TRỰC TUYẾN QUỐC TẾ: ĐẠI TƯỚNG VÀ BÀI HỌC LÒNG DÂN (Phần 3)

Tôi có vinh dự được gặp lại Đại tướng khi Liên hiệp tổ chức hữu nghị Việt Nam mời đoàn du kích Venezuela, những chiến sĩ đã bắt cóc Trung tá Mỹ để đòi trả tự do cho anh Nguyễn Văn Trỗi. Khi đó, Đại tướng đã nhắc lại nghĩa cử này và nói rằng đó là món nợ tinh thân mà nhân dân Việt Nam phải trả cho nhân dân Venezuela. Sau đó, người nói rằng món nợ đó chỉ có thể trả được bằng một cách duy nhất - đó là tiếp tục giữ gìn, xây dựng mối quan hệ hữu nghị, anh em giữa Việt Nam và Venezuela ngày càng thêm bền chặt và phát triển bền vững.

Một lần nữa, trong cuộc gặp không chính thức đó, tôi lại cảm nhận được ở Người một tình cảm bình dị, thân mật giữa Đại tướng với một người dân ngưỡng mộ người, chứ không phải giữa một Đại tướng và một Đại sứ.

Tôi đã sống ở đây 6 năm. Chừng nào chính phủ Việt Nam còn cần sự giúp đỡ của tôi, tôi sẽ còn làm việc ở đây, góp phần vì một nước Việt Nam thịnh vượng.

Đúng là hiện tại có 1 bộ phận nhỏ thế hệ trẻ đã quen với tự do, sung sướng, không có lý tưởng sống tuy nhiên đa phần thanh niên đều thấu hiểu được rằng nhờ có sự hy sinh to lớn của cha ông thì mới có được hòa bình như ngày hôm nay,

Lễ viếng Đại tướng còn có rất nhiều bạn trẻ tham dự. Trong dòng người lịch sử ấy, nổi bật lên màu áo xanh thanh niên tình nguyện, nổi bật lên tình cảm tha thiết và lòng biết ơn vô hạn của những người trẻ tuổi đối với vị Đại tướng kính yêu của mình. Cũng như mọi người thấy trong tất cả mọi thời điểm đất nước gặp khó khăn thì nhân dân việt Nam luôn biết đoàn kết, đặc biệt là thế hệ trẻ, luôn sẵn sàng xả thân quên mình và đi đầu trong công cuộc bảo vệ đất nước.

Tôi tin rằng, sau những ngày này, sẽ có những nhìn nhận khác về người trẻ.

Tôi không dám đại diện cho số đông để trả lời câu hỏi của bạn. Bạn bè, người thân của tôi ở đây cũng như đa số người dân thường trong nước. Đường xa, không có điều kiện đến 30 Hoàng Diệu, thì chỉ bái vọng trong lòng thôi.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp đánh giá cao việc các cố vấn quân sự Liên Xô tham gia cuộc chiến của nhân dân Việt Nam chống Mỹ và bày tỏ sự cảm ơn đối với nhân dân Nga về sự giúp đỡ vật chất to lớn những năm tháng chiến tranh. Thời bình, trong những chuyến thăm Liên Xô nói riêng và các nước khác nói chung, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã thể hiện phẩm chất của nhà ngoại giao tài giỏi. Tuy nổi tiếng khắp thế giới vì góp phần quan trọng vào chiến thắng của Việt Nam trong 2 cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, nhưng bản thân Đại tướng Võ Nguyên Giáp luôn tự nhận mình là Đại tướng của hoà bình.

Tôi ngưỡng mộ nhất là cách cầm quân. Người ta hay nói “Thương trường là chiến trường”. Chính vì vậy, với vai trò là một Tổng giám đốc, một Chủ tịch Hội đồng quản trị như tôi, việc cầm quân – không phải cầm quân đi đánh trận mà là cầm quân trên thương trường, cũng là một việc phải suy nghĩ và học hỏi rất nhiều.

