"Nữ tướng" du học Moscow của Hồng quân Trung Quốc
Trong Hồng quân Trung Quốc, Trương Cầm Thu không phải là người phụ nữ duy nhất. Bên cạnh bà còn có Đặng Dĩnh Siêu (vợ Chu Ân Lai), Lưu Anh, Hạ Tử Trân… Mỗi người trong số họ đều tham gia cuộc Trường Chinh kháng chiến của đảng Cộng sản Trung Quốc.
Tuy nhiên, so với bà Trương, những người khác đa phần công tác trong vai trò thư ký, đoàn đảng, phụ nữ. Người duy nhất đảm nhận chức vụ cao cấp trong cơ quan tác chiến của Hồng quân chính là Trương Cầm Thu.
Bà Trương từng trực tiếp lãnh đạo Đoàn phụ nữ độc lập thuộc Bộ tổng chỉ huy Hồng Tứ Phương Diện Quân, với biên chế hơn 1.000 người, được cho là đội nữ binh có quy mô lớn nhất.
Trương Cầm Thu thời trẻ (ngoài cùng bên trái)
Bà cũng là Chủ nhiệm Tổng cục chính trị của Hồng Tứ Phương Diện Quân – là chức vụ cao nhất trong đảng và quân đội mà một phụ nữ nắm giữ kể từ thời cải cách ruộng đất cho tới chiến tranh giải phóng của Trung Quốc.
Nhiều tướng lĩnh được xem là “khai quốc công thần” trong bộ máy quyền lực Trung Quốc về sau là cấp dưới của Trương Cầm Thu.
Bên cạnh đó, Trương Cầm Thu còn có thời gian 5 năm du học tại nước ngoài. Tháng 11/1925, bà cùng hơn 100 người nhập học tại ĐH Tôn Trung Sơn ở Moscow.
Nữ lãnh đạo trong thời bình
Về sau, Hồng Tứ và Hồng Nhị Phương Diện Quân “hội sư”, thống nhất trở thành Cục Tây Bắc Trung ương đảng Cộng sản Trung Quốc.
Thời điểm này, bà Trương là nữ tướng duy nhất trong nhóm Ủy viên Cục Tây Bắc gồm 20 lãnh đạo Hồng quân cao cấp, ngang vai cùng các tên tuổi như Chu Đức, Trương Quốc Đào, Từ Hướng Tiền…
Ảnh cưới của bà Trương và chồng Thẩm Trạch Dân.
Trong thời kỳ kháng chiến, bà đảm nhiệm chức Tổng thư ký Ủy ban phụ nữ Trung ương trong suốt một thời gian dài.
Sau khi nước CHND Trung Hoa thành lập (1949), Trương Cầm Thu nhận chức Phó bí thư tổ đảng kiêm Thứ trưởng Bộ công nghiệp dệt may.
Năm 1955, trong đợt phong quân hàm, do bà Trương đã về địa phương công tác từ trước nên cuối cùng, vị nữ tướng này không nhận được quân hàm chính thức.
Dù là một vị tướng vào sinh ra tử trong thời kỳ cách mạng, nhưng Trương Cầm Thu không hy sinh dưới mũi súng kẻ thù, mà lại bị hãm hại tàn khốc bởi bè lũ Lâm Bưu, Giang Thanh thời Cách mạng Văn hóa (CMVH).
Hàm oan vì... 8 chữ của Mao Trạch Đông
Câu chuyện oan ức “tưởng như đùa” của bà vô tình lại có liên quan tới lãnh tụ Trung Quốc Mao Trạch Đông.
Một lần, Trương Cầm Thu nghe chủ tịch Mao đọc báo cáo nội bộ, trong đó ông Mao nhắc tới “có người tự cao tự đại, ham hố công danh”.
Bà Trương bèn chép lại 8 chữ “tự cao tự đại, ham hố công danh” của Mao Trạch Đông vào bìa cuốn sổ ghi chép của mình. Tình cờ, dòng ghi chú của bà lại viết… ngay bên cạnh hình lãnh tụ Mao in trên cuốn sổ.
Bà Trương không ngờ, "8 chữ của lãnh tụ" lại khiến bà bị bức hại về sau.
Trương Cầm Thu không ngờ rằng, trong thời kỳ CMVH, chính cuốn sổ “chết người” kia đã khiến bà bị buộc tội là “phần tử phản đảng”.
Khang Sinh – chủ phạm trong CMVH – cầm đầu vụ án đấu tố Trương Cầm Thu, đồng thời ép bà phải khai báo “mối quan hệ” với các lãnh đạo trọng yếu của đảng như Vương Minh, Lý Lập Tam, Trần Xương Hạo trong thời kỳ du học tại Liên Xô.
Bị vu khống và bức hại dã man trong CMVH, Trương Cầm Thu đã phẫn nộ dùng cái chết để chống trả lại áp bức. Bà qua đời ngày 22/4/1968.
Con gái ruột cũng bị hãm hại
Thậm chí, sau khi “phần tử phản đảng” Trương Cầm Thu qua đời, trong “bè lũ 4 tên” có kẻ còn nói – “con gái của Trương Cầm Thu nhất định không phải là người tốt”.
Ngay ngày thứ 2 sau khi bà Trương mất, con gái ruột của bà là Trương Mã Á cùng chồng đã bị bắt giữ để thẩm vấn.
Năm 1976, Trương Mã Á vì một câu nói – “Quần chúng nhân dân tới Thiên An Môn dâng hoa viếng Thủ tướng Chu (Ân Lai) thì có gì là sai?” – mà bị ép uống thuốc ngủ chết.
Sau khi nhóm 4 tên bị thanh trừng, vụ án Trương Cầm Thu mới được lật lại và trả lại sự trong sạch cho bà.
Ngày 23/6/1979, bà chính thức được Trung ương đảng Trung Quốc tổ chức đại lễ truy điệu. Các lãnh đạo cao cấp của Trung Quốc gồm Lý Tiên Niệm, Hồ Diệu Bang… đã tới viếng vị nữ tướng duy nhất của Hồng quân.
