Thất bại của FSA chỉ còn là vấn đề thời gian?
Hiện nay, tuy vẫn chưa thể nói trước được điều gì, song các diễn biến mới đây tại Aleppo cho thấy chiến thắng chung cuộc đang nằm trong tầm với của chính phủ Assad. Nếu điều đó trở thành hiện thực, ông Feldman đặt vấn đề, tình hình Syria hậu chiến sẽ ra sao?
Một khi đã đánh bại được phe nổi dậy, thì yếu tố mang tính quyết định khác đối với Assad là cuộc chiến chống IS. Câu hỏi đặt ra là liệu Tổng thống Syria có cảm thấy "cần" phải dập tắt mối hiểm họa hay không?
Nếu câu trả lời là có, và đương nhiên nếu quân đội Syria có khả năng làm được điều đó, thì cả thế giới cũng sẽ thở phào nhẹ nhõm và chúc mừng Assad. Phương Tây cũng không ngoại lệ, dù họ có giữ nguyên cái mác "độc tài" gắn trên Tổng thống Syria.
Nhưng vấn đề ở đây, theo chuyên gia Feldman, là ông Assad sẽ có những tính toán của riêng mình, và nhận ra rằng ông không nhất thiết phải đánh bại IS, mà chỉ cần kiểm soát vừa đủ để tổ chức này không trở thành một mối hiểm họa với bộ máy cầm quyền tại Syria.
Điều này sẽ mở đường cho IS trở thành một nhà nước theo đúng nghĩa, và được các quốc gia láng giềng chấp thuận đơn giản bởi không nước nào có đủ quyết tâm xung phong mang quân bộ ra tiêu diệt tổ chức này.
Ở thời điểm hiện tại, với sự trợ giúp đắc lực của không quân Nga, quân đội Assad đang tiến rất gần đến chiến thắng quyết định tại Aleppo, trước đối thủ là một lực lượng Quân đội Syria Tự do (FSA) rệu rã và thiếu tổ chức.
Theo ông Feldman, khả năng FSA có thể lật ngược tình thế không phải là đã hết, song rất khó xảy ra. Và cũng như nhiều nhà phân tích đã chỉ ra trong thời gian gần đây, tái kiểm soát Aleppo sẽ là chìa khóa dẫn đến thắng lợi chung cuộc cho Assad.
Đọc thêm: >> Aleppo về tay Assad, dấu chấm hết cho phương Tây tại Syria?
Trên lý thuyết, các tay súng nổi dậy vẫn có thể thâm nhập Aleppo và phát động nổi loạn trong tương lai, nhất là khi Nga rút không quân ra khỏi nước này và binh lực chính phủ Syria đóng tại Aleppo không đủ để ngăn chặn tàn dư của FSA.
Tuy nhiên, kể cả như vậy, khả năng FSA nhận được sự ủng hộ của phương Tây là rất nhỏ, bởi sau hơn 5 năm nội chiến dai dẳng, không mấy ai muốn giao tranh lại bùng phát thêm một lần nữa.
Hiện nay, sự kết hợp giữa không quân Nga và bộ binh Syria đã và đang cho thấy kết quả rõ rệt, và không lý do gì Assad và Putin không tiếp tục áp dụng công thức chiến thắng này tại các vùng lãnh thổ khác đang nằm trong tay FSA.
Quân chính phủ Syria đã giành được nhiều thắng lợi nhờ sự trợ giúp của không quân Nga. Ảnh: almasdarnews
Theo ông Feldman, một khi đã loại bỏ thành công FSA ra khỏi chiến trường Syria, Assad và Putin sẽ đứng trước một "ngã ba đường" về mặt chiến lược, khi họ đánh giá thiệt hơn của việc áp dụng công thức nói trên ở mức độ lớn hơn để chống lại IS.
Kịch bản nào cho IS?
Tổng thống Putin chắc chắn sẽ không bỏ qua cơ hội được chứng minh cho thế giới thấy Nga hơn phương Tây, và việc đánh bại IS đương nhiên sẽ nâng tầm đáng kể vị thế quân đội Nga trên toàn cầu.
Thắng lợi trong chiến dịch quân sự tại Syria, cộng với việc sáp nhập Crimea thành công hồi năm 2014, sẽ khiến tỉ lệ ủng hộ trong nước đối với ông Putin tiếp tục ở mức cao. Đó là chưa kể ông Putin có thể làm điều đó mà không cần đến bộ binh Nga.
Trong trường hợp chiến dịch chống IS không đem lại kết quả, Nga có thể đơn giản "rút êm", và đổ lỗi cho năng lực yếu kém của bộ binh Syria.
Về phía Assad, việc loại bỏ được IS sẽ đưa Syria trở lại với thời kì trước khi các thế lực Sunni nổi dậy chống lại ông, chỉ khác là dân số và lượng người Sunni đã giảm đi đáng kể, bởi họ đã di cư tới Thổ Nhĩ Kỳ và châu Âu.
Đã có lúc viễn cảnh Assad nắm lại quyền kiểm soát đất nước tưởng như đã rời xa tầm với, nhưng ngày chính phủ Damascus ca khúc khải hoàn dường như đang đến gần hơn bao giờ hết.
Nhưng với Assad, cái khó của việc phát động một trận chiến toàn cục chống lại IS là lực lượng quân đội Syria quá mỏng. Kể cả trong trường hợp Assad có thể tiêu diệt IS, Tổng thống Syria cũng khó lòng bảo đảm an ninh tại các khu vực khác trên lãnh thổ nước mình.
Nếu tàn dư của IS chạy trốn sang Iraq, tổ chức này vẫn có thể quay lại và gây bạo loạn tại các khu vực nơi binh lực Syria lỏng lẻo. Khác với FSA đã mất đất ở Syria là mất hết, IS vẫn còn căn cứ tại Iraq để chuẩn bị cho một đợt phản công sau này.
Do đó, theo chuyên gia Feldman, lựa chọn "nhẹ gánh" hơn cho Assad là không kiểm soát khu vực của người Sunni ở Syria, những nơi hoặc đã từng theo về với IS, hoặc chấp nhận sự kiểm soát của tổ chức này như một lẽ thường tình.
Assad nhiều khả năng sẽ không mặn mà với việc tiêu diệt IS như Putin. Ảnh: AP
Với chính phủ Damascus, có lẽ việc lập ra một đường biên giới mặc định với IS, sau đó thỏa thuận hai bên mặc nhau "việc ai nấy lo" và tập trung khôi phục chủ quyền tại đại bộ phận lãnh thổ Syria, sẽ là ưu tiên số một của Tổng thống Assad.
Bởi dù gì thì gì, IS đã trở thành vấn đề với tất cả chứ không riêng gì Assad.
Ông Feldman nhận định, kịch bản này nhiều khả năng sẽ diễn ra hơn một cuộc chiến tổng lực chống lại IS. Điều đó sẽ biến IS trở thành một mối hiểm họa với không chỉ Iraq, mà còn với an ninh khu vực, cũng như cả thế giới.
Và nghiêm trọng hơn cả, nguy cơ IS trở thành một nhà nước theo đúng nghĩa, sẽ ngày một gần hơn với hiện thực.
