Người ngoài thì than khó
Là những người được nêu ý kiến trước, đại diện của các doanh nghiệp ngoại - chủ yếu là các đơn vị đang có doanh số bán xe lớn nhất tại Việt Nam - như Toyota, Ford, GM bày tỏ quan ngại sâu sắc trước một số quy định hành chính trong Nghị định 116, cho rằng các quy định này không theo thông lệ quốc tế, làm gián đoạn và hầu như ngưng hoạt động nhập khẩu ô tô vào Việt Nam.
Theo ý kiến của ông Toru Kinoshita, Chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA) - Tổng giám đốc Công ty Toyota Việt Nam, các quy định về "giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại ô tô nhập khẩu được cấp bởi cơ quan, tổ chức có thẩm quyền nước ngoài" là không phù hợp thông lệ quốc tế bởi các nước chỉ cấp chứng nhận với xe lưu hành trong nước, chứ không chứng nhận cho xe xuất khẩu.
Bên cạnh đó, quy định kiểm định theo từng lô đối với xe nhập khẩu cũng được cho là gây khó khăn, tốn kém cho doanh nghiệp.
Các doanh nghiệp này cũng không đồng tình với quy định phải có đường thử xe có chiều dài tối thiểu 800m bởi những khó khăn, tốn kém về quỹ đất, đầu tư. Hơn nữa, theo hãng xe, mỗi nhà sản xuất có những công nghệ khác nhau để bảo đảm chất lượng, không nhất thiết phải có đường thử dài 800m…
Đại diện của Ford, Tổng giám đốc Phạm Văn Dũng, cho biết việc nghị định có hiệu lực sớm khiến các doanh nghiệp không kịp trở tay.
"Hiện Ford vẫn chưa dám nhận đơn hàng vì nếu xe không đạt yêu cầu sẽ phải buộc tái xuất, nhưng tái xuất đi đâu là cả một vấn đề, vì các nước có những yêu cầu khác nhau", ông Dũng nói.
Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Mai Tiến Dũng chủ trì hội nghị lắng nghe các ý kiến về Nghị định 116 và Thông tư 03. Ảnh: VGP.
Người trong thì nói "công bằng"
Trong khi đó, đại diện các doanh nghiệp như Trường Hải, Hyundai Thành Công liên tục đưa ra các ý kiến phản biện, bày tỏ quan điểm ủng hộ cho Nghị định 116.
Ông Trần Bá Dương, Chủ tịch HĐQT Trường Hải, khẳng định giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại là rất cần thiết để bảo vệ môi trường, bảo đảm an toàn cho người sử dụng. Vị này cũng chỉ ra thực tế rằng giấy chứng nhận không nhất thiết phải do cơ quan nhà nước các nước cấp, mà có thể do các tổ chức có thẩm quyền khác, chẳng hạn xe của Đức có thể xin các giấy chứng nhận từ các tổ chức ở quốc gia khác.
Đồng tình với Trường Hải, ông Lê Ngọc Đức, Tổng Giám đốc Hyundai Thành Công cho rằng nếu ô tô sản xuất trong nước phải qua thử nghiệm thì xe nhập khẩu cũng phải thử nghiệm. Riêng giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại là cơ sở đầu tiên để các cơ quan nhà nước và cả người tiêu dùng đánh giá xem chiếc xe nhập khẩu có đáp ứng được yêu cầu hay không.
Hai đại diện lớn nhất từ phía Việt Nam đều khẳng định Nghị định mới đã tạo ra môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa các doanh nghiệp sản xuất và nhập khẩu ô tô. "Tôi nghĩ không nên hoãn việc thực thi Nghị định, bởi như thế sẽ không công bằng với các doanh nghiệp đang nỗ lực, cố gắng để đáp ứng được các yêu cầu của Nghị định", ông Dương nói.
Cơ quan chủ quản: Sẽ xem xét thấu đáo các ý kiến trái chiều
Lắng nghe và ghi nhận các ý kiến trong hội nghị, Bộ trưởng Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng khẳng định Nghị định 116 được xây dựng công phu, trước khi ban hành đã lấy ý kiến các doanh nghiệp, các đối tượng tác động.
Với chủ trương tạo cơ chế thu hút vốn FDI vào ngành ô tô, hỗ trợ phát triển công nghiệp phụ trợ trong nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh, cắt bỏ rào cản, Bộ trưởng nhấn mạnh rằng với các nhà đầu tư trong lĩnh vực ô tô, Việt Nam đã có những chủ trương, cơ chế, chính sách hết sức nhất quán để các doanh nghiệp mở rộng đầu tư, sản xuất tại Việt Nam. Chẳng hạn riêng tại Vĩnh Phúc, năm 2017, ngân sách đã hụt thu khoảng 4-5 nghìn tỷ do những chính sách ưu đãi thuế với thiết bị ô tô.
Tuy nhiên, Việt Nam tạo điều kiện cho các nước xuất khẩu ô tô, nhưng cũng cần bảo đảm nền sản xuất tự chủ, nên không đặt vấn đề bảo hộ tuyệt đại đa số với sản xuất trong nước dù cũng phải có quan tâm một mức độ nào đó.
Nhấn mạnh yêu cầu tạo bình đẳng trong kinh doanh, Bộ trưởng Dũng yêu cầu xem xét lại thấu đáo các nội dung trong quy định của ngành, không đặt rào cản hành chính để tạo chi phí. Ví dụ việc thử nghiệm từng lô xe mất tới 2 tháng và chi phí 10.000 USD..., các cơ quan phải nghiêm túc xem xét.
"Ngay cả Thông tư 03, tại sao lại đưa ra những điều kiện như bản sao giấy chứng nhận kiểu loại linh kiện của lốp, gương chiếu hậu, đèn chiếu sáng phía trước, rồi bổ sung yêu cầu về "hóa đơn thương mại" có ý nghĩa gì?".