Làm Tổng thống có rất nhiều khó khăn. Nhưng cũng có những điểm sáng. Được gặp gỡ những con người phi thường. Ở vị trí mà bạn có thể tạo nên sự thay đổi cho đất nước mình. Rồi thì Không lực 1.
Nhưng có lẽ món quà tuyệt diệu nhất của công việc này là được sống gần nơi mình làm việc. Suốt nhiều năm, tôi đã phải tiêu tốn thời gian vào những chuyến đi dài - từ nhà tôi ở Chicago tới Springfield, Illinois khi tôi làm Thượng nghị sĩ bang, và sau đó là tới Washington, D.C khi tôi làm Thượng nghị sĩ Mỹ.
Có nghĩa là tôi phải cố gắng hơn để trở thành người chồng, người cha mà bản thân mong muốn.
Nhưng trong 7 năm rưỡi qua, quãng đường ấy đã được rút ngắn xuống còn 45 giây - khoảng thời gian để đi bộ từ phòng khách tới Phòng Bầu dục.
Kết quả là tôi có nhiều thời gian hơn để dõi theo quá trình trưởng thành của con gái mình, quan sát các con trở thành những thiếu nữ tuyệt vời, tốt bụng, vui tính và thông minh.
Tổng thống Mỹ cùng 2 con gái Malia và Sasha.
Nhìn các con chuẩn bị rời vòng tay mình không phải một việc dễ dàng. Nhưng có một điều khiến tôi lạc quan: Đây là thời điểm tuyệt vời để làm một người phụ nữ. Tiến triển mà chúng ta đã đạt được trong 100 năm, 50 năm, hay thậm chí là 8 năm qua, rõ ràng đã khiến cuộc sống của con gái tôi tốt đẹp hơn của bà tôi.
Tôi nói như vậy không chỉ vì tôi là một Tổng thống, mà còn bởi tôi là người ủng hộ bình đẳng giới.
Chúng ta đã đi từ một thị trường lao động còn hạn chế với phụ nữ, tới những vị trí chi trả không tương xứng, và rồi tới thời điểm mà phụ nữ không chỉ chiếm một nửa lực lượng lao động mà còn dẫn đầu trong mọi ngành nghề, từ thể thao cho tới nghiên cứu vũ trụ, từ Hollyword cho tới Tòa án Tối cao.
Tôi đã chứng kiến hành trình phụ nữ giành lấy tự do để tự mình quyết định cách sống - thân thể, học vấn, nghề nghiệp và tài chính của mình. Cái ngày bạn phải lấy chồng thì mới có tiền tiêu đã qua lâu rồi. Trên thực tế, ngày càng có nhiều phụ nữ độc lập về tài chính, dù họ đã kết hôn hay còn độc thân.
Vì thế, chúng ta không nên coi thường bước tiến của chính mình. Làm như vậy chính là phụ lòng tất cả những người đã dành cả cuộc đời để đấu tranh cho công lý.
Chúng ta vẫn còn rất nhiều việc phải làm để cải thiện tương lai cho phụ nữ ở đây, cũng như toàn thế giới. Và trong khi tôi không ngừng thúc đẩy các chính sách tích cực - từ mức lương ngang bằng giữa nam và nữ khi làm cùng một công việc, cho tới bảo vệ quyền sinh sản, thì có những sự thay đổi chẳng liên quan gì tới việc thông qua các đạo luật mới.
Thực ra, việc khó khăn hơn cả chính là thay đổi bản thân mình.
Tôi đã nói điều này trong Hội nghị Nhà Trắng hồi tháng 6. Dù đã đi được xa như vậy, nhưng đáng buồn là chúng ta vẫn bị đóng khung bởi những định kiến về cách hành xử của nam giới và nữ giới.
Nghị sĩ Shirley Chisholm, người Mỹ gốc Phi đầu tiên tham gia tranh cử Tổng thống của một chính đảng, một người tôi rất ngưỡng mộ đã nói thế này: "Định kiến về mặt tâm lý, giới tính và cảm xúc đối với nữ giới đã bắt đầu từ khoảnh khắc người bác sĩ nói: Đứa bé là con gái".
