi viếng mộ. Không nói đến việc đây là loại quả mà người đã khuất khi còn sống "thích ăn" mà bởi loại quả này mùi nồng, nói cách khác là nặng mùi. Thêm vào đó, bề ngoài nhiều gai cũng khiến loại quả này không được nhiều người lựa chọn khi mang cúng tế.
Khi mang hoa quả viếng mộ cuối năm cần chú ý điều gì?
Ngoài 3 loại quả kiêng kỵ khi mang đi viếng mộ cuối năm, còn một số điều khác cần được chú ý.
Thứ nhất, không mang hoa quả do người tặng để cúng tổ tiên. Trong việc cúng tế, dù cuối năm hay đầu năm mới, điều quan trọng nhất là sự chân thành. Nếu bạn mang hoa quả do người khác tặng đi cúng tổ tiên thì có thể bị coi là thiếu sự chân thành, thiếu lòng hiếu thảo. Vì vậy, chúng ta nên dùng số tiền kiếm được để mua trái cây và các lễ vật khác để bày tỏ tấm lòng thành kính của mình.
Thứ hai, chúng ta cũng cần chú ý đến vị trí và số lượng hoa quả. Nói chung, trái cây nên được đặt ở giữa bàn cúng để thể hiện sự thành kính với tổ tiên. Đồng thời, số lượng quả cũng nên là số lẻ, bởi trong văn hóa truyền thống, số lẻ được coi là biểu tượng của sự cát tường. Tất nhiên, những quy tắc này không phải là tuyệt đối, các vùng và gia đình khác nhau có thể có những phong tục và cách hiểu khác nhau. Nhưng dù thế nào đi nữa, chúng ta cũng nên tôn trọng những phong tục, ý nghĩa văn hóa truyền thống này để cầu may mắn.
Trong các lễ cúng tế quan trọng như Chạp mộ cuối năm, Lễ Thanh minh, Lễ xá tội vong nhân, mỗi gia đình sẽ cẩn thận lựa chọn những đồ cúng phù hợp để tưởng nhớ tổ tiên với lòng thành kính, đồng thời cầu nguyện linh hồn tổ tiên trên trời sẽ bảo vệ gia đình, sự an toàn, thịnh vượng cho con cháu.