Cuộc ẩu đả đẫm máu giữa quân đội Ấn Độ và Trung Quốc vào tuần trước là cuộc xung đột tồi tệ nhất giữa 2 nước trong hàng thập kỷ qua.
Trong cuộc xung đột này, binh lính 2 nước đều không sử dụng bất kỳ loại súng ống hay vũ khí gây nổ nào. Thay vào đó, “vũ khí” mà 2 bên sử dụng trong cuộc xung đột là gậy và đá. Sự kiềm chế trong việc sử dụng vũ khí chiến đấu này dựa trên một thỏa thuận mà 2 nước đã đạt được vào năm 1996.
Thỏa thuận năm 1996 là gì?
Trung Quốc và Ấn Độ đã ký kết "Thỏa thuận giữa Chính phủ Cộng hòa Ấn Độ và Chính phủ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa về các Biện pháp xây dựng Lòng tin trong Khu vực Quân sự dọc Đường kiểm soát Thực tế (LAC) tại các khu vực biên giới Ấn Độ - Trung Quốc" vào tháng 11 năm 1996.
Theo thỏa thuận này, quân đội 2 nước bị cấm sử dụng các loại súng ống hoặc vũ khí gây nổ trong phạm vi 2km của LAC, ngoại trừ sử dụng cho mục đích huấn luyện trong tầm bắn nhất định nhằm "ngăn cản các hoạt động quân sự nguy hiểm tại LAC".
Hai bên cũng nhất trí cắt giảm hoặc hạn chế các lực lượng quân sự dọc theo LAC. Ấn Độ và Trung Quốc đã đồng ý hạn chế một số loại vũ khí như xe tăng chiến đấu, phương tiện chiến đấu trên bộ, lựu pháo cỡ nòng 75mm hoặc lớn hơn, súng cối cỡ nòng 120mm hoặc lớn hơn, tên lửa đất đối đất và tên lửa đất đối không. Các máy bay quân sự cũng bị cấm bay trong phạm vi 10km của LAC nếu không có thông báo trước.
Thỏa thuận có hiệu lực như thế nào?
Tranh chấp biên giới kéo dài giữa Ấn Độ và Trung Quốc dẫn đến thương vong gần đây nhất trước sự việc hồi giữa tháng 6/2020 là vào năm 1975 khi quân đội tuần tra 2 nước đụng độ dẫn đến 4 binh lính Ấn Độ thiệt mạng.
Trong các thập kỷ sau đó, các cuộc đụng độ giữa 2 nước dọc theo LAC xảy ra gần như vào mỗi mùa xuân khi tuyết tan khiến cho việc tuần tra có thể thực hiện được. Một số vụ xung đột đã leo thang nhưng chưa có báo cáo nào về thương vong.
Năm 2017, quân đội Ấn Độ và Trung Quốc đã rơi vào tình trạng bế tắc kéo dài tại Doklam thuộc một cao nguyên giao giữa 2 nước này và Bhutan. Tuy nhiên không có bất kỳ cuộc đụng độ nào xảy ra trong 73 ngày đối đầu.
Dù vậy, tại khu vực Hồ Pangong nằm giữa Ladakh do Ấn Độ kiểm soát và Aksai Chin do Trung Quốc kiểm soát, quân đội 2 nước đã giao tranh với nhau theo từng nhóm nhỏ. Các video cho thấy 2 bên đã lao vào đánh đấm và ném đá nhau, khiến cho binh lính của cả hai đều bị thương.
Cuộc đụng độ hồi tuần trước giữa quân đội Trung Quốc và Ấn Độ đã gây ra con số thương vong đáng kể khi 20 binh lính Ấn Độ thiệt mạng và 76 binh lính khác bị thương. Trung Quốc mặc dù không công bố số liệu cụ thể nhưng cũng xác nhận quân đội nước này có thương vong trong vụ việc trên. Những con số này phần nào cho thấy mức độ thực sự của cuộc xung đột.
Nếu thỏa thuận cấm các loại súng ống bị dỡ bỏ, tình trạng đổ máu có thể sẽ còn tồi tệ hơn. Trong cuộc chiến biên giới năm 1962 giữa Ấn Độ và Trung Quốc, hàng trăm binh lính Trung Quốc và hàng nghìn binh lính Ấn Độ đã thiệt mạng.
Số phận thỏa thuận Ấn - Trung năm 1996
Truyền thông Ấn Độ cho biết trong một cuộc gặp giữa quân đội 2 nước ngày 22/6, Trung tướng Harinder Singh, Chỉ huy Quân đoàn số 14 đóng tại Leh của quân đội Ấn Độ đã trao đổi với Thiếu tướng Lưu Lâm, Tư lệnh Quân khu Nam Tân Cương của Quân giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) rằng ông được phép tự quyết định thực hiện các biện pháp phù hợp nếu cần thiết, một tuyên bố hàm ý rằng Ấn Độ có thể sẽ từ bỏ thỏa thuận năm 1996.
Nếu thỏa thuận này bị hủy bỏ, các cuộc đụng độ trong tương lai và tình trạng bế tắc giữa Ấn Độ và Trung Quốc có thể dễ dàng leo thang thành đối đầu quân sự trong bối cảnh 2 nước huy động đáng kể lực lượng tăng cường trong những tuần gần đây./.