Theo Reuters, phán quyết của Tòa án Trọng tài Quốc tế liên quan đến vụ việc này dự kiến sẽ sớm được công bố trong năm nay.
Trước đó, Trung Quốc từng ngang nhiên ra yêu sách chủ quyền đối với hầu khắp Biển Đông và tuyên bố không công nhận tính pháp lý của Tòa án Trọng tài Quốc tế trong việc xét xử vụ kiện của Philippines dù Trung Quốc là nước đã phê chuẩn vào Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS).
Bà Amy Searight, Phó Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ phụ trách Nam Á và Đông Nam Á, cho biết, Mỹ, EU và các đồng minh như Australia, Nhật Bản và Hàn Quốc cần phải hợp tác chặt chẽ với nhau để đảm bảo rằng Trung Quốc phải trả giá nếu họ thua kiện vụ này.
“Chúng ta cần phải sẵn sàng lên tiếng mạnh mẽ với nhau cũng như luôn đứng đằng sau ủng hộ Philippines và các quốc gia có liên quan đến tranh chấp Biển Đông trong ASEAN để nhấn mạnh rằng, đây là vụ việc liên quan đến luật pháp quốc tế cực kỳ quan trọng và có tính ràng buộc pháp lý với tất cả các bên”, bà Searight nói.
Cũng theo bà Searight, thông điệp mà các nước muốn gửi đến Trung Quốc nếu nước này không tuân thủ phán quyết của Tòa trong trường hợp phán quyết này bất lợi cho họ là: “Chúng tôi tin tưởng vào chữ “tín” của các bạn”.
“Rõ ràng là danh tiếng của Trung Quốc sẽ bị tổn hại. Chúng tôi có thể đề ra nhiều biện pháp để Trung Quốc phải trả giá cho việc này”, bà Searight nói.
Trên thực tế, Tòa án Trọng tài Quốc tế không có quyền buộc các bên tham gia vụ kiện thực thi phán quyết của mình và nhiều phát quyết của Tòa từng bị các bên phớt lờ.
Trong vụ kiện Biển Đông nói trên, Philippines, cho biết, Tòa có thể sẽ đưa ra phán quyết cuối cùng trước tháng 5 năm nay.
Trong khi đó, ông Klaus Botzet, trưởng bộ phận chính trị của Phái đoàn EU tại Washington cho biết, sẽ rất khó [để Trung Quốc] chống lại quan điểm chung của toàn thế giới liên quan đến tranh chấp Biển Đông.
“Một quan điểm chung của phương Tây và toàn thế giới sẽ khiến Bắc Kinh phải cân nhắc. Nếu chúng ta đều lên tiếng ủng hộ việc phải tuân thủ luật pháp quốc tế và phán quyết của Tòa án Trọng tài Quốc tế thì đây sẽ là một thông điệp cực kỳ cứng rằn và rất khó có thể bỏ qua”, ông Botzet nói.
Ông Botzet khẳng định, chính sách tăng cường sức mạnh quân sự của Trung Quốc là rất đáng quan ngại.
“Trung Quốc đang đầu tư vào quân sự quá nhiều so với mức độ tăng trưởng kinh tế của nước này. Điều này buộc các nước láng giềng của họ phải liên kết với nhau bởi họ không có sự lựa chọn nào khác.
Hệ lụy từ việc tăng cường đầu tư vào quân sự của nước này là rất nghiêm trọng”, ông Botzet nói.
Theo ông Botzet, Mỹ có năng lực quân sự rất mạnh trong khu vực châu Á- Thái Bình Dương và EU ủng hộ Mỹ “trong việc đảm bảo luật pháp quốc tế phải được tuân thủ ở châu Á”./.
