Thứ Sáu tuần trước, nhà máy đóng tàu Sevmash ở Severodvinsk (miền bắc nước Nga) đã tổ chức lễ đặt ky tàu ngầm Ulyanovsk lớp Yasen dành cho Hải quân Nga.
Con tàu dự kiến sẽ được hoàn thiện và đưa vào biên chế trong năm 2023. Khi đã hoàn chỉnh, nó sẽ là chiếc tàu ngầm tấn công thứ 7 thuộc đề án 885/885M lớp Yasen đóng cho Hải quân Nga.
Tàu ngầm Severodvinsk, chiếc đầu tiên trong đề án này, đã đi vào phục vụ trong năm 2014. Trong khi đó, tàu ngầm Kazan đề án 885M cải tiến đã được hạ thủy đầu năm ngoái và sẽ được biên chế trong năm tới. Thêm 4 chiếc khác - Novosibirsk, Krasnoyarsk, Arkhangelsk và Perm - đang trong quá trình thi công.
Tàu ngầm hạt nhân Severodvinsk - chiếc tàu ngầm tấn công đầu tiên trong lớp Yasen. Ảnh: Oleg Kuleshov
Các tàu ngầm tấn công lớp Yasen-M được trang bị tên lửa hành trình đa nhiệm, ngư lôi và vũ khí phòng không. Mười ống phóng thẳng đứng trên tàu có thể triển khai tên lửa chống hạm Onik, Kalibr, tên lửa hành trình tấn công mặt đất, cũng như biến thể phóng từ biển của tên lửa hành trình tầm xa Kh-101.
Trên tàu còn có 6 ống phóng lôi 650mm, 2 ống phóng lôi 533mm, cùng hệ thống tên lửa đối không Igla-M.
Nhờ có hệ thống đẩy êm ái và thiết bị thủy âm học hiện đại, các tàu ngầm lớp Yasen-M sẽ củng cố sức mạnh cho Hạm đội phương Bắc và Hạm đội Thái Bình Dương, giúp hai lực lượng này bao quát các khu vực tuần tra, tương tự như tàu ngầm mang tên lửa đạn đạo lớp Borei.
Nhân sự kiện đặt ky tàu Severodvinsk, chuyên viên quân sự Andrei Kotz đã nhìn lại những thiết kế tàu ngầm tấn công/tàu ngầm chiến lược độc đáo, đáng gờm nhất của cả Nga và nước ngoài.
Danh sách dưới đây do ông Kotz đưa ra, giới hạn trong 5 tiêu chí: "Tàu ngầm lớn nhất", "Tàu ngầm được vũ trang 'khủng' nhất", "Tàu ngầm êm ái nhất", "Tàu ngầm nhỏ nhất" và "Tàu ngầm bí ẩn nhất".
1. Tàu ngầm lớn nhất
Tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo đề án 941 lớp Akula của Liên Xô/Nga là tàu ngầm lớn nhất từng được chế tạo, được thi công trong giai đoạn 1976-1986.
Akula, với khả năng hoạt động liên tục 120 ngày dưới lòng biển, được Liên Xô thiết kế để trở thành xương sống của lực lượng răn đe hạt nhân trên biển - một nhân tố quan trọng trong bộ ba hạt nhân.
Ngày nay, chỉ còn mình chiếc Dmitry Donskoy lớp Akula còn hoạt động trong Hạm đội phương Bắc của Hải quân Nga. Tổng cộng đã có 6 tàu ngầm lớp Akula được chế tạo và triển khai, chúng dài 175m, rộng 23m, lượng giãn nước 50.000 tấn.
Mỗi tàu có khả năng mang tới 20 tên lửa đạn đạo liên lục địa hạng nặng R-39, mỗi tên lửa lại có thể mang 10 đầu đạn 200 kiloton.
Tàu ngầm Dmitry Donskoy. Ảnh: Sputnik/Flot.com
Ông Kotz cho biết, vào thời đó, những con "quái vật đen" này và hỏa lực đáng sợ của chúng được Bộ tư lệnh NATO xem là "át chủ bài" của Hải quân Liên Xô.
