Chào thua... vàng tâm (!?)
Trong văn bản trả lời các câu hỏi được đưa ra tại buổi họp báo vào chiều 20/3, sở Xây dựng Hà Nội khẳng định, cây được trồng thay thế trên đường Nguyễn Chí Thanh là vàng tâm - loại cây có giá trị, nằm trong sách đỏ, cần phải bảo tồn và phát triển.
Sở này cũng cho hay, cây cao trung bình 25 - 30m, đường kính thân cây 70 - 80cm. Vỏ cây có màu xám trắng, thịt vàng nhạt, dày khoảng 1cm.
Cành non, lá non có lông tơ màu nâu. Lá chất da, dày, hình mác bầu dục dài, dày 5 - 17cm, rộng 1,5 - 6,5cm, đầu nhọn, gốc hình nêm, mép lá nguyên, cuống lá 1,4cm, màu nâu đỏ.
Hoa lưỡng tính, mọc đơn độc ở đầu cành. Cuống hoa dài 1 - 2cm, bao hoa màu trắng. Trên thực tế cây này đã được trồng xanh tươi ở một vài nơi trên đường phố Hà Nội.
Trước thông tin này, trao đổi với chúng tôi vào chiều 25/3, TS Nguyễn Tiến Hiệp, Trung tâm bảo tồn thực vật Việt Nam tái khẳng định, ông đã trực tiếp thu mẫu và quan sát lá, hoa... của các cây thì đây hoàn toàn là cây mỡ chứ không phải vàng tâm.
"Cách gọi vàng tâm là cách gọi rất chung chung của người dân ở nhiều vùng. Thực tế, từ xưa đã có nhiều cách gọi khác nhau, một số nơi họ gọi loài gỗ có lõi màu vàng cũng là vàng tâm, thậm chí có người gọi cây mỡ là vàng tâm...
Nhưng theo tài liệu chính thức trong Sách Đỏ Việt Nam thì phải khẳng định ngay những cây trồng mới trên đường Nguyễn Chí Thanh là cây mỡ chứ không phải vàng tâm", TS Hiệp nói.
Theo TS Hiệp, theo Sách Đỏ Việt Nam 2007, vàng tâm có tên khoa học Manglietia Dandyi là loại cây gỗ quý có mùi thơm, không bị mối mọt.
Loại cây này dùng trong xây dựng nhà cửa, đóng đồ gia dụng, làm đồ mỹ nghệ. Đây là loài bị đe dọa tuyệt chủng do số lượng ngày càng ít.
"Nói nếu như Hà Nội những cây ở đường Nguyễn Chí Thanh là cây vàng tâm thì liệu có dám mời các nhà khoa học vào để thẩm định, xác nhận và phải công bố được tên khoa học của loại cây này.
Còn nếu cứ cố tình áp đặt cho rằng đây là cây vàng tâm mà không phải cây mỡ thì chúng tôi cũng chỉ còn biết chào thua mà thôi", TS Hiệp bày tỏ.
Chưa có ở đâu trồng cây mỡ trong đô thị như Hà Nội
Đồng quan điểm đó, trao đổi với chúng tôi vào chiều tối 25/3, GS.TS Lê Đình Khả, nguyên Viện trưởng Viên nghiên cứu giống và công nghệ sinh học lâm nghiệp vẫn tái khẳng định, cây ở đường Nguyễn Chí Thanh là cây mỡ không phải vàng tâm.
Theo GS Khả, việc Sở Xây dựng HN trả lời là cây vàng tâm như là vậy là rất chung, không có căn cứ khoa học cụ thể nào để chứng minh.
"Tôi đã đến trực tiếp các cây này để thu mẫu và quan sát thì đây là các cây mỡ chứ không phải vàng tâm như mô tả trong Sách Đỏ Việt Nam, kể cả 4 cây mới trồng vào ban đêm cũng vậy", GS Khả nói.
Theo GS Khả, cây mỡ có tên khoa học là Manglietia Conifera, còn ở Việt Nam có nhiều tên gọi khác nhau như mỡ hoặc mỡ vàng tâm.
Cây có lá đơn và không có lông. Hoa của chúng có màu trắng, khi chưa nở bao hoa dài 3-4cm, đường kính 0,8-1cm. Quả của loài có hình giống quả thông, nhiều tâm bì, vỏ lụa của hạt khi chín màu đỏ.
"Nhưng ở đây, dù là mỡ hay là vàng tâm thì tôi cũng chưa thấy ở đâu trồng ở trong đô thị cả, nếu có thì Hà Nội là đầu tiên.
Và trồng thì cũng được thôi, không sao cả nhưng việc chặt hàng loạt cây trên phố Nguyễn Chí Thanh và nhiều con phố khác để thay thế bằng các loại cây khác, trong đó có cây mỡ như vậy thì tôi thấy rõ ràng là sai.
Còn ý kiến của Hà Nội thế nào tôi là nhà khoa học tôi cũng chẳng việc gì phải đánh cược với họ và cá nhân tôi cũng không muốn bàn thêm", GS Khả nhấn mạnh.
