2023-năm của những hình thái thiên tai cực đoan, dị thường

Hãy cùng chúng tôi nhìn lại 1 năm với nhiều diễn biến thiên tai đáng chú ý qua phân tích của các chuyên gia và cơ quan quản lý.

Nắng nóng và số lượng cơn bão không nhiều, tuy nhiên trong năm 2023 nhiều con số kỷ lục đã xuất hiện. Với nắng nóng nhiều nơi có nhiệt độ cao nhất vượt giá trị lịch sử như Tương Dương (Nghệ An) 44,2 độ C. Với mưa lũ, nhiều trận mưa cực đoan đã xảy ra với lượng mưa trong 24h lên đến trên 800mm gây lũ quét và sạt lở đất kinh hoàng ở nhiều địa phương.

Theo ông Hoàng Phúc Lâm – Phó GĐ Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia: Lũ quét và sạt lở đất là những loại hình thiên tai đặc biệt nguy hiểm, gây thiệt hại lớn, thường xảy ra trong phạm vi nhỏ, thời gian xảy ra nhanh nên rất khó dự báo, cảnh báo.

Nhìn lại năm qua, có thể cảm nhận được sức tàn phá khủng khiếp của thiên tai, sự khốc liệt, cực đoan, bất thường của thời tiết ngày càng không theo quy luật.

Năm 2023, ở nước ta, đã xảy ra hơn 1.135 trận thiên tai với 21 trên tổng số 22 loại hình thiên tai. Trong đó, một số đợt thiên tai lớn, gây hậu quả nghiêm trọng tập trung vào các loại hình thiên tai như mưa lớn gây ngập lụt, sạt lở đất. Mưa lớn gây sạt lở đất tại nhiều điểm khu vực Tây Nguyên, trong đó sạt lở đất tại đèo Bảo Lộc làm 03 chiến sỹ và 01 người dân bị vùi lấp; sạt lở tại TP Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng làm 02 người chết, 05 người bị thương; Mưa lớn gây ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất tại khu vực Bắc Bộ, trong đó lũ quét tại Sa Pa và Bát Sát, tỉnh Lào Cai làm 09 người chết, mất tích. 3 đợt mưa lớn tại khu vực miền Trung từ giữa tháng 10 đến giữa tháng 11 làm 14 người chết, mất tích, trong đó đợt từ 13-17/11 tại Thừa Thiên Huế có nơi mưa trên 800mm/24 giờ, gây ngập lụt nghiêm trọng hạ lưu sông Hương và sông Bồ; tại Đà Nẵng đợt mưa từ 10-17/10 với tổng lượng trên 1.300mm gây ngập lụt nghiêm trọng nhiều khu vực của thành phố,…

Tính đến ngày 14/12/2023, thiên tai đã làm 166 người chết, mất tích, thiệt hại về kinh tế ước tính khoảng 8.228 tỷ đồng.

Theo ông Nguyễn Văn Hải, Trưởng phòng Phòng Ứng phó và Khắc phục hậu quả thiên tai, Cục Quản lý đê điều và PCTT, Bộ NN&PTNT: Thông tin dự báo, cảnh báo sớm về mưa lớn, lũ, ngập lụt, nguy cơ lũ quét, sạt lở đất đã được truyền tải kịp thời, đầy đủ đến các cấp chính quyền, người dân; cộng đồng đã chủ động chuẩn bị và ứng phó phù hợp với thực tiễn theo phương châm 4 tại chỗ, góp phần giảm thiểu tối đa thiệt hại.

Tuy nhiên ở nhiều nơi, người dân còn chủ quan, xem nhẹ ảnh hưởng, mức độ nguy hiểm của thiên tai nên đã xảy ra những thiệt hại đáng tiếc về người khi đi qua các ngầm tràn, các con suối ngập sâu, nước chảy xiết và bị cuốn trôi, trẻ em bị đuối nước, bị lật ghe.

Nhận định diễn biến thiên tai trong năm 2024 sẽ có những diễn biến khó lường, để ứng phó hiệu quả với thiên tai trong năm tới, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang cho rằng: cần chuyên nghiệp hóa 3 nhiệm vụ phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai; trong đó, tập trung rà soát, đề xuất, sửa đổi ngay những bất cập liên quan công tác đầu tư công trình phòng, chống thiên tai, tạo sinh kế cho người dân vùng thiên tai.

“Quan trọng nhất là công tác dự báo, phải kịp thời và chuẩn xác. Đồng thời rà soát lại những kịch bản, điều chỉnh bổ sung cho nó phù hợp với yêu cầu thực tế để triển khai và thực hiện hiệu quả. Đặc biệt công tác phối hợp giữa các lực lượng ở đây vẫn là khâu yếu nhất. Cho nên phối hợp ở đây thì ngay cả trong việc chúng ta chuẩn bị và tham gia xử lý sự cố để giảm bớt các tác động của thiên tai và ngay trong việc khắc phục”, ông Hải phân tích.

Bên cạnh đó, công tác phối hợp với các cơ quan thông tấn, báo chí, đài truyền hình, đài truyền thanh từ Trung ương đến địa phương cũng cần được tăng cường để truyền thông và đưa các bản tin về tình hình thiên tai, công tác chỉ đạo ứng phó kịp thời tới các cấp chính quyền và người dân.