Tôi ngưỡng mộ Người - một vị tướng vĩ đại nhưng lại có một lối sống giản dị, vừa có kiến thức uyên thâm, lại là một nhà văn, giỏi đàn hát và có nhiều năng khiếu khác.

Mỗi lần thăm quê, người dân đến nhiều lắm. Cụ yêu cầu xe dừng cách xa cổng rồi cụ tự đi bộ vào.

Khi nghe tin Đại tướng mất, từ ngày mùng 4, người dân, đoàn thể ở khắp các tỉnh, thành đến viếng, thắp nhang cho cụ kể cả đêm hôm. Tình cảm của mọi người hết sức trân trọng, bày tỏ sự kính trọng với Đại tướng. Theo thống kê, tính đến 17 giờ ngày 12/10, có 2570 đoàn, số người gần 40 ngàn người.

Những tấm gương lãnh đạo vì dân ở nước nào, thời nào cũng có. Ví dụ như tổng thống J.Chirac chưa năm nào bỏ lỡ hội chợ về nông nghiệp của Pháp, nơi trưng bày các mà các sản phẩm của nông dân…

Việc làm tượng đài cũng là một cách thể hiện theo ngôn ngữ hiện đại. Tập quán truyền thống của dân ta thường là những ngôi đền thờ hay tượng thờ khiêm nhường nhưng gần gũi với người dân. Và tôi nghĩ cái tượng đài lớn nhất chính là lòng người và sức trao truyền tấm gương ấy qua thời gian.

Việc xây dựng tượng đài như bạn hỏi chắc chắn sẽ được bàn tới nhưng cũng cần rút kinh nghiệm việc xây dựng tượng đài ở nước ta trong thời gian qua đôi khi tốn kém mà hiệu quả rất hạn chế. Cái khó nhất để tạo hình vị Đại tướng của chúng ta chính là làm sao toát lên ở ông cả hai phẩm chất tưởng như trái ngược nhau, thể hiện trong điều mà chính ông tự nhận “tôi là vị tướng của hòa bình”, hay như người nước ngoài đã ví ông là “ngọn núi lửa phủ tuyết”… Vấn đề là tài năng của các nghệ sĩ tạo hình.

Đại tướng không bao giờ nói "nước Pháp đã bị đánh bạị", mà ông nói "chủ nghĩa thực dân Pháp đã bị đánh bại". Ông tuyệt nhiên không hề coi thường các tướng lĩnh Pháp, đặc biệt là Navarre, bởi đối với ông, chính hệ thống thực dân đã tạo ra tình huống này, đẩy các tướng lĩnh vào những ngõ cụt liên tiếp.

Nhân dân Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của những con người vĩ đại, đã chiến thắng, bởi vì sự nghiệp giải phóng dân tộc đã được khắc ghi vào lịch sử.

Việt Nam hiện là một nước đang phát triển, chúng ta mới thoát khỏi chiến tranh được vài chục năm. Để có thể theo kịp được các nước đã phát triển từ nhiều thập kỷ thì chúng ta cần có 1 phương hướng đúng đắn cũng như quyết định sáng suốt của Đại tướng đổi cách đánh trong trận Điện Biên Phủ. Người Việt có rất nhiều người tài giỏi nên việc làm nên những chiến công tầm cỡ như Điện Biên Phủ trong các lĩnh vực kinh tế - văn hóa – khoa học công nghệ là hoàn toàn có thể.

“Xin anh linh Người giúp giữ được Trường Sa, cho một ngày con cháu Người trở lại Hoàng Sa”.

Tôi như một người bố mẹ sinh con ra yêu tất cả những đứa con của mình nên nói yêu ai nhất thì không nên nhưng đây là bài mà tôi ưng ý và tâm huyết nhất vì những ai hiểu biết nó cũng yêu nó như tôi, những ai chưa hiểu biết mà hiểu theo cách khô cứng thì sẽ không hiểu và thậm chí còn ghét tôi.

Nhiều người viết thư gửi các báo để giễu tôi và gửi cho các báo như câu “Một chân ông đã đặt vào lịch sử” và họ nói, họ viết là: “Không, ta đã đặt hai chân vào lịch sử”.

