"Cối xay thịt" Ras al-Ain sụp đổ
Hôm 19/10, trong bối cảnh hỗn loạn sau khi Thổ Nhĩ Kỳ tiến hành chiến dịch "Mùa xuân Hòa bình" tại miền bắc Syria, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper tuyên bố gần 1.000 lính Mỹ ở Syria sẽ di chuyển về phía tây Iraq "để tiếp tục chiến dịch quân sự nhằm vào IS".
Trong khi lực lượng vũ trang Hoa Kỳ vẫn tiếp tục việc rút quân mà họ ước tính sẽ diễn ra trong "vòng vài tuần chứ không phải vài ngày" thì cuộc di tản của người Kurd Syria theo các điều khoản ngưng bắn giữa Mỹ và Thổ mới chỉ bắt đầu.
Ngày 20/10, Thổ Nhĩ Kỳ đe dọa sẽ tái khởi động chiến dịch nếu người Kurd không rời khỏi khu vực biên giới và tuyên bố rằng "hoàn toàn không có trở ngại nào (từ phía Thổ Nhĩ Kỳ) cho việc rút quân (của người Kurd)".
Lính Thổ Nhĩ Kỳ và phiến quân SNA di chuyển trong Ras al-Ain.
Trung tâm Thông tin người Kurd Rojava tiết lộ rằng một đoàn xe đã an toàn vượt thoát vòng vây xung quanh thị trấn Ras al-Ain chở theo quân và dân bị thương vào chiều 20/10.
Tối ngày 20/10, tờ Guardian dẫn nguồn tin Bộ quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ cho biết đoàn xe nói trên gồm 86 xe chở các chiến binh người Kurd thuộc Lực lượng dân chủ Syria (SDF) và dân thường bị thương sẽ di chuyển ra ngoài "vùng an toàn" 32 km ở miền bắc Syria.
Theo Kino Gabriel, phát ngôn viên của SDF, cho tới sáng ngày 21/10 trong thị trấn Ras al-Ain đã không còn chiến binh người Kurd và lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ đang tiếp quản khu dân cư quan trọng này.
Tính đến ngày 20/10, trên toàn bộ khu vực diễn ra chiến dịch "Mùa xuân Hòa bình" đã có 259 lính SDF, 196 lính SNA (Quân đội Quốc gia Syria), 10 lính Thổ Nhĩ Kỳ, 5 lính SAA (Quân đội Arab Syria) và khoảng 120 dân thường thiệt mạng cùng hàng trăm người khác bị thương.
Thị trấn biên giới Ras al-Ain hiện đã không còn bất kỳ chiến binh người Kurd nào sau cuộc rút quân chiều 20/10.
Cuộc tháo chạy của người Kurd mới chỉ bắt đầu?
Tối 20/10 (sáng 21/10 giờ Việt Nam) Tổng thống Mỹ Donald Trump thông qua twitter tuyên bố:
"Ngừng bắn vẫn đang được giữ một cách rất độc đáo. Có một số cuộc giao tranh nhỏ nhưng đã kết thúc nhanh chóng.
Người Kurd được tái định cư ở các khu vực mới. Lính Mỹ hiện không ở trong khu vực chiến sự. Chúng tôi đã bảo đảm (an ninh) dầu mỏ. Bộ trưởng quốc phòng Mark Esper đã kết thúc một cuộc chiến bất tận!".
Một người lính Mỹ rút khỏi miền bắc Syria với phù hiệu của Đơn vị bảo vệ phụ nữ người Kurd (YPJ) (Nguồn AFP).
Tướng Mazloum Kobani, chỉ huy quân sự cao cấp SDF thì đưa ra quan điểm trái với tuyên bố của ông Trump trong phỏng vấn của NBC News. Ông lo ngại chiến dịch của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ dẫn đến việc thanh lọc sắc tộc và người Mỹ phải chịu trách nhiệm cho những gì đang xảy ra.
"Chúng tôi đã tin tưởng họ (người Mỹ) trong 5 năm qua và cuộc chiến chống IS vẫn đang tiếp tục, nhưng bây giờ họ làm ngơ cuộc thanh lọc sắc tộc nhằm vào người Kurd ở ngay trước mắt. Nếu họ muốn, họ thừa khả năng can thiệp để ngăn chặn nó".
Cho tới thời điểm hiện tại, địa điểm "tái định cư" của người Kurd mà ông Trump nói tới được cho là nằm ngoài "vùng an toàn" 32 km của Thổ Nhĩ Kỳ.
Tuy nhiên theo tuyên bố của Tổng thống Erdogan thì quân đội nước này có thể sẽ thực thi một tham vọng lớn hơn, mở rộng kiểm soát các vùng lãnh thổ rộng hơn ở Syria tại Raqqa và Hasakah để "giúp 3 triệu người tị nạn Syria trở về".
