Sau ba lần cận kề với cái chết, tôi đã có một tầm nhìn mới về sự kết hợp giữa viễn cảnh của loạt phim Black Mirror và tương lai trong phim hoạt hình Wall-E, khi con người lơ lửng trên những chiếc ghế bành với công nghệ tích hợp giúp họ làm mọi việc mà không cần phải nhấc ngón tay lên. Và nguồn cảm hứng đáng ngạc nhiên đằng sau tầm nhìn xa lạ và bất thường này, chính là chiếc Tesla của tôi.
Vợ chồng tôi có hai chiếc ô tô. Thỉnh thoảng, tôi đi chiếc Jeep Wrangler, nhưng chủ yếu là tôi lái Tesla. Và sau đó tôi đã độc quyền lái nó trong nhiều tháng, theo yêu cầu của vợ mình. Cho tới ngày hôm đó, tôi cần ăn trưa cùng đồng nghiệp công ty và chỉ có thể sử dụng chiếc xe Jeep. Tôi đã tự tin nói với cô ấy: "Không sao. Anh có thể kiểm soát được chiếc Wrangler."
Tuy nhiên, tôi nhanh chóng phát hiện ra rằng mình không thể. Trong suốt 45 phút lái xe, tôi đã suýt mắc lỗi nghiêm trọng tới 3 lần. Đôi khi tôi vô thức đi ra khỏi làn đường của mình và khi mọi người đang đi chậm lại, tôi hầu như không phát hiện kịp để đạp phanh. Tôi thậm chí đã liên tục lặp lại thành tiếng: "Cái quái gì đang xảy ra với mình vậy?"
Mặc dù có tới ba cuộc gọi lỡ, tôi cuối cùng đã đến tham dự bữa trưa một cách an toàn vào ngày hôm đó. Nhưng trong 20 phút cuối cùng từ cú đạp phanh cuối cùng tới khi đến đích, tôi nhận ra điều gì đã xảy ra với mình: Tự động hóa.
Dễ hơn, nhanh hơn không phải lúc nào cũng tốt hơn
Tự động hóa là tính năng nổi bật của xe điện Tesla, nhưng đừng để nó mê hoặc.
Bạn có thể tìm thấy nó, tự động hóa, ở mọi nơi: AI, học máy, cảm biến, xử lý ngôn ngữ tự nhiên. Mọi người muốn các sản phẩm giúp cuộc sống dễ dàng hơn. Thay vì làm những công việc tẻ nhạt như đọc, chúng ta có thể nhấn một nút để nghe một cỗ máy có trí thông minh nhân tạo đọc cho chúng ta. Hay yêu cầu trợ lý Google đặt lịch hẹn làm tóc và một giọng nói thực tế của con người sẽ thực hiện công việc bình thường là gọi điện đến tiệm để lên lịch cho bạn, thậm chí có thể là với ứng xử với phép xã giao tốt hơn.
Tự động hóa hoàn thành công việc nhanh hơn và không có gì sai với điều đó. Nhưng thật không may, nhanh hơn cũng có thể làm giảm chất lượng sản phẩm. Ví dụ, một chiếc áo phông 5 cent (1.100 đồng) được sản xuất tại một nhà máy lớn ở Trung Quốc, có thể được bán lại với giá 100 USD, nhưng màu của nó bị chảy sau lần giặt đầu tiên và các đường may bị bung ra trong máy sấy.
Nhưng mối đe dọa đằng sau tự động hóa không chỉ là một vài lỗ thủng hay đôi tất màu hồng bị phai trong máy giặt.
Tự động hóa nhiều hơn có nghĩa là ít kỹ năng hơn
Trong phim Wall-E, tương lai của con người là những kẻ chỉ ngồi yên ăn uống và giải trí.
Đây là lý do tại sao tôi gần như phá nát chiếc Wrangler của mình ba lần, mặc dù có một kỷ lục dài và hoàn hảo về thời gian lái xe an toàn. Sau nhiều tháng phụ thuộc vào khả năng tự động hóa của Tesla, kỹ năng lái xe của tôi đã bị ảnh hưởng.
Đầu tiên, sự phụ thuộc này thể hiện qua những sai lầm nhỏ - thời gian phản hồi chậm hơn, khó quay vô lăng - nhưng nhanh chóng trở thành hoàn toàn không có khả năng thực hiện nhiệm vụ. Tự động hóa càng nhiều, càng không có khả năng thực hiện bất kỳ nhiệm vụ nào.
