Tuyên bố được Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI) đưa ra hôm 12/6 khi nói về sự nguy hiểm của việc vũ khí hạt nhân không ngừng gia tăng với thế giới.
"Một phát hiện quan trọng của SIPRI Yearbook 2023 (đánh giá hàng năm về vũ khí toàn cầu) là số lượng vũ khí hạt nhân đang hoạt động bắt đầu tăng lên khi các kế hoạch mở rộng và hiện đại hóa lực lượng dài hạn của các quốc gia tiếp tục phát triển", SIPRI cho biết.
Trong tổng kho dự trữ toàn cầu ước tính khoảng 12.512 đầu đạn vào tháng 1 năm 2023, khoảng 9.576 đầu đạn nằm trong kho dự trữ quân sự để sử dụng tiềm năng, nhiều hơn 86 đầu đạn so với tháng 1 năm 2022.
Trong số đó, khoảng 3.844 đầu đạn được triển khai cùng với tên lửa và máy bay và khoảng 2.000 đầu đạn được trang bị cho tên lửa hoặc được tổ chức tại các căn cứ không quân có máy bay ném bom hạt nhân. Mỹ và Nga chiếm gần 90% số kho vũ khí đó.
Ước tính của SIPRI về kho vũ khí hạt nhân của Trung Quốc đã tăng từ 350 đầu đạn vào tháng 1 năm 2022 lên 410 vào tháng 1 năm 2023 và dự kiến sẽ tiếp tục tăng.
SIPRI cho biết Trung Quốc có thể phát triển kho dự trữ tên lửa đạn đạo xuyên lục địa để sánh ngang với Mỹ hoặc Nga vào năm 2030.
Tương tự, Vương quốc Anh dự kiến sẽ tăng kho dự trữ đầu đạn sau khi nâng giới hạn từ 225 lên 260 đầu đạn. Nước này cũng cho biết sẽ không tiết lộ công khai kích thước vũ khí hạt nhân của mình nữa.
Vào năm 2022, Pháp tiếp tục tân trang các vũ khí hạt nhân hiện có và chế tạo các tàu ngầm tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình phóng từ trên không mới.
Cả Ấn Độ và Pakistan dường như đều tăng kho vũ khí hạt nhân và phát triển các loại hệ thống phân phối hạt nhân mới vào năm 2022, trong khi Triều Tiên tiến hành hàng trăm vụ thử tên lửa, bao gồm cả ICBM mới.
SIPRI cho biết Bình Nhưỡng có thể có khoảng 30 đầu đạn và vật liệu phân hạch đủ để chế tạo thêm 50-70 vũ khí hạt nhân. Viện nghiên cứu tin rằng Israel cũng đang hiện đại hóa kho vũ khí hạt nhân của mình, mặc dù nước này chưa bao giờ công khai thừa nhận sở hữu vũ khí hạt nhân.
Giám đốc SIPRI, Dan Smith cảnh báo rằng các chính phủ trên thế giới cần khẩn cấp tìm cách khôi phục ngoại giao hạt nhân và tăng cường kiểm soát quốc tế đối với vũ khí hạt nhân khi căng thẳng và sự ngờ vực tràn ngập các mối quan hệ địa chính trị kể từ khi cuộc xung đột Nga Ukraine bùng phát đầu năm 2022.
Cũng theo nguồn tin này, với tổng kho vũ khí hạt nhân 5.977 được triển khai, cất giữ hoặc dự trữ, Nga có kho vũ khí hạt nhân lớn nhất thế giới, với vũ khí hạt nhân chiếm khoảng 47% trong tổng số gần 13.000 vũ khí hạt nhân của thế giới.
Khoảng 1.590 loại vũ khí này đã được triển khai và sẵn sàng khai hỏa bằng tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình. Và câu hỏi được giới quân sự phương Tây đặt ra là: Vì sao Nga có kho vũ khí hạt nhân lớn như vậy?
Nga có nhiều hơn khoảng 550 đầu đạn hạt nhân so với Mỹ, quốc gia có 5.428 đầu đạn hạt nhân và có kho vũ khí lớn thứ hai trên thế giới.
Các siêu cường hạt nhân đã dần cắt giảm quy mô kho vũ khí hạt nhân của họ kể từ cuối những năm 1980, đưa tổng số giảm từ hơn 61.000 vào giữa những năm 1980 xuống còn 48.162 với việc ký kết Hiệp ước cắt giảm vũ khí chiến lược I năm 1991, 35.914 với START II trong 1993 và 10.281 với New START vào năm 2010 (được gia hạn thêm 5 năm vào năm 2021).
Kho vũ khí hạt nhân lớn hơn của Nga cho phép nước này bù đắp cho năng lực thông thường của mình yếu hơn so với sức mạnh tổng hợp của Mỹ và NATO, về cơ bản lật ngược kịch bản của sự cân bằng quyền lực cũ thời Chiến tranh Lạnh ở châu Âu giữa Khối phương Tây và Khối Hiệp ước Warsaw do Liên Xô lãnh đạo.
Hiện tại, học thuyết hạt nhân của Nga cấm sử dụng vũ khí hạt nhân phủ đầu, với những vũ khí đáng sợ được coi là "chỉ như một phương tiện răn đe, việc sử dụng chúng là một biện pháp cực đoan và bắt buộc".
Cuối năm 2022, Tổng thống Putin đã công khai đưa ra ý tưởng thay đổi học thuyết hạt nhân thành học thuyết kiểu Mỹ, không có giới hạn đối với các cuộc tấn công phủ đầu. Tuy nhiên, không có bản cập nhật chính thức nào về học thuyết hạt nhân của Nga được công bố kể từ đó.
Lực lượng răn đe hạt nhân của Nga bao gồm nhiều hệ thống phóng khác nhau, trong số đó có tên lửa đạn đạo liên lục địa phóng từ tàu ngầm Bulava, có tầm bắn lên tới 10.000 km và tên lửa đạn đạo xuyên lục địa R-36 trên mặt đất, với tầm bắn lên tới 16.000km.
Nga cũng đã phát triển Burevestnik, một tên lửa hành trình thử nghiệm chạy bằng năng lượng hạt nhân, được trang bị đầu đạn thông thường hoặc khi cần có thể mang đạn hạt nhân. Tên lửa có tầm bắn không giới hạn.