Tàu ngầm "đặc nhiệm hạt nhân" không người lái Nga: Với Mỹ chỉ là "ngựa thồ"?

Hải quân Mỹ quyết định trang bị ít nhất 05 Tàu ngầm không người lái (UUV)

Hãng đóng tàu Huntington Ingalls Industries (HII) là đơn vị thiết kế, chế tạo các Tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân ở Hoa Kỳ và tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân Ngoài ra có tới 70% đội tàu chiến trong trang bị của Hải quân Hoa Kỳ đã được chế tạo bởi HII.

Trong hai năm qua, HII đã theo đuổi một xu hướng trang bị hải quân mới là công nghệ robot và hiện thực hóa nó bằng các Phương tiện không người lái dưới nước (UUV). Cụ thể là HII đang giúp "người khổng lồ" hàng không Boeing chế tạo tàu ngầm không người lái Orca.

Các nhà phân tích cho biết, giống như máy bay không người lái đang thay đổi bản chất của chiến tranh trên không, tàu ngầm không người lái đang thay đổi quan điểm của Hải quân về những trận chiến dưới đáy biển.

UUV Ocra có thể được thiết kế như một tàu ngầm không người lái khổng lồ.

Năm 2017, Hải quân Hoa Kỳ đã tổ chức cuộc thi thiết kế Orca với giải thưởng khoảng 40 triệu USD cho hai đối thủ Liên danh Boeing-HII và Lockheed Martin.

Vào tháng 3/2019, Hải quân chính thức công bố kết quả cuộc thi và đồng ý bổ sung ngân sách để Boeing để chế tạo, thử nghiệm và cung cấp cho Hải quân Mỹ 5 tàu ​​ngầm Orca.

UUV đối với Mỹ chỉ là "Ngựa thồ"?

Phó giám đốc hàng hải của Boeing, Dan Tubbs cho biết trách nhiệm của HII bao gồm chế tạo và lắp ráp các cấu trúc thân tàu và vai trò kiểm tra và xem xét các vấn đề liên quan tới tính an toàn và độ tin cậy.

Một số công việc sẽ diễn ra tại Thành phố Panama, Florida., Nơi một cơ sở của HII đã phát triển một tàu ngầm nhỏ hơn có tên là Proteus có khả năng hoạt động ở cả chế độ có người lái và không người lái.

UUV Proteus là tàu ngầm có (hoặc không) người lái cỡ nhỏ được thiết kế cho nhiệm vụ vận chuyển và hỗ trợ hỏa lực phục vụ lực lượng đặc biệt SEAL của Mỹ.

Khác với giải thưởng gần đây, ngân sách đề xuất 2020 của Hải quân Mỹ cho thấy một cam kết với việc phát triển UUV. Lực lượng này đang yêu cầu Quốc hội chi số tiền lên tới 359 triệu USD cho các UUV. Trong đó 182 triệu cho việc phát triển, chế tạo và thử nghiệm tàu ngầm Orca.

Chủ tịch và Giám đốc điều hành HII Mike Petters cho biết sự tăng trưởng của UUV chưa thể so sánh với máy bay không người lái (UAV), nhưng công ty muốn tích lũy kinh nghiệm trước khi điều đó xảy ra.

"Chúng tôi đã đầu tư vào Proteus, đó là một con tàu ngầm có thể lựa chọn chế độ người lái hoặc không người lái. Chúng tôi đã "chạy ra khỏi Thành phố Panama" để tìm hiểu về không gian (HII đã vượt khỏi việc đóng tàu truyền thống).

Và điều đó đã dẫn đến một việc khác. Boeing tìm chúng tôi và nói: Bạn có thể giúp chúng tôi làm ra một sản phẩm hay không?

Nếu chúng ta không tiến tới một tương lai không người lái, chúng ta sẽ bỏ lỡ một cơ hội".

Boeing trước đó đã chế tạo Echo Voyager, một tàu ngầm nặng 50 tấn hiện đang thử nghiệm trên biển với hơn 2.500 giờ hoạt động.

UUV Echo Voyager của Boeing, UUV Orca được cho là phiên bản "kéo dài và phóng lớn" của Echo Voyager.

Một hệ thống hỗn hợp động cơ pin và diesel cung cấp năng lượng cho tàu. Echo Voyager có thể ở trên biển nhiều tháng, chỉ nổi lên để lấy không khí cung cấp cho động cơ diesel.

"Orca sẽ khác" các quan chức Boeing nói "nhưng bài học từ Echo Voyager đã được tích hợp vào thiết kế của Orca".