Viết được chân dung, hồn vía của người mình rất yêu, rất kính. Thứ hai, nói được về chính tâm hồn của tôi qua việc nói về Đại tướng bởi vì nhà thơ dù viết về ai cuối cùng cũng là thể hiện chính mình.

Theo thông lệ ở nhiều nước, người ta rất coi trọng đời sống riêng của những danh nhân, nơi sống của danh nhân thường trở thành những bảo tàng hoặc nhà lưu niệm. Nhưng theo tôi, tôn vinh Đại tướng không thể tách rời nhân dân, Bác Hồ và những người đồng đội thân thiết của ông, đặc biệt là các tướng lĩnh rất tài năng của quân đội ta. Tôi hình dung một bảo tàng về ông phải nhận ra ông trong cái cộng đồng cùng chia ngọt sẻ ngọt bùi và tạo nên những chiến công lừng lẫy.

Do vậy, ngoài những phần trưng bày về ông trong các bảo tàng mang tính chất lịch sử, ngôi nhà mà ông đã sống ngót một nửa thế kỷ nên trở thành một bảo tàng hay nhà lưu niệm (tùy theo quy mô thực tế) bảo tồn không chỉ đời sống cá nhân và gia đình mà còn là nơi tụ hội trí tuệ và tình cảm của nhân dân, của quân đội trong những ngày chiến tranh gian khổ, cũng như những năm tháng cuối đời đầy thử thách của ông.

Tôi được gần Đại tướng từ thuở còn học phổ thông. Tôi tiếp xúc với Đại tướng nhiều lần và có nhiều kỷ niệm sâu sắc với Đại tướng. Đối với nhân dân Đại tướng không bao giờ quên họ. Và mỗi lần về quê là mỗi lần Đại tướng có dịp tỏ lòng mình với nhân dân và nhân dân tỏ lòng với Đại tướng.

Mỗi lần Đại tướng về quê thì khung cảnh khi đó là người dân đứng chật hai bên đường và mỗi khi đó Đại tướng đều xuống xe chào bà con từ ngoài cổng xa. Ông đến ôm hôn nhân dân, rất vui vẻ… Đó thực sự là một ngày hội với nhân dân ở làng An Xá. Khi mọi người hay tin Đại tướng về quê thì mọi người đều mong.

Khi Đại tướng về quê nhà, mọi người đều cảm thấy thời gian trôi qua rất nhanh. Mỗi khi đó, trong nhà Đại tướng đều không còn chỗ ngồi và Đại tướng đều đứng để trò chuyện với nhân dân.

Tôi nhớ có một lần, khi Đại tướng về quê, trời mưa, người dân đứng chào Đại tướng hai bên đường. Đại tướng bảo là xuống để chào nhân dân nhưng các cán bộ đi cùng can ngăn vì trời mưa. Đại tướng bảo rằng trời mưa người dân còn đứng được thì tôi phải xuống để chào nhân dân chứ không thể ngồi trong xe vẫy tay chào nhân dân được. Thế là Đại tướng xuống xe chào nhân dân. Vì sau đó mưa quá to nên Đại tướng mới lên xe.

Mỗi lần quê hương bị mưa bão, Đại tướng đều hỏi thăm về tình hình quê hương và gia đình Đại tướng cũng có những món quà hết sức tình cảm gửi tới người dân ở quê bị bão lụt.

Từ năm 1988, Đại tướng nhận lời làm chủ tịch danh dự của Hội Sử học. Ông là một chủ tịch danh dự thực sự chứ không chỉ hình thức. Ông đóng góp rất nhiều vào hoạt động của hội và của giới sử học. Ông thực thụ là một nhà sử học lớn của thời đại chúng ta.

Đúng là tôi có nhiều cơ hội được tiếp xúc với ông và học hỏi ở ông rất nhiều điều. Về nghề nghiệp, lời căn dặn sâu sắc nhất mà tôi ghi nhận là ông luôn nhắc nhở chúng tôi về tính nghiêm túc, khách quan, có dũng khí nhưng không bao giờ ảo tưởng rằng có một thứ lịch sử “phi chính trị”. Ông nhấn mạnh rằng nhận thức lịch sử chính là một chính trị cao nhất vì nó tạo ra tính liên tục, trao truyền những giá trị của quá khứ cho hiện tại mà phải luôn luôn phục vụ sự tiến bộ xã hội, cũng là phục vụ nhân dân.

