Phát triển dành cho đặc nhiệm Vityaz
Vào đầu những năm 1990, Bộ nội vụ Nga yêu cầu có một khẩu súng tiểu liên mới để trang bị cho các đội chống khủng bố và đơn vị thi hành công vụ của mình.
Đây là những lực lượng tác chiến đặc biệt, không cần các loại súng trường có tầm bắn xa và mạnh, nhưng lại cần những khẩu tiểu liên nhỏ gọn, uy lực ở khoảng cách gần và độ chính xác cao.
Để đáp ứng yêu cầu này, Victor Kalashnikov (con trai kỹ sư nổi tiếng Mikhail Kalashnikov, người thiết kế AK-47) và Alexei Dragunov (con trai út của Evgeny Dragunov, tác giả súng bắn tỉa SVD) thuộc công ty Izhmash đã phát triển súng tiểu liên PP-19 Bizon (Bò rừng).
Khẩu tiểu liên mới này được đưa vào thử nghiệm tại Viện Nghiên cứu thiết bị đặc biệt vào năm 1995 và nhanh chóng được chấp nhận một năm sau đó.
Tiểu liên Vityaz-SN.
Vào năm 2004, theo yêu cầu của Bộ nội vụ Nga, Izhmash tiếp tục phát triển khẩu tiểu liên này thành một mẫu súng mới nhằm trang bị cho lực lượng đặc nhiệm Vityaz. Chính vì lí do này mà khẩu súng được đặt tên là Vityaz-SN.
Biến thể khác biệt nhất của tiểu liên “Bò rừng”
Vityaz-SN có khối lượng cơ bản 2,9 kg, chiều dài tổng thể 698 mm và khi gập báng là 460 mm, chiều cao (bao gồm cả hộp tiếp đạn) 265 mm, với nòng dài 237,5 mm.
So với người tiền bối “Bò rừng” thì Vityaz-SN nặng và dài hơn một chút. Tuy nhiên, khẩu súng này vẫn đảm bảo yếu tố nhỏ gọn cần thiết khi sử dụng bởi các đội đặc nhiệm.
Giống như người tiền nhiệm PP-19 Bizon, Vityaz-SN cũng là một mẫu phát triển triển từ khẩu carbine AKS-74U. Theo nhà sản xuất, các bộ phận của khẩu súng này tương đồng tới hơn 90% với khẩu AKS-74U. Vì vậy, nhiều chi tiết của súng có thể hoán đổi với AKS-74U hoặc PP-19 Bizon.
Thân súng được làm bằng thép để đảm bảo độ tin cậy, bên cạnh các vật liệu nhẹ và bền khác nhằm tăng tính cơ động. Nòng súng có chu kì xoắn 9 inch về bên phải, giúp tương thích tốt với các loại đạn 9 mm thông thường lẫn xuyên giáp. Đầu nòng có loa che lửa cỡ nhỏ với 3 khe ở hai phía.
Ban đầu, Izhmash trang bị cho Vityaz-SN báng dạng thanh kim loại được gắn bằng đinh tán khá chắn chắn tương tự như AKS-74U với khả năng gập về phía bên trái khi không sử dụng. Tuy nhiên, báng súng này không êm khi bắn liên thanh.
Do vậy, về sau Vityaz-SN được trang bị báng dạng thanh polymer với phong cách hiện đại hơn. Ngoài ra còn có một số dạng báng khác có khả năng thay đổi độ dài cũng như bổ sung lớp đệm ở phần tiếp xúc với má.
Hệ thống ngắm mặc định của súng là thước ngắm cơ khí - điểm ruồi có thể điều chỉnh tầm bắn. Tùy theo mẫu, Izhmash sẽ trang bị bổ sung đai ray Pincatinny gắn bên thân phải hay một đường ray cố định.
Ray này giúp Vityaz-SN tương thích các loại kính ngắm phản xạ hay ống ngắm tầm ngắn của Nga lẫn phương Tây, giúp nâng cao độ chính xác khi bắn.
Phía trước súng là ốp lót tay với nhiều đường vân, giúp cầm nắm dễ dàng và chắc chắn hơn. Xạ thủ cũng có thể trang bị thêm thanh ray ngắn khác ở hai bên và ở dưới, giúp súng tương thích với nhiều phụ kiện hơn.
Súng sử dụng cơ chế nạp đạn bằng phản lực bắn tương tự nhiều loại tiểu liên hiện đại khác. Do vậy, súng hoàn toàn không có các ống dẫn khí như trên AKS-74U mà thay vào đó, các thành phần bên trong được làm lại cho phù hợp với hệ thống nạp đạn phản lực.
Bệ khóa nòng của súng được gắn với cần lên đạn như AK, tuy nhiên cần piston và khóa nòng xoay được thay thế hoàn toàn bởi một phần mở rộng piston.
Vityaz-SN sử dụng cơ chế khóa an toàn và chuyển chế độ bắn bằng cần gạt tương tự như dòng AK. Cần gạt được đặt bên phải với 3 thiết lập khác nhau: Trên cùng là khóa an toàn với vị trí chặn cò và thoi nạp đạn; vị trí giữa là hoàn toàn tự động (kí hiệu “AB”) và dưới cùng là bán tự động (kí hiệu “ОД).
Súng sử dụng loại đạn 9 x 19 mm Parabellum rất phổ biến trên các loại tiểu liên và súng ngắn. Tuy nhiên, loại đạn này không có khả năng xuyên phá cao, đặc biệt đối với các mục tiêu được trang bị áo giáp.
Vì vậy, Vityaz-SN được thiết kế để bắn được cả đạn 9 x 18 mm 7N16. Loại đạn này có thể xuyên qua các mục tiêu bọc giáp mềm hoặc các phương tiện cơ giới bọc giáp nhẹ.
Sơ tốc đầu đạn của Vityaz-SN là 380 m/s, với tốc độ bắn lí thuyết từ 700 - 750 viên/phút. Trên thực tế, súng thường bắn tự động với tốc độ 120 viên/phút và bán tự động 40 viên/phút. Tầm bắn hiệu quả đạt 200 m.
Hộp tiếp đạn là điểm khác biệt nhất của Vityaz-SN với đàn anh PP-19 Bizon. Súng sử dụng hộp tiếp đạn dạng thanh có sức chứa 30 viên chứ không phải dạng ống trụ như Bizon. Đặc biệt, nhà sản xuất cung cấp các đai, giúp gắn hai hộp tiếp đạn lại với nhau.
Hiện tại, Vityaz-SN là một trong những khẩu tiểu liên hiện đại nhất của Nga. Súng có nhiều ưu điểm như kích thước gọn nhẹ, trọng tâm hoàn hảo cũng như độ chính xác cao và xuyên giáp mạnh (loại đạn 7N16). Vityaz-SN đang phục vụ trong lực lượng đặc nhiệm chống ma túy FSKN hay OSN Saturn của Nga.
