"Sherlock Holmes" của Diên An
Đầu năm 1942, khi đang giữ chức Trưởng ban trinh sát Sở an ninh khu biên giới tại Diên An (Thiểm Tây), Trần Bạc đã phá vỡ vụ án ám sát Mao Trạch Đông của Quốc dân đảng và được chính nhà lãnh tụ Trung Quốc ca ngợi là "Sherlock Holmes của Diên An".
Theo tài liệu do Nhân dân nhật báo đăng tải, vào tháng 9/1939, chính phủ Quốc dân đảng ở Trùng Khánh nhằm thâm nhập vào khu vực Diên An - căn cứ cách mạng của đảng cộng sản Trung Quốc nên đã mở ra Lớp huấn luyện kỹ thuật đặc chủng Hán Trung.
Lớp huấn luyện này do Cục thống kê điều tra Ủy ban quân sự (BIS) - một trong những cơ quan tình báo của Quốc dân đảng phụ trách. Đứng đầu cơ quan này là Đới Lập - thân tín của Tưởng Giới Thạch.
Trần Bạc người được mệnh danh là "Sherlock Holmes" của Diên An. Ảnh: Baike
Lớp huấn luyện chiêu mộ những đặc vụ cốt cán, tiến hành bồi dưỡng chuyên nghiệp các kỹ thuật như bắn tỉa, đánh bom, ám sát và tình báo nghe trộm. Sau khi tốt nghiệp sẽ được phân bổ, thâm nhập vào Diên An, thu thập thông tin tình báo của ĐCSTQ.
Theo báo Trung Quốc, trong khoảng những năm 1939 đến 1942, hàng chục mật vụ Quốc dân đảng đã được cử tới Diên An, thâm nhập vào các cơ quan quan trọng ĐCSTQ.
Tuy nhiên, bất ngờ trước tết năm 1942, cơ quan an ninh vùng biên bắt giữ một người đàn ông bí ẩn. Người này xưng là đặc vụ của Quốc dân đảng, tên Trần Hưng Lâm nhưng nay muốn gia nhập vào ĐCSTQ.
Trần Hưng Lâm cho biết, bản thân tới Diên An lần này là để phối hợp với Hồng Tôn Nam - một đặc vụ khác của Quốc dân đảng đã nằm vùng trong căn cứ của ĐCSTQ.
Thông tin Trần Hưng Lâm cung cấp nhận được sự đánh giá cao của Sở an ninh Diên An. Sau đó, Trần Bạc tiếp tục có cuộc trao đổi chi tiết hơn với Trần Hưng Lâm. Nhận được sự tín nhiệm của Trần Bạc, Trần Hưng Lâm đề xuất về được về quê thăm nhà ba hôm rồi quay trở lại và được Trần Bạc đồng ý.
Khi đó, đại đa số cán bộ Sở an ninh kịch liệt phản đối ý kiến của Trần Bạc vì cho rằng, Trần Hưng Lâm chỉ viện cớ để bỏ trốn. Tuy nhiên, theo Trần Bạc, căn cứ vào thông tin tình báo cũng như việc khai rõ địa chỉ quê quán thì Trần Hưng Lâm đã thực sự mong muốn tham gia vào ĐCSTQ.
Theo đó, Trần Bạc không những quyết định đồng ý yêu cầu về thăm nhà của Trần Hưng Lâm mà còn không cử người đi theo giám sát hoặc theo dõi bí mật.
Không ngoài dự đoán của Trần Bạc, ba ngày sau Trần Hưng Lâm quay trở lại Diên An đúng hẹn. Sau đó, cơ quan an ninh ĐCSTQ căn cứ theo thông tin tình báo do Trần Hưng Lâm cung cấp đã tiến hành truy quét những mật vụ của Lớp huấn luyện Hán Trung. Đến tháng 5 cùng năm, Trần Bạc cùng các đồng sự hoàn toàn phá được vụ án hơn 50 đặc vụ Quốc dân đảng nằm vùng ở Diên An.
Mao Trạch Đông khi đó đã gọi đây là "kỳ công" và khen ngợi Trần Bạc là "Sherlock Holmes của Diên An".