Người Việt Nam có đặc tính thông minh, siêng năng và sáng tạo, luôn được các thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp đánh giá cao trong học tập và cách làm việc. Không thua kém gì các bạn bè quốc tế, luôn biết đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau khi có khó khăn. Tuy nhiên tự tin khi giao tiếp còn yếu nên nhiều khi còn bỏ lỡ nhiều cơ hội.

Cảm ơn bạn Trung đã gửi câu hỏi, trước hết, tôi không dám trả lời thay mặt bất kỳ ai. Nếu bạn hỏi ý kiến cá nhân, thì tôi xin rằng đừng lấy đi những cái tên đã đi vào lịch sử, cho dù để tặng cho người tôi yêu mến.

Về câu hỏi thứ 2, tôi xin trả lời ngắn gọn như sau: Hy sinh vì lý tưởng. Nhẫn, nhưng đừng đến mức hy sinh tất cả.

Tôi cảm thấy rất khó chia sẻ vì nói về một điều, cũng là một phẩm chất, một phong cách của Đại tướng được thể hiện một cách rất tự nhiên, thường nhật, vì thế cũng rất sâu sắc.

Theo tôi, điều đó cho thấy những gì ông nói ra là sự tích tụ của một quá trình nhận thức, rất ít khi thấy ông bộc lộ điều gì như một cảm xúc nhất thời. Nhiều câu chuyện tôi thường được nghe từ những người trợ lý của ông nhưng có mặt ông ở đó. Ông ít nói và chỉ nói khi thấy cần thiết. Tôi có cảm nhận ông thích đọc hơn thích nghe. Nói cách khác, ông chỉ nghe từ những người đã đọc rất nhiều.

Có một nhà ngoại giao kể với tôi rằng trong chuyến đi 9 nước châu Phi, ông mang theo mấy va li sách. Trên máy bay, trong suốt hành trình, ông lấy những cuốn sách mang theo trao cho những thành viên am hiểu trong đoàn, yêu cầu đọc rồi tóm thuật cho ông và thảo luận cùng ông vào những lúc rảnh rỗi.

Cuốn sách này không được viết xong ngay trong 1 lần. Nó được hình thành dần dần, từng chút từng chút một sau mỗi lần tôi được gặp Đại tướng. Rồi sau đó, cuốn sách còn ở dạng bản thảo khá lâu trước khi chúng tôi hoàn thiện và Đại tướng cho phép tôi xuất bản nó.

Điều đặc biệt ở Đại tướng là ông chưa từng tốt nghiệp một trường lớp quân sự chính quy nào. Tuy nhiên, tất cả những nhà quan sát, kể cả những người từng ở bên kia chiến tuyến với Đại tướng đều thừa nhận ông là một thiên tài về chiến lược.

Cha ông ta nói "thời nào anh hùng nấy", tôi nhìn thấy trong bạn trẻ hôm nay những gương mặt. Tôi viết về hình dung, vẻ đẹp, tài năng, trí tuệ của nhân vật anh hùng của các bạn trẻ hôm nay qua hình ảnh 1 nhà toán học. Các bạn sẽ thấy trong đó niềm tin, hi vọng của tôi dành cho lớp trẻ đã có từ 30 năm trước.

