Căng thẳng ngoại giao giữa Saudi Arabia và Canada không ngừng leo thang, kể từ sau quyết định hôm 5/8 của Saudi Arabia trục xuất Đại sứ Canada tại nước này, với cáo buộc “can thiệp công việc nội bộ”.
Toàn bộ các chuyến bay đến và đi từ Canada tới Saudi Arabia đều bị tạm ngừng, trong khi hàng nghìn sinh viên Saudi Arabia đang theo học tại Canada cũng được chuyển đến các quốc gia khác.
Dòng Tweet của Đại sứ Canada làm bùng phát căng thẳng ngoại giao với Saudi Arabia. Ảnh chụp màn hình
Khởi nguồn của quyết định được cho là từ dòng trạng thái đăng tải trên trang mạng cá nhân Twitter của Đại sứ Canada Dennis Horak bày tỏ “lo ngại sâu sắc” trước điều mà ông cho là “làn sóng bắt giữ các nhà hoạt động nhân quyền tại Saudi Arabia”.
Chính phủ Saudi Arabia đã phản ứng mạnh mẽ trước tuyên bố này, cho rằng là không thể chấp nhận bất kỳ hành động can thiệp nào vào công việc nội bộ của đất nước, đồng thời nhấn mạnh, những vụ bắt giữ tại nước này đều do các cơ quan chức năng có thẩm quyền tiến hành và những người bị bắt đều được đảm bảo quyền con người trong các giai đoạn điều tra.
Trong một phản ứng đầu tiên kể từ sau quyết định của Saudi Arabia trục xuất Đại sứ Dennis Horak, Ngoại trưởng Canada Chrystia Freeland tuyên bố, Canada sẽ luôn bảo vệ các quyền của con người không chỉ tại Canada, mà trên toàn thế giới.
Trước đó, trong một động thái khá bất ngờ, chính phủ Saudi Arabia hôm 5/8 đã yêu cầu Đại sứ Canada tại Riyadh phải rời khỏi nước này trong vòng 24 giờ, đồng thời triệu hồi Đại sứ Saudi Arabia tại Canada và đóng băng các mối quan hệ thương mại giữa hai nước.
Tuy nhiên, phía Canada cũng không hề cho thấy sự nhượng bộ khi hôm qua khẳng định lập trường mạnh mẽ trong vấn đề nhân quyền, đồng thời một lần nữa bày tỏ lo ngại về cuộc khủng hoảng hiện nay trong quan hệ với Saudi Arabia.
Trước lập trường cứng rắn của Canada, Chính phủ Saudi Arabia cũng không hề khoan nhượng khi thông báo các biện pháp mới như ngừng cấp học bổng đại học cho công dân nước này đang theo học tại Canada và chuyển sinh viên sang các nước khác.
Không chỉ có vậy, hãng hàng không quốc gia Saudi Arabia còn thông báo tạm ngừng các chuyến bay đến và đi từ Toronto, sân bay quốc tế lớn nhất Canada. Trước những bước đi cứng rắn của Saudi Arabia, Ngoại trưởng Canada hôm qua bày tỏ lấy làm tiếc về quyết định của Saudi Arabia.
“Canada là một nơi tuyệt vời cho sinh viên từ khắp nơi trên thế giới và cho người Canada học tập. Chúng tôi cũng rất vui mừng khi được chào đón sinh viên Saudi Arabia đến đây học tập trong suốt nhiều năm qua. Người Saudi Arabia luôn được chào đón tại Canada, dù họ đến đây làm việc hay học tập.
Chúng tôi tự hào về xã hội Canada và các trường đại học ở Canada. Và sẽ là đáng tiếc đối với các sinh viên khi họ bị tước mất quyền và cơ hội học tập ở đây”, Ngoại trưởng Canada Chrystia Freeland nhấn mạnh.
Cuộc khủng hoảng trong quan hệ Canada và Saudi Arabia bùng lên sau một thời kỳ bang giao được cải thiện giữa hai nước dưới thời chính quyền tiền nhiệm tại Canada. Một hợp đồng trị giá khoảng 15 tỷ USD bán xe bọc thép hạng nhẹ cho Saudi Arabia đã được thông qua năm 2014 và được xem là minh chứng tốt nhất cho quan hệ hai nước.
Tuy nhiên, cũng chính thỏa thuận đã gây lúng túng cho tân chính phủ Canada khi xuất hiện những thông tin cho rằng, những chiếc xe bọc thép này đã được Saudi Arabia sử dụng trong các vụ tấn công ở Yemen. Quan hệ hai nước cũng vì thế mà có phần lạnh nhạt hơn.
Quyết định đóng băng quan hệ thương mại của Saudi Arabia với Canada được cho là không ảnh hưởng nhiều đến nền kinh tế Canada khi thương mại hai chiều giữa hai nước tương đối nhỏ, tổng cộng khoảng hơn 3 tỷ USD vào năm 2017 và Saudi Arabia chỉ chiếm 0,24% xuất khẩu của Canada trong năm 2016. Tuy nhiên, tác động kinh tế đối với Canada sẽ là không hề nhỏ nếu Saudi Arabia quyết định hủy hợp đồng mua xe bọc thép ký năm 2014./.