Đài truyền hình CNN PH (Philippines) đưa tin ngày 8-7 (giờ địa phương) là ngày thứ hai phái đoàn Philippines trình bày luận cứ bác bỏ “đường chín đoạn” của Trung Quốc trước tòa trọng tài thường trực ở La Haye (Hà Lan).
Bà Abigail Valte, phó phát ngôn tổng thống Philippines, thông báo sáng 8-7, GS Philippe Sands người Anh (ĐH London) đã giải thích các vấn đề phát biểu hôm trước đó mà thẩm phán tòa trọng tài thường trực hỏi lại.
Tiếp đến các cố vấn Lawrence Martin, Bernard Oxman và Paul Reichler lần lượt trình bày lập luận dưới nhiều khía cạnh để chứng minh tòa trọng tài thường trực La Haye đủ thẩm quyền tài phán đối với vụ Philippines kiện Trung Quốc chiếu theo Công ước LHQ về Luật Biển (UNCLOS).
Chiều 8-7, GS Alan Boyle người Anh, chuyên gia công pháp quốc tế (ĐH Edinburgh), trình bày luận cứ khẳng định các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc trên biển Đông đã gây tác hại về môi trường và đánh cá cho Philippines.
Cuối cùng GS Philippe Sands đã khép lại tất cả luận cứ của Philippines bằng cách tóm tắt các phát biểu của phái đoàn Philippines trước tòa trọng tài thường trực.
Tòa trọng tài thường trực tuyên bố để ngỏ khả năng cho Trung Quốc tham dự tiến trình tố tụng bất kỳ lúc nào.
Chuyên gia Jay Batongbacal (Philippines) ghi nhận có thể phải mất ba tháng để tòa trọng tài thường trực tuyên bố về thẩm quyền tài phán của tòa trong vụ kiện này.
Ông nhận định sở dĩ phải mất thời gian vì vụ kiện này khá phức tạp bởi Trung Quốc có đến 13 yêu sách chủ quyền.
Báo Philippine Star ngày 9-7 nhận định vụ Philippines kiện Trung Quốc ngày càng được quốc tế đồng tình, ủng hộ.
Báo Philippine Star nhận định bây giờ thì thế giới đã ý thức về mối đe dọa Trung Quốc muốn áp đặt ý muốn lên châu Á. Mối đe dọa Trung Quốc đã trở thành chủ đề trong chiến dịch tranh cử tổng thống ở Mỹ.
Báo nhận xét cuộc điều trần của phái đoàn Philippines trong tuần này trước tòa trọng tài thường trực La Haye là bước ngoặt quan trọng.
Nếu tòa trọng tài thường trực khẳng định tòa không có quyền tài phán đối với hồ sơ Philippines kiện Trung Quốc, Philippines phải bắt đầu lại từ đầu, tìm tòa án khác có thẩm quyền hoặc tìm luận cứ khác phù hợp để tiếp tục vụ kiện ở tòa trọng tài thường trực.
Bằng như tòa quyết định có đủ thẩm quyền, đây là chiến thắng vang dội đầu tiên của Philippines bởi từ đầu Trung Quốc đã quyết không tham gia vụ kiện với lý do tòa trọng tài thường trực không đủ thẩm quyền.
Tầm quan trọng của cuộc điều trần trước tòa trọng tài thường trực La Haye thể hiện ở thành phần của phái đoàn Philippines. Phái đoàn gồm các quan chức cấp cao của ba cơ quan hành pháp, lập pháp và tư pháp.
Ngày 9-7, Bộ Tư lệnh miền Tây Philippines ra thông báo phản bác thông tin từ hãng tin Reuters cho biết Trung Quốc đã thả phao tiêu ở khu vực bãi Cỏ Rong.
Thông báo cho biết trong các chuyến tuần tra gần đây nhất hải quân không thấy phao tiêu hay cột mốc gì hết.
Bản tin của Reuters dẫn nguồn tin giấu tên cho rằng tàu đánh cá của ngư dân Philippines đã nhìn thấy phao tiêu định vị có dấu hiệu Trung Quốc.
Tuy nhiên, hải quân Philippines tin rằng Trung Quốc đang ngắm nghía bãi Cỏ Rong sau bãi cạn Scarborough.
_____________________________________
Các ý kiến hoài nghi cho rằng một nước nhỏ như Philippines không thể thắng một nước lớn về kinh tế và quân sự.
Dù vậy, chính phủ Philippines không lùi bước trước mọi sức ép.
Báo PHILIPPINE STAR
