Rwanda là một đất nước nhỏ 26.000 km2 tại Châu Phi, nghèo tài nguyên và có dân số chỉ bằng một nửa thủ đô Bắc Kinh-Trung Quốc, nhưng cường quốc Châu Á lại đang đổ rất nhiều tiền vào đây.
Nếu bạn đến Rwanda, không khó để nhận thấy rất nhiều công trình tại đây được xây dựng bởi các công ty Trung Quốc. Từ tòa tháp cao nhất Rwanda, Kigali City Tower cho đến văn phòng chính phủ, khách sạn, trường học… Thậm chí 80% số đường xá ở Rwanda được xây dựng bởi Trung Quốc.
Dạo quanh các chợ của Rwanda, các sản phẩm của Trung Quốc có khá nhiều và được rất nhiều người dân ưa chuộng. Trong khi đó, các tập đoàn từ cường quốc Châu Á cũng đầu tư mạnh vào bất động sản, viễn thông, nhà hàng, du lịch…
Có vẻ lời tuyên bố chỉ quan tâm đến tài nguyên tại Châu Phi của Trung Quốc không chính xác với Rwanda bởi quốc gia này chẳng nổi tiếng về bất cứ tài nguyên nào.
Những công ty quốc doanh của Trung Quốc đầu tư xây dựng khá nhiều cơ sở vật chất hạ tầng cho Rwanda, nhưng họ không đổi lấy quyền khai thác nào cả. Nghe có vẻ bất hợp lý với chiến lược đầu tư đổi lấy tài nguyên của Trung Quốc tại Châu Phi.
Vậy nguyên nhân vì đâu một quốc gia 12 triệu người khô cằn không có tài nguyên lại nhận được nhiều ưu đãi từ Trung Quốc đến vậy?
Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường cùng Tổng thống Rwanda Paul Kagame (thứ 2 từ phải sang) năm 2014
Trung tâm chiến lược tại Châu Phi
Rwanda là một nước nghèo. Quốc gia này đã từng phải chịu nạn đói lịch sử vào năm 1994 khiến 1/10 dân số thiệt mạng và khoảng 2 triệu người phải trôi dạt khắp nơi.
Tuy nhiên nhờ có Trung Quốc, đất nước trên có tốc độ tăng trưởng kinh tế thuộc hàng nhanh nhất Châu Phi. Thậm chí Rwanda giờ đây tự định hình mình là trung tâm kinh tế, công nghệ cả đại lục.
Với việc thu hút ngày càng nhiều đầu tư từ Trung Quốc cũng như các nước khác, Rwanda đặt kế hoạch dần từ bỏ dựa dẫm vào viện trợ nhân đạo, hiện đang chiếm gần 40% ngân sách của quốc gia này.
Để đạt được mục tiêu đó, Rwanda thực hiện triệt để việc cắt giảm thuế. Bất kỳ công ty nào có trụ sở tại Rwanda đầu tư 10 triệu USD trở lên sẽ được miễn thuế doanh nghiệp. Trong khi đó, những hãng nào xuất khẩu ít nhất 50% sản phẩm từ Rwanda sẽ chỉ phải trả 15% thuế suất.
Đặc biệt hơn, những nhà đầu tư nước ngoài như Trung Quốc chỉ phải mất chưa đến 24 tiếng đồng hồ để đăng ký thành lập công ty tại Rwanda.
Rwanda đang đầu tư mạnh vào công nghệ
Tại đặc khu kinh tế gần thủ đô Kigali, các nhà đầu tư Trung Quốc đổ xô vào đây với những doanh nghiệp sản xuất mọi thứ, từ tã trẻ em cho đến quần áo.
Năm 2009, Rwanda là nền kinh tế nhận được nhiều đầu tư từ Trung Quốc thứ 2 tại Châu Phi sau Nam Phi. Mặc dù hiện giờ Rwanda đã tụt xuống vị trí thứ 5 nhưng thị trường này vẫn là đối tác thương mại hàng đầu của Trung Quốc tại châu lục.
Một trong những nguyên nhân chính khiến các nhà đầu tư tiếp tục đổ vào Rwanda mà không màng mấy đến tài nguyên là cơ hội kinh doanh. Tại Rwanda, người dân thiếu thốn mọi thứ và đây là cơ hội cho các hãng Trung Quốc chia sẻ bớt tình trạng dư thừa sản lượng cũng như tìm kiếm nguồn tiêu thụ hàng hóa mới.
Theo doanh nhân Norbert Haguma, chuyên tư vấn kinh doanh tại Rwanda, doanh nghiệp Trung Quốc muốn biến quốc gia này thành trung tâm dịch vụ, hậu cần tại Châu Phi bởi tính minh bạch trong hành chính công cũng như một thị trường đầy tiềm năng. Nói ngắn gọn, Rwanda có thể trở thành một Singapore thứ 2 tại Châu Phi.
Một nhà máy sản xuất giấy ăn của Trung Quốc tại Rwanda
Hiện tại, nhiều doanh nghiệp tại Rwanda đã bắt đầu nhận các đơn hàng dịch vụ hậu cần từ Quảng Châu và Yiwu. Khách hàng có thể thanh toán trực tuyến thông qua các hệ thống WeChat, Alipay bằng đồng USD, Nhân dân tệ hay đồng Franc Rwanda.
Trong khoảng 2001-2014, tăng trưởng bình quân hàng năm của Rwanda đạt 9% và nền kinh tế này nhận được rất nhiều sự chú ý trên thế giới. Bảng xếp hạng môi trường kinh doanh năm 2018 của World Bank cũng cho thấy Rwanda đã vươn lên ngang hàng với Italy, Bỉ và Israel ở vị trí 41 về sự thân thiện.
Để đạt được thành công này, Rwanda đã có sự cải cách mạnh mẽ về hành chính, thúc đẩy khởi nghiệp, tạo điều kiện dễ dàng nhất cho các nhà đầu tư đổ tiền vào đây.
Không dừng lại ở đó, chính phủ Rwanda còn đầu tư mạnh cho công nghệ với hàng loạt các dự án kỹ thuật cao. Vào tháng 1/2018, hệ thống Internet 4G đã phủ sóng hơn 95% cả nước. Hàng loạt những tập đoàn công nghệ lớn như Google, Facebook hay Amazon đã tiếp cận Rwanda như một thị trường đầy tiềm năng của châu lục.
Với những ưu thế này, không có gì lạ khi Trung Quốc liên tục đổ tiền vào thị trường này dù nơi đây không có mấy tài nguyên như những quốc gia Châu Phi khác.
Trung Quốc cũng đầu tư vào nông nghiệp tại Rwanda