“Ý nghĩ điên rồ nào đã khiến cho tôi

Kết thúc bản trường ca này bằng những vẫn thơ gửi 1 nhà toán học

Lại một mối tình mà tôi đã mất

Tôi giơ tay mà không sao với được

Cái tình yêu tinh khiết tựa trẻ thơ

Yêu hết trời xanh, mây bay cùng hoa nở

Nhưng yêu nhất là những chùm con số…

Rất thông minh nhưng thường hay mất cắp

Trừ một thứ mà anh quý nhất:

Thời gian

Trận đánh diễn ra trên những mặt bàn

Trận đánh này anh một mình đơn độc

Qua một đêm có thể thành bạc tóc

Tư lệnh là anh

Chiến sĩ cũng là anh

Anh dấn mình giữa trang giấy vô danh

Những cái vạch dọc ngang đầy ma lực

Những con số không làm nên vật chất

Nhưng làm cho vật chất hóa giầu thêm

Có phải rằng vì thế đêm đêm

Anh vật lộn với những hàng con số

Cái vạch bút chì mảnh mai bé nhỏ

Xuyên qua đêm như tia nắng mặt trời

Đã trở thành lý tưởng của thơ tôi

Những con người với niềm say mê tìm kiếm

BỞI HẠNH PHÚC CHÍNH LÀ BÀI TOÁN LỚN

TRÁI CAM TREO BÍ ẨN TRƯỚC CON NGƯỜI

MÀ CHÚNG TA ĐANG PHẤN ĐẤU SUỐT ĐỜI

ĐỂ TÌM RA ĐÁP SỐ”

(Trường ca “Điệp khúc vô danh” – 1983)

Sau tất cả mọi sự kiện, tôi thấy cần phải dùng tới lời của nhạc sĩ của Trịnh Công Sơn mà tôi tâm huyết:

“CHÚNG TA PHẢI SỐNG SAO ĐỂ KHI SỐNG THÌ ĐẦY ẮP SỰ CÓ MẶT, KHI MẤT ĐI THÌ ĐẦY ẮP SỰ VẮNG MẶT”.

Sự ra đi của những con người vĩ đại để lại 1 khoảng trống không lồ không gì có thể bù đắp được và chỉ có chúng ta mới đắp được vào đó.

Tất nhiên là khác biệt hoàn toàn. Biệt danh “Napoleon Đỏ” theo tôi là một sự xúc phạm đối với Đại tướng. Biệt danh này xuất phát từ một bài viết trên tạp chí Time số ngày 17/6/1966. Họ đã lấy tên “Napoleon Đỏ” từ một cuốn tiểu thuyết cùng tên của Floyd Gibbons xuất bản năm 1929. Cuốn sách này là một phần của chiến dịch tuyên truyền chống lại chủ nghĩa cộng sản. Nó sử dụng văn phong nặng mùi phân biệt đối xử để vẽ ra một giả tưởng phi lý về việc Liên Xô chinh phạt châu Âu và xâm lược nước Mỹ.

Hãy nhìn vào thực tế lịch sử: Napoleon chỉ hành động vì tham vọng và lợi ích cá nhân. Ông ta làm mọi thứ đều vì mình. Còn Đại tướng Võ Nguyên Giáp vì lòng yêu nước, nhằm giành độc lập cho đất nước. Napoleon đem quân đi đánh các nước khác để lập nên một vương quốc mà ông ta có thể lên ngôi làm hoàng đế. Ông ta thậm chí còn tự tấn phong cho mình.

Còn Tướng Giáp, ông chỉ bảo vệ Tổ quốc trước sự xâm lăng của nước khác. Ông không bao giờ rời bỏ đất nước mình để đi xâm chiếm nước khác. Ông chưa bao giờ, không bao giờ chiến đấu vì quyền lợi cá nhân, mà luôn làm tất cả vì lợi ích quốc gia, dân tộc.

Trăn trở nhắc lại lời căn dặn của Đại tướng với thanh niên: “Cha anh đã rửa được mối nhục mất nước thì thế hệ hôm nay phải rửa được mối nhục nghèo nàn, lạc hậu”. Tuổi trẻ hôm nay, mỗi người bằng nhiệt huyết và sức trẻ của mình, cần siêng năng học hỏi nỗ lực rèn luyện, phấn đấu lập thân, lập nghiệp xây dựng quê hương, đất nước.

Thế hệ trẻ cần noi theo gương sáng của các bậc cha anh, biết tôn trọng quá khứ và lịch sử... trở thành điểm tựa vững chắc cho Tổ quốc trường tồn.

