Vài năm trở lại đây, vào mỗi lúc triều xuống, nhiều người dân Sa Huỳnh (Quảng Ngãi) lại í ới gọi nhau đi dọc theo mép biển để săn "tiểu huỳnh đế".
Người dân nơi đây cho biết: Do có hình dáng giống như con cua huỳnh đế thu nhỏ nên các nhà hàng đặt tên là "tiểu huỳnh đế" cho sang, chứ người ta thường gọi nó là con rù rì.
Kích cỡ của "tiểu huỳnh đế" phổ biến nhất là bằng ngón chân cái của người lớn. Cũng là loài sống ở biển, thế nhưng "tiểu huỳnh đế" không ở hẳn dưới nước như cua, ghẹ... hay đào hang trên cát như còng, mà ở khu vực cát ẩm gần mép nước.
Gọi là đi săn cho "oách", chứ thật ra việc bắt "tiểu huỳnh đế" vô cùng đơn giản.
"Ngoài vật dụng mang theo để đựng là thùng, xô nhựa; chỉ cần được hướng dẫn và đi theo quan sát vài mươi phút thì bất cứ người nào cũng có thể bắt được con vật này" - anh Lê Văn Trung (38 tuổi), ở Sa Huỳnh, xã Phổ Thạnh, huyện Đức Phổ (Quảng Ngãi) - một "cao thủ" trong nghề giải thích.
Cứ mỗi khi sóng tràn vào bờ và rút xuống, "tiểu huỳnh đế" không theo nước ra biển mà ở lại dùng càng bới cát ướt chui xuống ẩn nấp.
Để lại dấu vết trên mặt cát là một lỗ nhỏ kèm theo ít bọt phì lên. Do vậy, khi phát hiện được chỉ cần dùng tay, hoặc xẻng nhỏ mang theo thọc, xúc chặn xuyên ngang xuống là bắt được.
Tuy nhiên để tránh con sóng kế tiếp ập vào dẫn đến "xôi hỏng bỏng không", đòi hỏi người đi bắt phải có sự quan sát và thao tác xúc nhanh.
Và đây cũng chính là yếu tố quyết định đến số lượng bắt được "tiểu huỳnh đế" trong cùng một thời gian của mỗi người nhiều, ít khác nhau.
Với dân chuyên nghiệp thì cứ 2-3 giờ đi bắt, đào nếu "trúng mánh" thì được khoảng 2kg, bình thường thì 1-1,5kg; còn "tay ngang" thì được 300-600 gram.
Tuy phân bố rộng rãi, thế nhưng theo ngư dân Quảng Ngãi thì rù rì chỉ có ở những vùng biển có bãi cát trài, còn vùng biển bãi ngang gần như không thấy. Trong đó, loại này có nhiều nhất là ở bãi biển Sa Huỳnh.
Rù rì sau khi bắt được thì đem về rửa sạch, cắt đuôi, sau đó ướp muối, đường. Đổ dầu vào chảo, phi hành cho thơm rồi thả vào.
Vặn nhỏ ngọn lửa và chờ cho rù rì ngả màu nâu sậm thì đưa xuống, cho vào đĩa và thưởng thức. Mùi thơm của thịt, sự giòn rụm của vỏ....tạo nên cảm giác rất riêng biệt của "tiểu huỳnh đế" ở vùng quê biển xứ Quảng.
Dù "tiểu huỳnh đế" bắt được được bán với giá khá cao 200.000 đồng/kg, thế nhưng người dân Sa Huỳnh và các vùng biển nơi khác ở Quảng Ngãi không ai xem việc săn "tiểu huỳnh đế" là một nghề.
Bởi lẽ việc bắt rù rì gần như chỉ bằng biện pháp thủ công và không phải thời điểm nào trong năm cũng bắt được. Vì vậy, săn "tiểu huỳnh đế" chỉ là việc làm thêm mà thôi.