Có gì mà xe Tesla không làm được? Nó giữ tôi trong đúng làn đường của mình, nó buộc tôi phải giảm tốc độ. Nếu ai đó phía trước tôi phanh gấp và nó xác định tốc độ của tôi là quá nhanh để dừng lại kịp thời, nó sẽ xoay vô lăng để tránh va chạm. Ngay cả khi không có chế độ lái tự động, tôi vẫn tin tưởng chiếc Tesla sẽ bảo vệ tôi. Và rồi đến lượt mình, tôi đã từ bỏ các nỗ lực và kỹ năng cá nhân cho một cỗ máy.
Hôn mê khi sống trong một tương lai tự động hóa
Thói quen lái xe Tesla đã khiến tác giả gặp vấn đề khi điều khiển chiếc Jeep Wrangler.
Mục tiêu chung của xã hội ngày nay dường như đang hướng tới một tương lai không cần nỗ lực: lịch và email tự động, chữ ký tự động đồng bộ hóa, thu thập dữ liệu người dùng. Ngay cả những công việc liên quan đến đặt lịch hẹn làm tóc - gọi điện và tương tác với một người khác - sẽ sớm trở thành một kỹ năng của quá khứ khi tự động hóa ngày càng phổ biến.
Nhưng điều gì sẽ xảy ra khi mọi thứ đều được tự động hóa? Nếu một chiếc máy có thể cho chó ăn, giặt và chơi đùa với con chó của bạn, tại sao lại cần một con chó ngay từ đầu? Điều gì sẽ xảy ra với giá trị nội tại của việc nuôi một con chó và gắn kết với nó nếu một cỗ máy nỗ lực hết mình? Điều gì sẽ xảy ra với các kỹ năng đã học trong việc chăm sóc động vật, hoặc thậm chí hiểu được rằng các sinh vật sống khác cũng cần được chăm sóc?
Điều gì sẽ còn lại để đạt được, nếu tất cả những gì chúng ta phải làm là ngồi trên chiếc ghế dài rồi đặt hàng và giải trí mà không thực sự nói chuyện với ai? Tại sao mọi người lại bận tâm đến bất cứ điều gì? Nếu bạn gặp một người như vậy hôm nay, bạn có thể lo lắng về sức khỏe tinh thần của họ. Nhưng nếu xã hội trở nên phụ thuộc hoàn toàn vào công nghệ, tình trạng sức khỏe tâm thần đáng lo ngại này sẽ trở thành tiêu chuẩn.
Khi tự động hóa, hãy giữ đầu óc mình tỉnh táo
Đừng sống trong cơn mê hoặc của tự động hóa.
Chúng ta có thể tự bảo vệ bản thân khỏi phụ thuộc vào tự động hóa bằng cách không bao giờ hy sinh các cam kết về chất lượng. Nhưng điều này trông như thế nào?
Thay vì gửi đi các thông điệp viết sẵn cho danh sách 50 người với một hệ thống hỗ trợ gửi tự động, sao bạn không nhấc điện thoại lên và gọi cho họ? Nó có thể mất nhiều thời gian hơn, nhưng sự tiếp xúc của con người với sự nỗ lực của bạn sẽ đảm bảo chất lượng công việc tốt hơn một cỗ máy có thể mang lại.
Duy trì chất lượng cũng giúp bạn kiểm soát được mọi thứ. Khả năng tự động hóa của Tesla rất hiệu quả, nhưng nếu tôi dành thời gian để duy trì chất lượng kỹ năng lái xe của mình, tôi sẽ tránh được một số thảm họa suýt xảy ra khi lái một chiếc xe khác. Ngày đó, tôi thấy việc mất kiểm soát khả năng của mình có thể dễ dàng như thế nào khi tôi để công nghệ thay thế chất lượng của chúng.
Thật sự, tôi yêu tự động hóa. Và tôi cũng yêu chiếc Tesla của mình. Tôi không định lái nó ít hơn, nhưng tôi sẽ lái nó như một chiếc ô tô bình thường từ bây giờ, thay vì để bản thân chìm trong cơn mê tự động hóa của nó. Chắc chắn, hiệu quả của máy móc có những lợi ích của nó, nhưng nếu không có sự tiếp xúc của con người với nỗ lực và trí thông minh trong công nghệ, chúng ta có nguy cơ đánh mất nỗ lực và trí thông minh của chính mình.
* Bài viết là quan điểm và chia sẻ của tác giả Brook Zimmatore
Tham khảo entrepreneur