50 năm trước, cựu lính Mỹ Charles Robert Jenkins rời Hàn Quốc đến Triều Tiên và ông không ngờ mình sẽ trở thành một ngôi sao Hollywood tại đây.
Vĩ tuyến 38, nơi phân cách hai miền Triều Tiên, là một trong những địa điểm được canh phòng cẩn mật nhất thế giới. Khu vực Phi quân sự hóa DMZ thực chất là một bãi chôn mìn và là nơi chứng kiến các vụ giao tranh thường xuyên của hai lực lượng này.
Vào tháng 1/1965, khi căng thẳng leo thang giữa miền Nam và miền Bắc, lính Mỹ Charles Robert Jenkins đến từ Bắc Carolina đã rời khỏi đội của mình, mang theo một khẩu M14 và bắt đầu đi bộ dọc khu vực DMZ.
Vì lo sợ sẽ phải tham gia cuộc chiến ở Việt Nam và với niềm tin rằng nếu trốn sang Triều Tiên thì ông có thể bị trục xuất về Mỹ ngay lập tức, Jerkins bắt đầu một cuộc hành trình mạo hiểm đã thay đổi cuộc sống của ông mãi mãi.
Khi bị chính quyền Triều Tiên bắt giam, Jerkins đã phải ở lại đất nước cô lập này suốt 39 năm tiếp theo. Từ năm 1962, 3 người lính Mỹ khác ở Hàn Quốc cũng rời bỏ vị trí và vượt qua khu DMZ.
Jerkins sau đó đã gia nhập với họ và cả 4 người cùng ở trong một căn phòng giam trước sự quan sát kỹ lưỡng của giới chức Bình Nhưỡng.
Thỉnh thoảng cuộc sống của họ cũng đứng trước những hiểm nguy nhưng hầu hết là các khoảng thời gian nhàm chán và họ đã tự điều chỉnh để thích nghi với môi trường kỳ lạ tại Hermit Kingdom (Vương quốc ẩn dật) mà không phải ai cũng có trải nghiệm này.
Trong cuốn hồi ký phát hành năm 2009 về quãng thời gian sống ở Triều Tiên của mình, Jerkins nhớ lại: sự nhàm chán và tuyệt vọng đã khiến những người lính Mỹ thỉnh thoảng tự đặt cuộc sống của mình trước vòng nguy hiểm với mục đích “cho vui” như ăn cắp các tài sản chính phủ, leo lên những khu vực cấm hay trèo qua các khe núi hẹp…
Những hành động đó đã trở thành cách giải trí duy nhất cho những lính Mỹ này “bởi trong hầu hết thời gian ở đây, chúng tôi cảm thấy như mình đã chết vậy”.
Ông Kim Jong-il có niềm đam mê lớn với điện ảnh: Nguồn: Chosun Art Film
Giống như tất cả các công dân Triều Tiên khác, 4 người Mỹ phải phục tùng vô điều kiện sự quản lý của lãnh đạo.
“Những người quản lý không thích chúng tôi, họ rất căm ghét người Mỹ, họ không coi chúng tôi như một con người và thường xuyên biến cuộc sống của chúng tôi thành địa ngục”, Jenkins kể lại trong cuốn hồi ký.
Bị đánh đập và tra tấn tâm lý là chuyện thường xuyên xảy ra nhưng những tù nhân này luôn được ăn no, mặc đẹp vì họ cần phải xuất hiện sáng sủa, khỏe mạnh và hạnh phúc trước các phương tiện truyền thông, trong các tờ rơi mà Triều Tiên thả ở khu vực DMZ và cả ở Hàn Quốc.
Mặc dù phải phải đối mặt với nhiều lần thẩm vấn và từng bị người Triều Tiên căm ghét nhưng điều kỳ lạ nhất trong cuộc đời của những người lính Mỹ trên là họ không ngờ mình sẽ trở thành các ngôi sao trong những bộ phim của Bình Nhưỡng.
Những người lạ trên mảnh đất kỳ lạ
Chính phủ thời cố Chủ tịch Kim Il-sung đã giao một vai trò tuyên truyền đầu tiên cho James Joseph Dresnok, một người đàn ông cao lớn chạy trốn khỏi quân đội Mỹ vào tháng 5/1962, đó là sử dụng tiếng nói để phát trên hệ thống loa công cộng qua khu vực DMZ tới các binh lính Mỹ ở phía bên kia.
Thông điệp mà ông truyền tải miêu tả về một mảnh đất không tưởng, nơi những người lính có thể sống một cuộc đời hoàng kim nếu nghe theo sự lãnh đạo của Chủ tịch Kim tại phía Bắc.
Chính quyền Triều Tiên ngày càng ý thức được sức mạnh của công cụ truyền thông. Trong những năm 1970, dưới thời của cố Chủ tịch Kim Jong-il, một đoàn đại biểu được cử ra nước ngoài học cách làm phim.