Rõ ràng rằng khi 1.000 lính Mỹ di chuyển sang Iraq thành công và 120 giờ ngưng bắn kết thúc, không còn gì ngăn trở lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ không tiến quân về hướng Raqqa và Hasakah và tương lai của người Kurd ở miền bắc Syria chắc chắn sẽ là một cuộc tháo chạy hoảng loạn.
Tù binh người Kurd trong tay phiến quân Quân đội Quốc gia Syria (SNA) tại Ras al-Ain hôm 17/10.
Theo chân lính Mỹ về Iraq?
Theo bài viết đăng ngày 17/10 trên Reuters, Joumana Akram và ba đứa con nhỏ của cô đã thoát khỏi nguy hiểm, chạy trốn khỏi nhà ở Qamishli, miền bắc Syria trước cuộc pháo kích của Thổ Nhĩ Kỳ và vượt thoát qua biên giới vào Iraq.
Người chồng Akram là một chiến binh của Đơn vị bảo vệ nhân dân (YPG), mặc dù đã tham chiến 7 năm trong cuộc chiến vẫn tiếp diễn ở Syria nhưng gần đây anh đã cố tìm cách rời bỏ tổ chức để bắt đầu một cuộc sống mới với gia đình.
Nhưng anh đã bắt buộc phải ở lại, sẽ quá nguy hiểm khi cố gắng trốn thoát cùng vợ con vì dân quân người Kurd đang kiểm soát thành phố có thể bắt giam anh vì tội đào ngũ.
Bị mắc kẹt trong chiến tranh là câu chuyện của những người như Akram. Ngoài khả năng tử thương bất kỳ lúc nào do các cuộc pháo kích và không kích của Thổ Nhĩ Kỳ, họ đang bị các chỉ huy chiến trường người Kurd điều động khắp các mặt trận và tham gia các trận đánh đẫm máu.
Theo Cơ quan Tị nạn Liên Hiệp Quốc và Tổ chức Di cư Quốc tế, gia đình của Akram nằm trong khoảng 2.300 người tị nạn đã di chuyển vào khu vực Chính quyền tự trị Kurdistan (KRG) miền bắc Iraq kể từ khi chiến sự ở miền bắc Syria bắt đầu và có thể sẽ còn nhiều hơn nữa.
Chính quyền KRG đã tái sử dụng các trại tị nạn trước đây dành cho người tị nạn IS với ước tính khoảng 300 nghìn người Kurd Syria sẽ lánh nạn tại miền bắc Iraq.
Hàng chục nghìn người khác đã bỏ nhà cửa ở miền bắc Syria để đi lánh nạn nhưng không có cơ hội như gia đình Akram.
Akram đã trả 500 USD để vợ con anh đến được Iraq, băng qua một cửa khẩu biên giới không chính thức vì các chiến binh người Kurd không cho phép dân thường vượt qua các trạm kiểm soát để sang Iraq.
Masoud Fatah, 25 tuổi, đến Iraq từ Darbasiye, Syria bình luận: "Bom và đạn pháo vẫn tiếp tục phát nổ và rất nhiều người vẫn muốn đến đây (Iraq) nhưng họ đã bị YPG chặn lại khi tới biên giới".
YPG đã cố gắng ngăn chặn người dân rời khỏi vùng đông bắc Syria, lo sợ sự sụp đổ tinh thần hàng loạt trong dân chúng sẽ ảnh hưởng tới các chiến binh đang chiến đấu ở các chiến tuyến.
Các chiến binh người Kurd Syria tại một cửa khẩu biên giới với Iraq (Nguồn: VOA).
Akhram nói khi đứng sau một chiếc xe bus nhỏ đã đưa cô và các con nhỏ tới trại tị nạn trên đất KRG:
"Họ (YPG) đe dọa chúng tôi, họ nói với chúng tôi rằng sẽ bắn vào chúng tôi, dù họ là người của chúng tôi. Họ lo lắng rằng nếu tất cả chúng tôi rời đi, sẽ không còn người Kurd nào nữa".
Khi Thổ Nhĩ Kỳ mở rộng kiểm soát sau các chiến dịch quân sự, chắc chắn một số lượng lớn người Syria gốc Arab sẽ được tái định cư ở miền bắc Syria.
Ưu thế về số lượng của người Kurd ở đây sẽ sớm bị áp đảo và tất cả những yêu sách mà họ đã chiến đấu lâu nay để đảm bảo quyền lợi cho riêng dân tộc mình sẽ sớm biến mất.
Một người Kurd cùng một biểu ngữ "Cảm ơn người Mỹ, nhưng ông Trump đã phản bội chúng tôi" vào tối 20/10 khi đoàn xe quân sự của Mỹ rời khỏi miền bắc Syria và di chuyển về hướng Iraq.