Bryan Clark, nhà phân tích của Trung tâm Đánh giá Ngân sách và Chiến lược (cũng là một cựu sĩ quan tàu ngầm) và Bradley Martin, một nhà nghiên cứu cao cấp tại Tập đoàn RAND và là thuyền trưởng của Hải quân đã nghỉ hưu bình luận:

"Đừng mong đợi các tàu ngầm không người lái sẽ hoạt động theo cách rình mò trên biển để tấn công kẻ địch, ít nhất là điều này sẽ không sớm xảy ra.

Ban đầu, Orca sẽ được sử dụng cho các nhiệm vụ như vận tải, rải thủy lôi, lập bản đồ đáy đại dương hoặc thu thập thông tin tình báo".

Những "công việc vất vả" đó được thực hiện bằng Orca sẽ giải phóng khả năng của các tàu ngầm có người lái khác trong trang bị cho các nhiệm vụ tấn công, giúp tăng hiệu quả hỏa lực của hạm đội.

Một định hướng về nhiệm vụ của UUV trong tương lai Hải quân Mỹ với ít nhất là 4 lớp tàu ngầm tấn công và vận tải.

"Nó sẽ thỏa mãn một yêu cầu rất lớn đối với lực lượng tàu ngầm có người lái" Clark nói tiếp.

Bradley Martin nói thêm:"Nó sẽ là một bổ sung (cho Hải quân) chứ không phải là một giải pháp thay thế".

Clark đồng ý với ý kiến trên. Một tàu ngầm không người lái có thể hoạt động như một "ngựa thồ" cho một tàu ngầm lớp Virginia, đánh lạc hướng hoặc mang thêm vũ khí và vật tư.

Cho tới hiện tại, các thủy thủ tàu ngầm nóng lòng nhìn thấy chúng dưới nước. Clark nói:

"Họ rất háo hức muốn chúng xuất hiện. Bởi vì họ muốn nhận được lợi ích từ việc chúng đảm nhận bớt một số nhiệm vụ mà tàu ngầm có người lái đang phải làm".

Mỹ đang đi trước hay đi sau Nga trong việc trang bị tàu ngầm không người lái?

Tuy nhiên có nhiều thách thức đang chờ đợi nếu các loại UUV của Hải quân Mỹ được yêu cầu thực hiện các nhiệm vụ phức tạp hơn, bởi vì di chuyển trên biển không giống như bay trong không trung.

UUV Orca được cho là có thể thực hiện các nhiệm vụ tiếp tế dưới nước.

UAV có thể được điều khiển từ xa. Ngay cả khi UAV bay với một nhiệm vụ được lập trình sẵn, người điều khiển có thể theo dõi chuyến bay bằng thời gian thực. Clark bình luận:

Sử dụng Orca như một tàu ngầm tấn công sẽ cần một sự nâng cấp đáng kể về các cảm biến để nó có thể "nhìn" hoặc "nghe" thấy những gì xảy ra xung quanh nó và lựa chọn mục tiêu.

"Số tiền để trang bị những cảm biến đó và lựa chọn mục tiêu tự động lên Orca, sẽ khiến nó trở thành một vũ khí đắt hơn nhiều" Clark nói.

Điều đó đặt ra câu hỏi: Liệu Hải quân Hoa Kỳ có lợi ích gì khi sử dụng tàu ngầm có người lái cho các nhiệm vụ tấn công thay vì máy bay không người lái không?

"Tuy nhiên, cho tới nay nhiều hy vọng cho thấy sự tham gia của Orca sẽ góp phần nâng cấp chiến thuật hải quân. Và ít nhất, hiện tại, Hoa Kỳ đang ở vị thế tốt hơn so với các quốc gia khác" Martin nói.

Dự án UUV Poseidon của Nga.

Vào tháng 2/2019, hãng tin TASS của Nga đưa tin nước này đã thử nghiệm thành công tàu ngầm không người lái nguyên tử Poseidon.

UUV Poseidon sẽ có hai phiên bản, một đóng vai trò như một tàu ngầm mang vũ khí hạt nhân đặc nhiệm. Phiên bản còn lại là một phương tiện cơ động ngầm dưới nước không người lái.

Điều khác biệt của hai dự án UUV của Mỹ và Nga là Poseidon được sử dụng để tấn công hạt nhân, còn Orca ở thời điểm hiện tại chỉ đóng vai trò "ngựa thồ" và các công việc đơn giản thay thế cho tàu ngầm có điều khiển.