Giấy phép lái xe (hay còn có tên gọi khác: bằng lái xe) là một loại giấy phép, chứng chỉ do cơ quan nhà nước hoặc cơ quan có thẩm quyền cấp cho một cá nhân cụ thể.
Chỉ khi có Giấy phép lái xe (GPLX), người dân mới được phép vận hành, lưu thông, tham gia giao thông bằng xe cơ giới các loại như xe máy, xe mô tô phân khối lớn, xe ô tô, xe tải, xe buýt, xe khách, xe container hoặc các loại hình xe khác trên các trên đường công cộng.
Ảnh minh họa: KT
Quy định cấp Giấy phép lái xe căn cứ vào độ tuổi nhất định
Người đủ 16 tuổi trở lên được lái xe gắn máy có dung tích xi-lanh dưới 50 cm3;
Người đủ 18 tuổi trở lên được lái xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh có dung tích xi-lanh từ 50 cm3 trở lên và các loại xe có kết cấu tương tự; xe ô tô tải, máy kéo có trọng tải dưới 3.500 kg; xe ô tô chở người đến 9 chỗ ngồi;
Người đủ 21 tuổi trở lên được lái xe ô tô tải, máy kéo có trọng tải từ 3.500 kg trở lên; lái xe hạng B2 kéo rơ moóc (FB2);
Người đủ 24 tuổi trở lên được lái xe ô tô chở người từ 10 đến 30 chỗ ngồi; lái xe hạng C kéo rơ moóc, sơ mi rơ moóc (FC);
Người đủ 27 tuổi trở lên được lái xe ô tô chở người trên 30 chỗ ngồi; lái xe hạng D kéo rơ moóc (FD);
Tuổi tối đa của người lái xe ô tô chở người trên 30 chỗ ngồi là 50 tuổi đối với nữ và 55 tuổi đối với nam.
Khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông, người dân bắt buộc phải mang Giấy phép lái xe và xuất trình khi Cảnh sát giao thông yêu cầu. Trường hợp tham gia giao thông mà chưa được cấp giấy phép lái xe sẽ vi phạm pháp luật.
Theo quy định hiện hành có nhiều giấy phép lái xe khác nhau theo hạng. Mỗi hạng lại có thời hạn riêng. Người điều khiển phương tiên giao thông cần nắm được quy định về thời hạn giấy phép lái xe mà mình hiện đang được cấp để xem còn thời hạn hay không nhằm tránh trường hợp bị xử phạt do giấy phép lái xe quá hạn. Nhiều trường hợp quá hạn lâu sẽ phải thi sát hạch lại sẽ mất nhiều công sức hơn là việc đổi hạn giấy phép lái xe.
Thời hạn của mỗi loại giấy phép lái xe
Thông tư 12 năm 2017 của Bộ Giao thông vận tải quy định về giấy phép lái xe có thời hạn như sau:
- Giấy phép lái xe hạng A1, A2, A3 không có thời hạn.
- Giấy phép lái xe hạng B1 có thời hạn đến khi người lái xe đủ 55 tuổi đối với nữ và đủ 60 tuổi đối với nam; trường hợp người lái xe trên 45 tuổi đối với nữ và trên 50 tuổi đối với nam thì giấy phép lái xe được cấp có thời hạn 10 năm, kể từ ngày cấp.
- Giấy phép lái xe hạng A4, B2 có thời hạn 10 năm, kể từ ngày cấp.
- Giấy phép lái xe hạng C, D, E, FB2, FC, FD, FE có thời hạn 05 năm, kể từ ngày cấp.
Thời hạn của giấy phép lái xe sẽ được ghi trên giấy phép lái xe, người sử dụng có thể nhìn vào đó và biết thời hạn của mình khi nào phải đi xin cấp đổi.
Theo quy định của Luật Giao thông đường bộ thì khi tham gia giao thông cần phải mang giấy phép lái xe còn thời hạn sử dụng, do đó những trường hợp điều khiển ô tô khi giấy phép lái xe hết thời hạn sử dụng sẽ bị xử phạt.
Căn cứ vào Điều 21 Nghị định 100/2019/NĐ-CP quy định các xử phạt đối với hành vi điều khiển ô tô khi hết hạn giấy phép lái xe như sau:
- Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 7.000.000 đồng đối với người điều khiển xe ô tô, máy kéo và các loại xe tương tự xe ô tô vi phạm một trong các hành vi sau đây:
- Có Giấy phép lái xe nhưng đã hết hạn sử dụng dưới 03 tháng;
- Có Giấy phép lái xe quốc tế do các nước tham gia Công ước về Giao thông đường bộ năm 1968 cấp (trừ Giấy phép lái xe quốc tế do Việt Nam cấp) nhưng không mang theo Giấy phép lái xe quốc gia;
- Sử dụng Giấy phép lái xe không hợp lệ (Giấy phép lái xe có số phôi ghi ở mặt sau không trùng với số phôi được cấp mới nhất trong hệ thống thông tin quản lý Giấy phép lái xe).
- Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 12.000.000 đồng đối với người điều khiển xe ô tô, máy kéo và các loại xe tương tự xe ô tô vi phạm một trong các hành vi sau đây:
+ Có Giấy phép lái xe nhưng không phù hợp với loại xe đang điều khiển hoặc có Giấy phép lái xe nhưng đã hết hạn sử dụng từ 03 tháng trở lên;
+ Không có Giấy phép lái xe hoặc sử dụng Giấy phép lái xe không do cơ quan có thẩm quyền cấp hoặc sử dụng Giấy phép lái xe bị tẩy xóa.
Theo căn cứ đã đưa ra thì hành vi sử dụng giấy phép lái xe hết hạn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 7.000.000 đồng nếu giấy phép đã hết hạn sử dụng dưới 03 tháng. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 12.000.000 đồng giấy phép đã hết hạn sử dụng từ 03 tháng trở lên.
Cấp lại giấy phép lái xe quá hạn có phải thi sát hạch lại không?
Ngoài việc bị xử phạt vi phạm hành chính, người điều khiển phương tiện giao thông còn có thể phải thi sát hạch lại theo quy định tại khoản 1 Điều 36 Thông tư 12/2017/TT-BGTVT quy định về cấp lại giấy phép lái xe như sau:
Người có giấy phép lái xe quá thời hạn sử dụng từ 03 tháng đến dưới 01 năm, kể từ ngày hết hạn, phải sát hạch lại lý thuyết để cấp lại giấy phép lái xe;
Từ 01 năm trở lên, kể từ ngày hết hạn, phải sát hạch lại cả lý thuyết và thực hành để cấp lại giấy phép lái xe.