Hiện nay, tàu Dmitry Donskoy được sử dụng như một phòng thí nghiệm nổi. Họ dùng nó để thử nghiệm tên lửa đạn đạo RSM-56 Bulava - loại tên lửa hạt nhân trang bị trên các tàu ngầm mới lớp Borei.
Hôm qua (30/7), tàu Dmitry Donskoy đã vinh dự tham gia màn duyệt đội hình hoành tráng kỷ nhiệm Ngày Hải quân Nga tại St. Petersburg.
Tàu ngầm Dmitry Donskoy di chuyển tới Kronstadt chuẩn bị cho Ngày Hải quân. Nguồn: RT
2. Tàu ngầm được vũ trang 'khủng' nhất
Theo ông Kotz, tàu ngầm hạt nhân chiến lược lớp Ohio của Mỹ là tàu ngầm mang theo lượng tên lửa lớn nhất trên thế giới.
Hải quân Mỹ hiện có 18 tàu ngầm lớp Ohio, mỗi tàu trang bị 24 tên lửa đạn đạo Trident I và Trident II. Mỗi tên lửa Trident I có thể mang theo 8 đầu đạn 100 kiloton, còn tên lửa Trident II có thể mang 14 đầu đạn loại này, hoặc 8 đầu đạn với đương lượng nổ "đáng sợ" 475 kiloton.
Tàu ngầm USS Michigan (lớp Ohio). Ảnh: AP
"Tàu ngầm lớp Ohio là xương sống của kho vũ khí chiến lược Mỹ, và theo các nhà phân tích phương tây, hơn một nửa sức mạnh tấn công trong bộ ba hạt nhân của Mỹ được ẩn giấu trong những silo tên lửa của họ.
Các lợi thế khác của tàu ngầm lớp Ohio bao gồm động cơ mạnh mẽ, tốc độ khi lặn lên tới 25 hải lý/h, có thể lặn tới độ sâu ấn tượng 550m. Ở khía cạnh này, tàu lớp Ohio vượt trội hơn hẳn so với các tàu ngầm khác cùng loại" - ông Kotz cho hay.
3. Tàu ngầm êm ái nhất
Trong những năm 1980, Hải quân Liên Xô đã tiếp nhận chiếc tàu ngầm tấn công diesel-điện huyền thoại đầu tiên thuộc đề án 877 lớp Paltus. Qua nhiều năm, hàng chục tàu ngầm loại này đã được chế tạo và triển khai trong biên chế hải quân Liên Xô, Nga, Ba Lan, Romania, Ấn Độ, Algeria, Iran và Trung Quốc.
Tới cuối những năm 1990 và đầu những năm 2000, phiên bản nâng cấp - đề án 636 lớp Varshavyanka - đã được phát triển và đưa vào trang bị của hải quân Trung Quốc, Algeria, Việt Nam.
Cuối những năm 2000, các nhà thiết kế đã cho ra đời một phiên bản nâng cấp khác, gọi là đề án 636.3. Hải quân Nga hiện đã tiếp nhận 6 tàu ngầm loại này và đang đóng thêm 2 chiếc nữa.
Tàu ngầm diesel-điện lớp Varshavyanka (Ảnh: Sputnik)
Theo ông Kotz, một trong những lợi thế chủ lực của tàu ngầm lớp Varshavyanka là "gần như không phát ra tiếng ồn khi di chuyển với tốc độ chậm". Đặc tính này đã khiến NATO ví von các tàu ngầm Varshavyanka là "hố đen đại dương".
Ông Kotz cho rằng, nếu xét riêng ở khía cạnh này thì chỉ có tàu ngầm đạn đạo chiến lược lớp Triomphant của Hải quân Pháp có thể so sánh với các tàu ngầm diesel lớp Varshavyanka của Nga.
