Cá dứa được coi là một trong những đặc sản nổi tiếng nhất ở vùng bán đảo Cần Giờ, TP.HCM, cá dứa (nhiều nơi ở miền Tây gọi là cá bông lau).
Theo miêu tả trên tờ Dân việt, cá dứa cùng họ với cá tra, ba sa nhưng cũng có nhiều điểm khác như đuôi màu vàng óng ánh, có nhiều con đuôi còn thêm vệt màu đỏ nhạt, xen màu vàng.
Khi sinh sống trong tự nhiên, con trưởng thành thường có trọng lượng khoảng 4-5kg. Cá lớn trên 10kg vẫn có nhưng ít gặp, chỉ ở vùng nước sâu.
Theo các “cần thủ”, cá dứa là loại cá có thịt thơm ngon nên được người tiêu dùng ưa thích, vì vậy mà giá của nó lúc nào cũng cao. Cá biệt có lúc đến đến gần 500.000 đồng/kg.
Cá dứa là sản vật quý của vùng nước lợ, thịt cá trắng hồng, ít mỡ, săn chắc, vị ngọt, không tanh, hàm lượng đạm cao… Khô cá dứa có chứa DHA, OMEGA rất tốt cho trí nhớ và phát triển não trẻ nhỏ. Ảnh: Dân việt
Để săn được loài cá nước lợ này là cả một sự kỳ công với nhiều gian nan, vất vả.
Ông Bảy He ở An Thới Đông kể lại trên tờ Dân việt: Cá dứa thường chọn những vùng nước sâu, sóng mạnh để sống.
Cũng như nhiều loài thủy sinh vật sống vùng nước lợ khác, tập quán sinh sống của cá dứa phụ thuộc nhiều vào chế độ thủy triều vùng biển này. Vì thế, thợ săn cá dứa cũng nắm rõ đặc tính này để có thể săn cá.
Về cách câu cá dứa, ông Bảy chia sẻ: Cách đây chừng chục năm, vùng này cá dứa nhiều, đến mùa mưa, chúng đi theo đàn, đánh bắt rất dễ.
Chỉ cần dùng chùm lưỡi câu bằng thép sắc nhọn, gắn thêm mấy trái bần chín, thả xuống vùng nước tĩnh chờ là có ngay chú cá dứa háo mồi mắc câu.
Có ngày đi giăng lưới thả câu cũng được cả vài chục con nhưng hiện nay, do nhiều nguyên nhân mà chủ yếu là số lượng người đánh bắt quá nhiều, cá dứa ít đi trông thấy.
Giờ, vừa may mắn, vừa chăm chỉ có khi cả ngày chỉ săn được vài ba con. Mà có khi phải dùng cả chùm dây lưới hàng chục lưỡi câu chứ chẳng ít.
Còn ở Cà Mau, cá dứa tập trung nhiều nhất trên sông Tam Giang, còn có tên gọi khác là sông Cửa Lớn. Con sông duy nhất ở Việt Nam nối hai vùng biển Đông và biển Tây, gần mũi Cà Mau.
Ông Ba Trung - một cần thủ của vùng Đại Môn Giang (sông Tam Giang) chia sẻ trên báo Đại đoàn kết: “Nghề câu cá dứa thấy dễ chứ không phải dễ. Nó đòi hỏi người cầm cần phải có nghệ thuật quăng mồi, con mắt quan sát luồng cá…”.
Nhiều năm đi câu cá dứa nên ông và những người đi câu ở đây cũng rành đường đi nước bước, thậm chí biết được cả tính nết của con cá dứa.
Nó luôn ở dòng nước trong và luôn đi cặp, câu dính một con, lát sau thế nào con còn lại cũng cắn câu. Đặc biệt, muốn bắt chúng phải thật nhẫn nại.
Cá dứa Cần Giờ. Ảnh: Dân việt
Khoảng thời gian mà con cá dứa này trở về, từ tháng 8 đến tháng 12 hàng năm.
Đây cũng là thời gian mà trái mắm bắt đầu rụng dày đặc trên các con sông, mắm là thức ăn ưa thích của cá dứa. Lúc thủy triều bắt đầu rút, cũng là lúc từng đàn cá dứa lội ngược dòng hứng những trái mắm rụng để ăn.
Người dân lựa lúc cá dứa ăn no căng bụng, bơi không được nổi lềnh bềnh trên mặt nước.
Người dân chỉ cần dùng chỉa ngồi trên thuyền hay đi dọc bờ đâm trúng là lượm lên, một đêm có thể có thể thu hoạch cả chục kg.
Song do thời gian qua, người ta đi săn cá dứa vô tội vạ họ dùng đủ phương tiện đánh bắt, mà bắt theo kiểu tận diệt nên cá thưa dần.
Cũng theo một số người dân, sông Tam Giang hồi trước cá dứa hồi nhiều vô số kể, bắt về bán không ai mua, chỉ làm khô tặng nhau làm quà. Còn bây giờ, cá dứa có giá từ 300.000-500.000 đồng/kg.
Nếu may mắn, một cần thủ có thể kiếm vài ba triệu sau một đêm câu.