Tôi đã có một lần lấy ý của bạn để hỏi Đại tướng về nguyện vọng của nhân dân muốn nhà nước phong Đại tướng là Nguyên Soái thì thấy ông cười và nói rằng đấy không phải là việc của tôi phải suy nghĩ, tôi tự hào là “Đại tướng Bác phong” (Trong đội ngũ tướng lĩnh của ta, Đại tướng Võ Nguyên Giáp là người đầu tiên và sau này chỉ có Đại tướng Nguyễn Chí Thanh là “Đại tướng Bác phong”). Đặt vấn đề này ra, hay vấn đề bạn nói đến danh xưng “Anh hùng dân tộc”, theo tôi, chỉ có nhân dân mới đủ quyền để phong thánh cho những người có công huân tương xứng. Thời gian sẽ trả lời bạn, cũng như tôi.

Tôi chỉ là lính hậu phương thôi không dám lạm bàn.

Mong bạn đừng nghĩ rằng nằm dưới đất là lạnh lẽo. Đại tướng chọn mảnh đất quê hương là nơi an nghỉ cuối cùng của mình, theo tôi, cũng là một quyết định rất sáng suốt. Tôi tin rằng lòng đất ấy rất ấm cúng vì nó còn được sưởi ấm bởi lòng người hướng tới ông. Chắc chắn, theo quy định nhà nước, sẽ có nhiều lễ tân Quốc tang được diễn ra cùng với thời gian nhưng cũng chắc chắn Quốc tang trong lòng dân quan trọng hơn những nghi thức rất nhiều.

Lịch sử là cái đã qua, không thể làm lại được. Vì thế, với sử học, cũng không bao giờ đặt ra những giả thuyết “nếu như”. Nhưng tương lai là cái chúng ta có thể tạo dựng được. Điều băn khoăn của bạn nếu các nhà lãnh đạo đọc được chắc sẽ phải suy nghĩ để tạo dựng tương lai đất nước xứng đáng với những người đã nằm xuống như Đại tướng và biết bao nhiêu anh hùng liệt sĩ khác. Hãy học ở Đại tướng là không nên thất vọng.

Sáng 5/10/2013, tờ “The Australian” đưa tin thế này: “Võ Nguyên Giáp, Napoleon Đỏ, người đã đuổi Pháp và Mỹ khỏi Việt Nam, đã từ trần... Một vị tướng tự học, chỉ huy những đoàn quân đi dép lốp chiến thắng người Pháp tại Điện Biên Phủ dẫn đến nền độc lập không những của Việt Nam mà thúc đẩy sự sụp đổ của chủ nghĩa thực dân ở Đông Dương và những nơi khác, sau đó buộc cả người Mỹ từ bỏ cuộc chiến ngăn chặn chủ nghĩa cộng sản tại Việt Nam”.

Để có được độc lập, tự do và nhiều thành tựu như ngày hôm nay, Việt Nam đã không chỉ trải qua nhiều cuộc chiến tranh trong quá khứ mà còn trải qua những đấu tranh không ngừng nghỉ trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội. Điều này đã chứng tỏ rằng người Việt Nam có tri thức, rất đồng lòng và đoàn kết.

“Điện Biên Phủ trong các lĩnh vực kinh tế - văn hóa – khoa học công nghệ” là một trận chiến khác, trên mặt trận khác. Trận chiến này đòi hỏi nhiều tri thức hơn, nhiều sự đồng lòng hơn trong nhân dân. Song từ truyền thống của nhân dân Việt Nam, tôi tin tưởng rằng, sự đồng lòng, hiệp lực của toàn thể dân tộc Việt Nam vì ấm no, hạnh phúc sẽ giúp Việt Nam đặt được chiến công vang dội trên mặt trận này.

Khi chiến dịch Điện Biên Phủ nổ ra, tôi còn nhỏ, đang đi học cấp 1. Nhưng sau này trưởng thành từ một người chiến sĩ pháo binh lên tới Tư lệnh pháo binh tôi cũng đọc sách báo và tranh thủ tìm hiểu thông qua các đồng chí lãnh đạo của binh chủng qua các thời kì.