Mỗi tàu ngầm Varshavyanka trang bị 18 ngư lôi và 8 tên lửa SAM. Ngư lôi trên tàu được triển khai từ ống phóng 533mm và có thể tự động tái nạp 15 giây một lần.
"Các đặc tính kỹ thuật và chiến thuật nổi bật cho phép hạm đội tàu ngầm Varshavyanka tiếp cận gần nhất có thể các nhóm tác chiến tàu sân bay của đối phương và nhanh chóng triển khai toàn bộ đạn dược trên tàu.
Chỉ cần một ngư lôi bắn trúng thì tàu ngầm của đối phương đã có thể bị vô hiệu hóa, khiến nó tròng trành và không thể triển khai máy bay được nữa" - ông Kotz nhận định.
4. Tàu ngầm nhỏ nhất
Danh hiệu "tàu ngầm nhỏ nhất" thuộc về tàu ngầm lớp Rubis của Pháp. Chúng có lượng giãn nước chỉ 2.600 tấn (nhỏ hơn tàu ngầm Dmitry Donskoy gần 20 lần), dài 73,6m và rộng 8m.
Với kích thước này, theo ông Kotz, toàn bộ 6 tàu ngầm lớp Rubis có thể dễ dàng xếp vừa trong một sân bóng đá.
Tàu ngầm tấn công hạt nhân Saphir, lớp Rubis. Ảnh: Wiki
"Tuy nhiên, những con tàu này khác xa với vẻ ngoài 'hiền lành' khi thoạt nhìn chúng. Mỗi tàu lớp Rubis mang theo tới 14 ống phóng lôi 550mm.
Chưa hết, chúng có thể mang theo các tên lửa hành trình chống hạm Exocet để tấn công các tàu mặt nước của đối phương. Lò phản ứng hạt nhân và nội thất tiện nghi trên tàu cho phép kíp thủy thủ đoàn 57 người hoạt động tương đối thỏa mái trong khoảng thời gian từ 45-60 ngày" - ông Kotz cho hay.
5. Tàu ngầm bí ẩn nhất
Theo quan điểm của ông Kotz, dự án phương tiện không người lái mang vũ khí hạt nhân Status-6, với thiết kế dựa theo tàu ngầm, dễ dàng chiếm lĩnh danh hiệu "tàu ngầm bí ẩn nhất trên thế giới".
Hình ảnh về hệ thống vũ khí này đã vô tình bị rò rỉ vào tháng 11/2015 trong cuộc họp giữa Tổng thống Vladimir Putin với các quan chức bộ quốc phòng Nga.
Kể từ sau đó, Status-6 đã thu hút sự quan tâm đáng kể từ giới chuyên gia quân sự và làm dấy lên một làn sóng lo ngại được phản ánh qua truyền thông phương Tây.
Hình ảnh rò rỉ về Status-6 cuối năm 2015. Ảnh: Youtube
Theo các nguồn tin mở, con tàu mini này sẽ có khả năng tàng hình, tốc độ cao và độ tự động hóa cao. Nhiệm vụ chính của nó là mang theo vũ khí hạt nhân tiếp cận khu vực bờ biển của đối phương.
"Xét về hiệu ứng, chiếc tàu ngầm này sẽ là một quả ngư lôi khổng lồ, có khả năng phá hủy các cơ sở hạ tầng ven biển của đối phương và thậm chí gây ra sóng thần" - ông Kotz bình luận.
Tháng 3/2016, lãnh đạo tập đoàn đóng tàu thống nhất (UAC) của Nga xác nhận rằng họ đang phát triển một phương tiện không người lái dưới nước, có kích cỡ đủ lớn để mang theo ngư lôi.
Những chiếc tàu mẹ đảm nhận nhiệm vụ mang theo hệ thống vũ khí này cũng đang được phát triển. Nhiều chuyên gia dự đoán Status-6 sẽ được triển khai từ tàu ngầm hạt nhân thế hệ 5 mà Nga đang nghiên cứu và trở thành một trong những vũ khí tấn công chủ lực của chúng.