Tuần qua, Thổ Nhĩ Kỳ đã đánh bom nhằm vào các Đơn vị Tự vệ Nhân dân người Kurd (YPG) tại Syria, khiến Mỹ tức giận. Hôm 30/4, ông Erdogan cảnh báo sẽ sớm tiếp tục tấn công.
"Chúng tôi có thể hành động đột xuất trong đêm", ông Erdogan nói, "Chúng tôi sẽ không phát tín hiệu cảnh báo cho các nhóm khủng bố. Lực lượng vũ trang Thổ Nhĩ Kỳ có thể xuất hiện bất cứ lúc nào".
Với quyết định không kích nhằm vào lực lượng người Kurd ở Syria và đe dọa gia tăng tấn công, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đang tìm cách gửi một thông điệp cứng rắn tới người đồng cấp Mỹ Donald Trump cùng hy vọng đạt được một bước chuyển đáng chú ý trong chính sách Syria của Mỹ.
Lực lượng YPG được Mỹ coi là đồng minh cốt cán trong cuộc đấu tranh chống lại IS tại Syria. Sau khi lên nhậm chức, Donald Trump cũng kế thừa chính sách ủng hộ nhóm này từ Tổng thống tiền nhiệm Obama.
Thế nhưng, Ankara lại cho rằng YPG là một nhóm khủng bố, là nhánh của Đảng Công nhân Kurd (PKK), một tổ chức vũ trang có quan hệ không mấy êm đẹp với Thổ nhĩ Kỳ, tại Syria.
Dấu hiệu mất kiên nhẫn
Theo AFP, các nhà phân tích cho rằng mâu thuẫn này sẽ là vấn đề hàng đầu khi ông Erdogan gặp Donald Trump lần đầu sau khi Trump nhậm chức vào 16/5 tới đây tại Mỹ. Nếu không giải quyết được vấn đề này, nỗ lực tiêu diệt IS của Mỹ tại Syria sẽ bị tổn hại nghiêm trọng.
"Các cuộc tấn công là một dấu hiệu cho thấy Thổ Nhĩ Kỳ đang dần mất kiên nhẫn và muốn nhắc nhở Mỹ ngừng hậu thuẫn cho YPG", Jean Marcou, giáo sư thuộc Viện Nghiên cứu Chính trị Grenoble (Pháp) nhận định.
Kể từ khi Trump đắc cử, Thổ Nhĩ Kỳ đã tỏ rõ rằng mình nước này muốn thấy "sự thay đổi trong chính sách ủng hộ YPG của Mỹ. Nhưng trên thực tế, ông Erdogan vẫn chưa thu được kết quả gì", ông Marcou nói.
Các phương tiện quân sự của Mỹ hiện diện bên cạnh các chiến binh YPG. Ảnh: Reuters
Sự hợp tác giữa Washington và YPG, kể cả việc Mỹ cử một số lực lượng tới làm việc cùng nhóm này, đã dẫn tới tình trạng căng thẳng đầy cay đắng giữa Ankara và Washington trong những tháng cuối cùng tại nhiệm của Obama.
Trong một động thái bất thường sau vụ không kích và tiếp nối là các cuộc xung đột ở biên giới giữa quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và YPG, Mỹ đã điều các phương tiện quân sự tới trận địa phía Syria để tiến hành tuần tra nhằm ngăn cản giao tranh.
Ông Erdogan nói, cảnh tượng cờ Mỹ cắm trên các đoàn xe xuất hiện bên cạnh biểu tượng của YPG đã khiến Thổ Nhĩ Kỳ "vô cùng buồn lòng".
IS đắc lợi trong bối cảnh căng thẳng
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ đã nói rõ, "phần thưởng" mà Washington nhận được khi "chia tay" với YPG có thể rất hậu hĩnh khi thúc đẩy Ankara tham gia vào chiến dịch chống IS.
Sát cánh bên nhau, Mỹ có thể "biến Raqa thành tử địa của IS", ông Erdogan tuyên bố hôm 29/4. Tuy nhiên, một khi YPG can dự thì Ankara sẽ không tham gia vào bất kỳ hoạt động nào và điều này được các nhà phân tích coi là mối đe dọa cho chiến dịch Raqa.
"Washington lưỡng lự với quyết định khởi động chiến dịch Raqa trước cuộc tổng tuyển cử 16/4 của Thổ Nhĩ Kỳ vì muốn tránh khiến tình hình thêm rắc rối", Aykan Erdemir, chuyên gia phân tích thuộc Tổ chức Bảo vệ các nền dân chủ nói.
Ông Erdemir cho rằng các cuộc không kích của Thổ Nhĩ Kỳ - cùng các cuộc tấn công nhằm vào lực lượng PKK ở Iraq - đã đem đến "một thách thức không ngờ tới" cho nỗ lực chống phiến quân thánh chiến của liên quân do Mỹ dẫn đầu.
"Căng thẳng giữa các thành viên liên quân là một trong những nhân tố chính yếu giúp IS có thể tiếp tục tồn tại", ông Erdermir đánh giá.
Trong báo cáo mới nhất của tổ chức Khủng hoảng Quốc tế (ICG) về Syria, ICG cho rằng Mỹ đang đứng trước một "tình thế tiến thoái lưỡng nan đặc biệt" về mối quan hệ với YPG trong tương lai.
Theo ICG, YPG là thành phần "không thể thiếu" để đánh bại IS nhưng cũng không thể trốn tránh được thực tế rằng: Mỹ đang hậu thuẫn cho một lực lượng hoạt động dưới trướng PKK trong khi bản thân tổ chức này lại đang mâu thuẫn với Thổ Nhĩ Kỳ - một đồng minh của NATO.