Theo tôi, đây là một quyết định vô cùng sáng suốt, vô cùng mưu lược của Đại tướng. Không có quyết định thay đổi này chưa biết cục diện ở Điện Biên Phủ sẽ diễn ra như thế nào. Quyết định thay đổi này của Đại tướng đã đưa dân tộc ta tới một thắng lợi lớn lao, chấn động địa cầu, lừng lẫy năm châu.

Lúc đầu phương châm của ta là giải quyết nhanh, tức là “đánh nhanh thắng nhanh”. Trong một số ngày ngắn, tập trung lực lượng đánh nhanh, giải quyết nhanh. Pháo binh cũng được đưa vào với tinh thần tập trung lại với nhau để đánh địch. Vì thế nên chưa có điều kiện để quan tâm việc xây dựng trận địa hầm kiên cố cho pháo binh ẩn nấp.

Nhưng khi Đại tướng quyết định thay đổi phương châm đánh địch sang “Thắng chắc tiến chắc”, buộc phải kéo pháo ra mặc dù kéo vào là vô cùng gian nan vất vả, đèo cao vực thẳm, khẩu pháo nặng hơn 2 tấn mà kéo bằng sức người, giờ kéo pháo ra lại phải chuẩn bị lại.

Nhưng phương châm ấy đã tạo khả năng đánh chắc thắng ở chỗ, pháo binh không tập trung cao độ ở một khu vực mà các trận địa bắn vây quanh lòng chảo Điện Biên Phủ, bố trí nhiều hướng, tầm bắn pháo xe kéo 105 bắn được trên 10km nhưng có điều kiện đặt vào nhiều hơn trận địa cách địch 3 - 5km, lên tới nửa tầm bắn mà càng gần hiệu quả bắn càng chính xác, đặc biệt trận địa bắn được xây dựng kiên cố, hầm có nắp.

Đại tướng rất quan tâm tới hỏa lực pháo binh trong chiến dịch Điện Biên Phủ. Đồng chí Trung Kiên là Tiểu đoàn trưởng của một tiểu đoàn pháo lúc đó kể lại: Khi Đại tướng giao nhiệm vụ cho các cán bộ, thường thì trung đoàn trưởng các đơn vị bộ binh trực tiếp nghe nhiệm vụ, nhưng với pháo binh thì tiểu đoàn trưởng đã được đi nghe trực tiếp nhiệm vụ từ Đại tướng. Chính vì vậy, trận đánh diễn ra thắng lợi giòn giã như thế. Pháo binh đã phát huy được tối đa sức mạnh của mình làm cho quân Pháp từ tướng Đờ cát cho tới Đại tá Pi – rớt – chỉ huy pháo binh của quân địch hết sức bất ngờ là sao pháo của Việt Nam lại có thể vào được lòng chảo Điện Biên Phủ. Thất trận, Đại tá Pi - rớt đã phải tự sát.

Thắng lợi của chúng ta là vô cùng lớn lao. 24 khẩu pháo xe kéo là lực lượng, là sức mạnh chủ yếu của pháo binh trên trận địa Điện Biên Phủ vẫn được bảo toàn, không bị địch làm sát thương, làm cho tổn thất. Mặc dù, địch đánh vào trận địa nhưng ta có công sự trận địa kiên cố.

Người Việt Nam có một điều may mắn vì Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã sống và gắn bó với họ trong thời gian rất dài. Trong số người sinh ra sau khi Bắc – Nam thống nhất vẫn có nhiều người đã có cơ hội gặp vị Đại tướng này. Với một số người trẻ tuổi sinh ra trong thời bình không có may mắn đó và chỉ có kiến thức chung chung về thời chiến tranh, hy vọng sau tang lễ Đại tướng - được tổ chức trọng thể và thú hút nhiều sự chú ý của báo chí và công chúng - người Việt trẻ cảm thấy sự thôi thúc muốn quan tâm hơn đến lịch sử Việt Nam thế kỷ XX.