Chúng ta đều biết, những định kiến ấy ảnh hưởng tới cách mà nữ giới nhìn nhận bản thân từ khi còn nhỏ, khiến họ cảm thấy mình không phù hợp nếu không hành xử theo một lối nhất định.
Thực ra, định kiến giới tính ảnh hưởng tới tất cả chúng ta, bất kể giới tính, nhận thức giới tính hay xu hướng tình dục.
Những người quan trọng nhất trong cuộc đời tôi đều là phụ nữ. Tôi được một bà mẹ đơn thân nuôi dạy. Bà đã cống hiến phần lớn sự nghiệp của mình để thúc đẩy nữ quyền ở các nước đang phát triển. Tôi cũng chứng kiến bà tôi nỗ lực làm việc và thăng tiến trong nhà băng chỉ để "đập vào trần kính".
Tôi đã thấy Michelle cố gắng cân bằng giữa sự nghiệp bận rộn và việc gây dựng một gia đình. Giống như nhiều người mẹ còn đang đi làm, cô ấy cũng lo lắng về việc người ta kỳ vọng và đánh giá như thế nào về nỗ lực cân bằng cuộc sống của mình.
Khi con cái còn nhỏ, tôi thường phải xa nhà để làm việc trong cơ quan lập pháp của bang, đồng thời thực hiện trách nhiệm giảng dạy của mình ở vị trí của một giáo sư luật. Giờ đây khi nhìn lại, tôi có thể thấy rằng, khi tôi giúp đỡ người khác, mọi việc vẫn diễn ra theo đúng lịch trình. Nhưng gánh nặng lại đè lên vai Michelle một cách bất công.
Thế nên, tôi nghĩ mình nhận thức khá rõ những thách thức độc nhất vô nhị mà phụ nữ phải đối mặt - những điều đã định hình nên quan điểm về chủ nghĩa bình đẳng giới của riêng tôi.
Nhưng tôi phải thừa nhận, khi có 2 cô con gái, bạn sẽ thấy rõ định kiến giới tính đã ăn sâu vào xã hội chúng ta tới mức nào. Bạn sẽ bắt được những tín hiệu khó thấy đang lan truyền qua nền văn hóa. Bạn sẽ cảm nhận được áp lực khổng lồ, thứ đã buộc phụ nữ phải hành xử, thậm chí suy nghĩ theo một hướng nhất định.
Barack Obama khi còn là một thanh niên.
Và chính những định kiến ấy đã ảnh hưởng tới nhận thức của tôi khi tôi còn là một thanh niên trẻ tuổi. Lớn lên mà không có cha bên cạnh, tôi dành nhiều thời gian để khám phá chính mình, xét xem thế giới nhìn nhận mình như thế nào và bản thân muốn trở thành người đàn ông ra sao.
Thấm nhuần tất cả những thông điệp của xã hội về nam giới và tin rằng để trở thành đàn ông thì có hướng đi đúng và hướng đi sai là chuyện rất dễ.
Nhưng khi già dặn hơn, tôi nhận ra rằng, những suy nghĩ của mình về chuyện trở thành một anh chàng hay ho hay cứng rắn thực ra không phải là tôi. Đó chỉ là biểu hiện của tuổi trẻ và sự bất ổn. Và cuộc sống trở nên dễ thở hơn nhiều, khi tôi là chính mình.
Vì thế chúng ta cần vượt qua những giới hạn ấy.
Chúng ta cần tiếp tục thay đổi thái độ cho rằng phải nuôi dạy con gái dè dặt kín đáo, còn con trai thì quả quyết, ngang tàng và chỉ trích con gái vì lên tiếng, hay trách móc con trai khi chúng rơi nước mắt.
Chúng ta cần tiếp tục thay đổi thái độ đe nẹt phụ nữ, trong khi lại ngợi khen đàn ông vì giới tính của mình.
Chúng ta cần tiếp tục thay đổi thái độ tạo điều kiện cho hành động quấy rối phụ nữ, dù trên phố hay trên mạng.
Chúng ta cần tiếp tục thay đổi thái độ áp cho đàn ông cảm giác bị đe dọa vì thành công của phụ nữ.
Chúng ta cần tiếp tục thay đổi thái độ ngợi ca đàn ông chỉ vì họ thay tã cho con, bêu riếu những người bố "toàn thời gian", và phán xét những bà mẹ có sự nghiệp.
