Trong suốt hơn 15 năm qua, câu nói này đã được truyền thông, giới nghiên cứu và ngoại giao Trung Quốc trích dẫn khi đề cập đến Putin.
Diêm Văn Bân, nhà nghiên cứu tại Học viện ngoại giao (Trung Quốc), cựu Tham tán Đại sứ quán Trung Quốc tại Nga cho biết trên Thời báo Hoàn Cầu hôm 13/4, câu nói gắn với Putin có một số "dị bản khác", nhưng đều mở đầu bằng "hãy cho tôi 20 năm".
Câu nói "mang nhãn hiệu Putin" này lan truyền rất mạnh trong dư luận Trung Quốc, thậm chí trở thành một hình ảnh biểu trưng đối với nhiều người Trung Quốc, khi quan sát nước Nga và Vladimir Putin.
Vấn đề là, có thực Putin từng nói như vậy?
Ông Diêm Văn Bân cho biết: "Tôi đã quan sát các phát biểu, hành động của ông Putin và các vấn đề Nga từ cuối thập niên 1990, nhưng không nhận thấy ông từng có câu nói như vậy, và cũng không thấy báo chí, học giả hay chính khách Nga nào dẫn câu nói tương tự."
Để tìm hiểu sự thật, những năm gần đây ông Diêm đã lật lại các phát biểu quan trọng của Tổng thống Putin trên các diễn đàn, kho tư liệu của Nga, nhưng không tìm được manh mối gì về câu nói "hãy cho tôi 20 năm".
Trong thời gian công tác tại Nga, ông cũng tìm đến các nhà nghiên cứu lịch sử đương đại và học giả chính trị người Nga để xác minh. Câu trả lời ông Diêm nhận được là Putin chưa từng phát biểu "câu nói nổi tiếng khắp Trung Quốc".
Một số nhà Hán học người Nga còn chỉ rõ, trên thế giới hiện nay chỉ có giới truyền thông và học giả Trung Quốc là "quy chụp" câu nói trên cho ông Putin.
Pyotr Arkadyevich Stolypin. (Ảnh: History.com)
Sự thật về câu nói "gắn liền với Putin" ở Trung Quốc
Theo Diêm Văn Bân, sau khi tìm hiểu sâu hơn, ông phát hiện Pyotr Arkadyevich Stolypin (1862-1911), Bộ trưởng Bộ Nội vụ và Thủ tướng dưới thời Sa hoàng Nicholas II, từng có phát biểu tương tự.
Stolypin được bổ nhiệm năm 1906, khi nước Nga đang trong giai đoạn khó khăn và hỗn loạn sau chiến tranh với Nhật Bản.
Stolypin đã điều hành chính phủ bằng các biện pháp cứng rắn, đồng thời ra sức thúc đẩy cuộc cải cách quy mô lớn, với trọng tâm là cải cách đất đai.
Ngày 1/10/1909, Stolypin trả lời phỏng vấn Báo Volga của Nga nói: "Hãy cho Nga 20 năm yên bình, đất nước sẽ biến đổi khiến anh không thể nhận ra."
Tuy nhiên, Stolypin không có cơ hội nhìn thấy viễn cảnh đó, bởi ông đã bị ám sát vào năm 1911.
Nhà nghiên cứu Diêm Văn Bân cho hay, Putin rất ngưỡng mộ Pyotr Stolypin và gọi ông này là "nhà yêu nước, chính trị gia trí tuệ, tấm gương phục vụ vì nhân dân và quốc gia".
Ông chủ Điện Kremlin từng trích dẫn câu nói trên tại hội nghị Ủy ban tổ chức lễ kỷ niệm 150 năm ngày sinh của Stolypin (14/4/2011, khi Putin giữ chức Thủ tướng Nga), nhằm tôn vinh lý tưởng cải cách của ông đối với sự phát triển của nước Nga.
Ông Putin cũng nhấn mạnh, tác giả câu nói là Pyotr Stolypin. Đây cũng là trường hợp duy nhất mà Diêm Văn Bân phát hiện Tổng thống Nga dẫn câu nói nổi tiếng trên.
Ông Diêm viết trên tờ Hoàn Cầu: "Xét từ sự hâm mộ của Putin đối với Stolypin, cùng với tư tưởng trong quản lý quốc gia của ông, không loại trừ khả năng Putin cũng mang tâm lý '20 năm' giống Stolypin. Nhưng Putin thực sự chưa từng nói câu đó."
Hiện nay, việc tìm ra người đầu tiên lan truyền "câu nói nổi tiếng của Putin" đã trở thành bất khả thi. Điều khó hiểu là, cả truyền thông và giới nghiên cứu Trung Quốc đã "bị lừa" trong suốt hơn chục năm trời mà không ai kiểm chứng thông tin.
Cú "biến không thành có" này phản ánh sự hiểu biết của các tầng lớp xã hội Trung Quốc ngày nay đối với nước Nga vẫn bị hạn chế ở các vấn đề bề nổi, thiếu tư duy biện luận và đặt nghi vấn.