AP dẫn lời Thủ tướng Thammavong cho biết, Lào sẽ tận dụng vị thế Chủ tịch luân phiên ASEAN năm 2016, để kêu gọi Đông Nam Á đứng lên trở thành đối trọng với Trung Quốc trong khu vực. Đây sẽ là một phần chiến lược đối ngoại của Lào trong thời gian tới.
Dự kiến, lãnh đạo các nước thành viên ASEAN sẽ tổ chức một hội nghị đặc biệt tại Sunnylands, bang California (Mỹ) trong tháng tới, theo lời mời của Tổng thống Mỹ Barack Obama.
Theo AP, chuyến thăm Vientiane của Ngoại trưởng Mỹ John Kerry được xem là để mở đường cho hội nghị nói trên, với mục đích đảm bảo tiếng nói lãnh đạo của Lào cũng như truyền tải thông điệp chống lại sự bành trướng của Trung Quốc tại khu vực.
Ông Kerry hội đàm với ông Thammavong. Ảnh: Reuters
Phát biểu trước báo giới, ông Kerry cho biết Thủ tướng Thammavong "đã thể hiện rõ quan điểm rằng ông muốn một ASEAN hợp nhất, một ASEAN nơi các quyền hàng hải được bảo vệ, tránh mọi hành động quân sự hóa và xung đột".
Theo AP, các nước ASEAN như Việt Nam và Philippines đang ngày càng tỏ ra quan ngại trước các tuyên bố chủ quyền phi pháp của Trung Quốc trên Biển Đông, cũng như những hành động xây dựng và cải tạo trái phép trên nhiều đảo đá thuộc vùng biển này.
Tuy nhiên, trong nội bộ ASEAN vẫn còn tồn tại bất đồng do một số quốc gia chịu nhiều ảnh hưởng về nhiều mặt từ Trung Quốc, khiến những động thái hợp nhất phản đối các hành vi của Bắc Kinh chưa thể được hiện thực hóa.
Năm 2012, khi Campuchia là nước nắm giữ vị trí Chủ tịch luân phiên, khối ASEAN đã không đạt được sự đồng thuận về vấn đề Biển Đông. Sau đó, Phnom Penh cũng nhiều lần tuyên bố Biển Đông "không phải là vấn đề của ASEAN".
Do đó, không phải ngẫu nhiên khi Campuchia sẽ là điểm đến sắp tới của Ngoại trưởng Mỹ John Kerry trong chuyến công du lần này.
Trở lại với tuyên bố cứng rắn của Thủ tướng Lào Thongsing Thammavong, ông Murray Hiebert, chuyên gia nghiên cứu về Lào tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), cho biết, "lãnh đạo Lào nói vậy cũng không có gì quá ngạc nhiên".
Chuyên gia này giải thích, với những thay đổi về nhân sự sau Đại hội X của đảng Nhân dân Cách mạng Lào, chiến lược ngoại giao của Vientiane đối với Trung Quốc cũng sẽ có những chuyển biến, và tuyên bố mới đây của ông Thammavong là một ví dụ.
Trong khuôn khổ chuyến thăm mới đây, ông Kerry cũng nhấn mạnh quan hệ Mỹ-Lào đang cải thiện rõ rệt sau nhiều năm chiến tranh và hoài nghi lẫn nhau. Ngoại trưởng Mỹ cùng lãnh đạo chính phủ Vientiane đã thảo luận nhiều lĩnh vực hai bên có thể hợp tác vì lợi ích chung.
Dự kiến, cuối năm nay, ông Obama sẽ trở thành Tổng thống Mỹ đầu tiên tới thăm Lào, trong khuôn khổ hội nghị thượng đỉnh ASEAN nơi Vientiane sẽ là chủ nhà.