Giả thân phận ám sát Mao Trạch Đông
Tưởng Giới Thạch được cho từng nhiều lần lên kế hoạch ám sát Mao Trạch Đông nhưng bất thành. Ảnh tư liệu
Đầu tháng 6/1943, lực lượng biên phòng Bắc Thiểm Tây bất ngờ báo cáo lên Sở an ninh Diên An về hai vụ án đặc vụ mang vũ trang xâm nhập phòng tuyến và bị bắn chết. Sau đó, theo kiến nghị của Sở an ninh Diên an, Bộ an ninh quân ủy trung ương ĐCSTQ quyết định tổ chức hội nghị cán bộ các lực lượng vũ trang nhằm tăng cường công tác phản gián.
Do lúc này được thăng chức Sở trưởng Sở an ninh khu vực biên giới Diên An nên mỗi ngày Trần Bạc đều phải đọc báo cáo về các hoạt động thường ngày của những lãnh đạo cấp cao.
Ngày 20/6, khi đang xem thời gian biểu của các lãnh đạo, Trần Bạc bất chợt chú ý đến dòng báo cáo về cuộc gặp của Mao Trạch Đông. Theo đó, 10 giờ sáng ngày 22/6, Mao Trạch Đông sẽ có cuộc gặp với Điền Thủ Nghiêu - Lữ đoàn trưởng Lữ đoàn 8 Sư đoàn 3 thuộc Tân tứ quân.
Tân tứ quân do ĐCSTQ nắm quyền lãnh đạo nhưng một bộ phận quân lực lại do Quốc dân đảng cung cấp.
Trần Bạc nhận thấy, tên của vị Lữ đoàn trưởng này mang nhiều nghi vấn nên đã tìm gặp cán bộ Bộ an ninh quân ủy trung ương tìm hiểu rõ tình hình.
Theo tài liệu do Bộ an ninh cung cấp, lịch trình của Điền khá rõ ràng: Xuất phát từ Hoa Trung vào đầu tháng 3, đi qua Bột Hải, Ký Đông, Bình Tây, Phổ Tây Bắc. Tuy nhiên, từ Phổ Tây Bắc tới Diên An, ông này lại đánh mất bức thư giới thiệu của đơn vị.
Lúc này, nhớ đến sự kiện hai binh sĩ vượt biên bị tập kích lần trước, Trần Bạc yêu cầu trạm biên phòng Phổ Tây Bắc xác minh. Ngay sang đó, trạm này điện báo lại, không có nhân vật nào là Lữ đoàn trưởng Điền Thủ Nghiêu xin giấy xác nhận thông hành tại trạm này.
Trước thông tin này, Trần Bạc một mặt tiến hành cách ly Điền Thủ Nghiêu, một mặt yêu cầu điều tra rõ ràng sự việc.
Hai ngày sau, qua quá trình điều tra, thân phận thật sự của Điền Thủ Nghiêu bị bại lộ. Thực tế, Điền là đặc công cao cấp củ Quốc dân đảng, mục đích tới Diên An là để tìm cơ hội ám sát Mao Trạch Đông.
Trước đó, vào tháng ba, Lữ đoàn trưởng Điền Thủ Nghiêu và cộng sự đã thiệt mạng trong một vụ tập kích trên đường từ Sơn Đông tới Diên An tham dự hội nghị. Sau khi nhận được thông tin về cái chết của Điền Thủ Nghiêu, Cục thống kê điều tra Ủy ban quân sự Quốc dân đảng lập tức mật báo cho Đới Lập.
Nhận thấy đây là một cơ hội hiếm, Đới Lập đã lên kế hoạch giúp một đặc vụ cao cấp giả mạo thân phận của Điền Thủ Nghiêu, nhân cơ hội gặp gỡ, ám sát Mao Trạch Đông. Tuy nhiên, kế hoạch trên của Đới Lập đã bị Trần Bạc phá vỡ vào phút chót. Vụ án được phá vỡ cũng đã giúp danh tiếng Trần Bạc trở nên nổi tiếng hơn khi đó.