Chúng ta cần tiếp tục thay đổi thái độ đề cao sự tự tin, tính cạnh tranh và tham vọng chốn công sở - trừ khi bạn là phụ nữ. Bởi rồi bạn sẽ trở nên hách dịch và những phẩm chất vốn cần để thành công cuối cùng lại chính là sợi dây níu giữ bạn.
Chúng ta cần tiếp tục thay đổi một nền văn hóa khắt khe với phụ nữ da màu. Michelle thường xuyên nói tới chuyện này. Thậm chí sau khi đạt được thành công, cô ấy vẫn cảm thấy nghi ngại, cô ấy không biết mình có hành xử đúng hay không - liệu cô ấy có tự tin hay "tức giận" thái quá không.
Ladies first - Ưu tiên phụ nữ.
Là bậc làm cha làm mẹ, giúp con cái mình vượt qua những hạn chế ấy là một quá trình học hỏi không ngừng. Michelle và tôi đã dạy con phải lên tiếng khi chúng gặp tình trạng "tiêu chuẩn kép", hay bị đánh giá bất công vì giới tính và màu da của mình - hoặc khi chúng thấy điều đó xảy ra với người khác.
Quan trọng là các con có thể nhìn thấy nhiều tấm gương trên thế giới, những người đã leo lên nấc thang cao nhất trong lĩnh vực mà họ lựa chọn. Và tất nhiên, việc cha của chúng là một người ủng hộ nam nữ bình quyền cũng quan trọng, bởi đó là điều mà hiện giờ chúng trông đợi ở tất cả những người đàn ông khác.
Đàn ông cũng có trách nhiệm đấu tranh chống phân biệt giới tính. Là người chồng, người yêu, người bạn trai, chúng ta cần phải nỗ lực và chủ động tạo ra những mối quan hệ bình đẳng.
Tin tốt là, bất cứ nơi đâu tôi tới trên đất nước này, và khắp thế giới, tôi thấy mọi người đều phản kháng, chống lại những định kiến xưa cũ về vai trò của giới tính. Từ những nam thanh niên đã tham gia vào chiến dịch It's On Us, chiến dịch nhằm chấm dứt tấn công tình dục trong trường học, cho tới những cô gái trẻ đã trở thành những nữ biệt kích đầu tiên trong lịch sử nước Mỹ.
Thế hệ của các bạn đã phủ nhận lối suy nghĩ cũ. Và các bạn đang giúp tất cả chúng tôi hiểu rằng, ép buộc mọi người trung thành với những quan điểm cứng nhắc, lỗi thời thì không có lợi cho ai - dù là đàn ông, phụ nữ, người đồng tính, người dị tính, người chuyển giới hay hay bất cứ ai khác. Những định kiến ấy khiến bạn không thể sống thật với chính mình.
Mùa thu này chúng ta sẽ bước vào một cuộc bầu cử lịch sử.
240 năm sau khi nước Mỹ được sáng lập, và gần một thế kỷ sau khi phụ nữ Mỹ giành được quyền bỏ phiếu, đây là lần đầu tiên, một người phụ nữ trở thành Ứng viên Tổng thống của một chính đảng. Dù quan điểm chính trị của bạn là gì, đây vẫn là một khoảnh khắc lịch sử của nước Mỹ.
Và đó lại là một ví dụ nữa về việc phụ nữ đã bước xa tới mức nào trên hành trình dài tiến tới sự bình đẳng.
Tôi muốn tất cả con gái, con trai của chúng ta coi đây là di sản của mình. Tôi mong các con biết được rằng cuộc đời này không chỉ có nhà Benjamin, mà còn có cả nhà Tubman. (Ở đây ông Obama muốn đề cập tới đàn ông da trắng và phụ nữ da màu-PV).
Và tôi muốn các con góp sức để đảm bảo nước Mỹ là nơi mà đứa trẻ nào cũng có thể sống cuộc đời mà mình muốn.
Đó chính là chủ nghĩa nam nữ bình quyền của thế kỷ 21: Khi mọi người bình đẳng, tất cả chúng ta sẽ tự do hơn.