Kim Jong-il đóng vai trò quan trọng trong việc làm ra bộ phim nổi tiếng trên các rạp chiếu phim Triều Tiên, đó là “The Flower Girl”. Được sản xuất năm 1972, dựa trên câu chuyện do ông Kim Il-sung viết, "The Flower Girl" kể về sự sầu muộn, áp bức mà các địa chủ tàn ác gieo rắc khắp đất nước cho đến khi lực lượng cộng sản xuất hiện và giải phóng Triều Tiên.
Hình ảnh của ngôi sao, diễn viên Hong Yong-hui thậm chí còn được xuất hiện trên các tờ tiền của Triều Tiên cho đến năm 2009 và cho đến nay bà vẫn được gọi với tên nhân vật mà mình đóng.
Năm 1978, Bình Nhưỡng cho ra đời seri phim với tên gọi "Unsung Heroes", nhấn mạnh đến quan điểm của Triều Tiên trong cuộc chiến Liên Triều.
Do không có nhiều diễn viên nước ngoài vào thời điểm đó nên 4 người lính Mỹ được yêu cầu thay phiên đóng một loạt các nhân vật ác độc đến từ phương Tây.
Jenkins đóng vai tiến sĩ Kelton, một nhà tư bản hiếu chiến người Mỹ, với mục tiêu của cuộc đời là mong chiến tranh luôn tiếp diễn để có thể hưởng lợi từ việc sản xuất vũ khí. Họ đã cạo đầu của Jenkins và hóa trang cho ông như các diễn viên kịch câm.
Trong khi đó, Dresnok đóng vai Arthur, chỉ huy lực lượng POW; Larry Abshier vai Carl, cấp dưới của hai chỉ huy ác độc người Mỹ và Parrish vai Lewis, một quan chức người Bắc Ai-len luôn căm ghét người Anh đã xâm chiếm đất nước mình.
Nhân vật của Parrish chiếm được thiện cảm của rất nhiều người dân Bình Nhưỡng, thậm chí khi ông đi trên đường phố thủ đô, nhiều người đã đối đãi với ông như một anh hùng thực sự.
Cuộc sống của một diễn viên
Bốn cựu lính Mỹ, không một ai tốt nghiệp trung học, từ những tù nhân bị giam lỏng bỗng vụt trở thành ngôi sao sáng trên rất nhiều rạp chiếu phim ở Triều Tiên.
“Sau khi bộ phim đầu tiên công chiếu (Nameless Heroes), tôi có thể đi lại tự do trên phố, nhiều người nhìn thấy tôi và reo lên, rất thích thú và hạnh phúc, họ gọi lớn “Tiến sĩ Kelton”, thậm chí còn chạy lại xin chữ ký của tôi”, Jenkins kể lại.
Trong khoảng thời gian còn lại ở Triều Tiên, Jenkins thường xuyên tham gia các bộ phim và bộ phim cuối cùng của ông là vào năm 2000 với tên gọi "Pueblo".
Bộ phim này dựa trên một sự việc năm 1968 khi tàu hải quân Mỹ, USS Pueblo bị tấn công và bị lực lượng Triều Tiên thu giữ, hiện con tàu vẫn được trưng bày tại Bảo tàng chiến tranh giải phóng tổ quốc ở Bình Nhưỡng.
Những người lính Mỹ này không chỉ được yêu cầu xuất hiện trong các bộ phim, họ cũng được trưng dụng để phục vụ cho sở thích xem phim của ông Kim Jong-il.
Bốn người thường xuyên phải dịch và lồng tiếng cho các cuộc hội thoại trong những bộ phim Mỹ để bổ sung vào bộ sưu tập cá nhân của ông Kim.
Số phận của Dresnok, Jenkins, Parrish và Abshier trải qua nhiều biến cố khác nhau trong quãng thời gian ở Triều Tiên. Abshier mất ở tuổi 40 vì bị đau tim tại Bình Nhưỡng năm 1983, trong khi Parrish cũng qua đời vì bệnh gan năm 1990.
Jenkins kết hôn với một người phụ nữ Nhật Bản, bị bắt cóc nhằm trao đổi với các điệp viên của Triều Tiên. Cả hai đã được phép chuyển tới Nhật Bản năm 2004 sau một cam kết cho các nạn nhân bị bắt cóc quay về nước.
Và mặc dù đã được quân đội Mỹ xóa bỏ mọi tội danh đào ngũ nhưng Jenkins vẫn ở lại đất nước mặt trời mọc.
Tuy nhiên, James Joseph Dresnok vẫn tiếp tục lựa chọn sống ở Triều Tiên cùng gia đình và ông bày tỏ không có ý định quay trở về Mỹ.
Cuộc đời của ông cùng mối quan hệ phức tạp mà ông và Jenkins trải qua đã được thuật lại trong phim tài liệu mang tên “Crossing the Line”.
Ông tâm sự với các nhà làm phim: “Tôi cảm thấy mình đang ở nhà. Tôi thực sự nghĩ như vậy và tôi sẽ không đánh đổi nó lấy bất kỳ điều gì”.
