Trong hai ngày 15 và 16-8 tại TP cảng Mãn Lý Châu thuộc khu tự trị Nội Mông (bắc Trung Quốc) diễn ra cuộc gặp giữa các quan chức cấp cao ASEAN-Trung Quốc về biển Đông.
Tại cuộc gặp, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Lưu Chấn Dân cho biết dự thảo Bộ Quy tắc ứng xử trên biển Đông (COC) sẽ được hoàn thành vào giữa năm 2017, báo Nikkei (Nhật) đưa tin.
Tới đây hai bên sẽ tăng cường đàm phán COC dựa vào nội dung Công ước LHQ về Luật Biển cũng như Tuyên bố các bên về ứng xử ở biển Đông (DOC) hai bên đã ký năm 2002.
Từ tháng 9-2013 đến nay, quá trình đàm phán COC không được liên tục. Trung Quốc lâu nay vẫn cố tình trì hoãn đàm phán thông qua COC, chủ trương giải quyết tranh chấp biển Đông qua thương lượng song phương.
Sự thay đổi bắt đầu từ ngày 25-7, khi đó Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị nói với báo chí sau cuộc gặp với những người đồng cấp ASEAN rằng khả năng lớn dự thảo COC sẽ thành hình vào giữa năm tới.
Kỳ gặp về COC này là lần họp đầu tiên kể từ khi Tòa Trọng tài quốc tế xử thua, bác tuyên bố chủ quyền đường lưỡi bò của Trung Quốc ở biển Đông.
Tại sao Trung Quốc lại có bước thay đổi này?
Ông Lưu Chấn Dân nói với báo chí sau đó rằng tăng đối thoại với ASEAN về biển Đông là nhằm đưa tranh chấp trở lại trong nội bộ các nước khu vực, tránh các nước ngoài khu vực không can thiệp vào. Theo Nikkei, các nước ngoài khu vực ở đây có thể là Mỹ, Nhật.
Một phần nữa, theo Nikkei, Trung Quốc muốn làm dịu căng thẳng tranh chấp biển Đông trước hội nghị G20 sẽ diễn ra trong hai ngày 5 và 6-9 tại Trung Quốc.
Đây cũng là lần gặp lại hai bên sau kỳ hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-Trung Quốc cuối tháng 7 vừa rồi ở Lào và trước hội nghị các lãnh đạo ASEAN-Trung Quốc sẽ diễn ra vào ngày 7-9 tới cũng tại Lào.
Tại cuộc gặp, hai bên đã thống nhất về mức độ quan trọng và cần phải có đường dây nóng giữa các quan chức ngoại giao cấp cao ASEAN-Trung Quốc để xử lý các vấn đề hàng hải phát sinh khẩn cấp, cũng như một tuyên bố chung về các quy định trong va chạm đối đầu giữa hai bên trên biển Đông. Hai vấn đề này sẽ được chốt lại trong hội nghị các lãnh đạo ASEAN-Trung Quốc tháng tới.