Bên lề các phiên họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc ở thành phố New York, ngày 26/9 Mỹ đã diễn một chiến dịch ngoại giao lớn nhằm thúc đẩy các cuộc đàm phán chấm dứt nội chiến tại Syria.
Điều khiến dư luận quốc tế đặc biệt quan tâm là việc Mỹ và phương Tây dồn sự chú ý vào Iran và thay đổi lớn trong lập trường của những nước này đã cho thấy sự nóng lòng của những nước này muốn nhanh chóng chấm dứt khủng hoảng, trong bối cảnh vấn đề Syria đã dẫn tới nhiều hệ lụy và đặt ra những vấn đề không dễ giải quyết ở quy mô toàn cầu.
Một điều không khó nhận thấy là mọi sự quan tâm của các nhà lãnh đạo phương Tây hôm qua đều hướng về Iran, quốc gia có ảnh hưởng chính trị tương đối rộng lớn ở Trung Đông, trong đó có Syria.
Trong khi Mỹ và các đồng minh phương Tây không ngừng có những động thái thăm dò Iran, một đồng minh lớn của chính quyền Tổng thống Syria Bachar Al Assad, thì Nga cũng đang triển khai các nỗ lực ngoại giao lớn nhằm đảm bảo vai trò của ông Al Assad trong mọi tiến trình hòa bình nếu đạt được.
Nga mới đây cũng yêu cầu cho phép các lực lượng quân đội Syria tham gia một liên minh quốc tế mới chống Nhà nước Hồi giáo.
Trong bối cảnh này, nhiều nước phương Tây đã không còn tỏ ra cứng rắn như trước đây khi luôn coi sự ra đi của Tổng thống Al Assad là điều kiện tiên quyết cho mọi giải pháp.
Những nước như Pháp hay Đức đã bắt đầu cân nhắc vai trò của ông Al Assad trong việc tìm kiếm một giải pháp chính trị.
Phát biểu tại cuộc gặp Ngoại trưởng Iran Javad Zarif, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã đặc biệt nhấn mạnh, phiên họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc lần này có thể là sự khởi đầu cho việc tìm kiếm một giải pháp chấm dứt khủng hoảng tại Syria.
Đây là lần đầu tiên hai người đứng đầu ngành ngoại giao Mỹ và Iran gặp nhau kể từ sau thỏa thuận lịch sử đạt được hôm 14/7 về chương trình hạt nhân gây tranh cãi của Iran.
Ông John Kerry cho biết: “Tôi coi tuần này là một cơ hội lớn cho tất cả các nước để thể hiện vai trò quan trọng trong giải quyết một loạt vấn đề gai góc tại Trung Đông.
Chúng ta cần phải đạt được hòa bình và tìm ra cách thức chấm dứt khủng hoảng tại Syria, Yemen và cuộc khủng hoảng của chính khu vực. Tôi nghĩ rằng, chúng ta có rất nhiều cơ hội trong tuần này, thông qua các cuộc thảo luận để tìm kiếm những bước tiến".
Cùng ngày, Đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại Liên minh châu Âu Federica Mogherini cũng có cuộc gặp với Ngoại trưởng Iran Javad Zarif.
Theo Liên minh châu Âu, tại cuộc gặp, hai bên đã tuyên bố sẵn sàng hợp tác trong khuôn khổ các nỗ lực do Liên Hợp Quốc đứng đầu, trong bối cảnh nhà trung gian hòa giải của Liên Hợp Quốc Staffan de Mistura vẫn đang tìm cách khôi phục các cuộc đàm phán giữa chính quyền Syria và phe đối lập.
Dự kiến trong ngày 27/9, Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius cũng sẽ có cuộc gặp với Ngoại trưởng Iran Javad Zarif.
Trước đó, phát biểu với báo chí ngày 26/9, dù không rõ ràng như Đức, song ông Fabius cũng không còn coi sự ra đi của Tổng thống Syria Al Assad là điều kiện tiên quyết cho việc khởi động các cuộc đàm phán chính trị về Syria.
“Những ngày qua đã có ý kiến về vai trò của ông Al Assad và liệu ông ấy có thể hay nên trở thành một yếu tố ổn định tại Syria hay không.
Thực tế, ông ấy là một phần của cuộc khủng hoảng hiện nay và nếu chúng ta nói với người dân Syria rằng tương lai của họ là đi cùng với ông Al Assad thì đây sẽ là một thất bại. Song các cuộc đàm phán tại Syria cũng không thể coi sự ra đi của ông Al Assad là một điều kiện tiên quyết.
Chúng ta cần phải tăng cường các nỗ lực nhằm thúc đẩy một tiến trình hòa bình trên cơ sở thông cáo Geneva về việc thành lập một chính phủ bao gồm cả các thành viên của chính quyền Syria và các lực lượng đối lập ôn hòa”, ông Fabius nói.
Hồi tuần trước, chính phủ Mỹ cũng khẳng định, cần phải khởi động đàm phán và vấn đề ra đi của ông Al Assad hoàn toàn có thể thương lượng được.
Ngày 28/9 Tổng thống Nga Valdimir Putin sẽ có cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Barack Obama tại New York.
Ông Putin từng đề nghị xây dựng một liên minh mở rộng bao gồm quân đội Syria để chống lại nhóm Nhà nước Hồi giáo cực đoan và chính quyền Mỹ từng cho biết sẽ đón nhận tích cực sáng kiến của Nga về vấn đề này./.
