Nguồn tin dẫn tuyên bố của Đại tá Gennady Zagnovov, chỉ huy lực lượng Không quân trên biển của Hạm đội biển Đen: “Việc thay thế các máy bay cường kích Su-24 bằng Su-30SM, vốn có khả năng tấn công cả những mục tiêu mặt đất và trên biển, đang diễn ra, công việc này có thể hoàn thành vào năm 2020”.
Thông tin về kế hoạch thay thế chiến đấu cơ của Hạm đội Biển Đen khiến nhiều người tò mò bởi tại sao Nga không thay cường kích thế hệ cũ Su-24 bằng dòng cường kích Su-34 hiện đại hơn mà thay vào đó lại là tiêm kích Su-30SM?
Đâu là nguyên nhân cho quyết định này? Vấn đề đầu tiên phải kể đến là bản chất thiết kế của Su-34 đã lạc hậu và không còn phù hợp với chiến tranh hiện đại, do nó nhắm tới việc thay thế cho cường kích Su-24 quá lỗi thời.
Suốt thời gian qua, các nước phương Tây không phát triển thêm một mẫu cường kích mới nào mà tập trung vào tiêm kích đa năng có tính tàng hình.
Trong thời đại phát triển của hệ thống phòng không tự hành và radar bắt thấp có độ chính xác cao, nếu thực hiện cuộc tấn công mặt đất ở tầm thấp sẽ đặt Su-34 vào tình thế vô cùng nguy hiểm.
Thực tế cho thấy, nhiệm vụ trên đã được nhiều nước NATO chuyển giao sang cho tên lửa hành trình và máy bay không người lái.
Một nhược điểm khác của Su-34 là hệ thống điện tử hoạt động không như mong đợi. Radar quét mạng pha thụ động Leninets V004 từng bị đánh giá là kém hiệu quả khi nhận dạng mục tiêu tại các khu vực lộn xộn như rừng núi.
Trong tác chiến đối không, loại radar này chỉ nhận biết được máy bay tiêm kích hạng nặng từ cách xa 90 km và dẫn đường cho tên lửa tiêu diệt ở cự ly 60 km.
So sánh thì radar đa năng N011M BARS lắp trên Su-30SM ở chế độ đối đất, đối hải phát hiện được nhóm xe tăng từ 40 - 50 km, tàu khu trục cách 120 km và lên tới 200 km với tàu sân bay, không thua kém quá nhiều con số 250 km của V004.
Còn ở chế độ đối không, rõ ràng Su-30SM vượt trội hoàn toàn khi N011M có tầm hoạt động tới 400 km, phát hiện được tiêm kích cỡ MiG-29 từ cự ly 140 km, theo dõi 15 mục tiêu và dẫn đường cho 6 tên lửa tiêu diệt cùng lúc.
Ngoài ra kết cấu cánh mũi đi kèm với động cơ kiểm soát vector lực đẩy 2 chiều AL-31FP còn giúp Su-30SM có độ linh hoạt tốt hơn Su-34 rất nhiều.
Những điểm nổi trội của Su-34 như mang được tới 12 tấn vũ khí hay tầm hoạt động 4.000 km, so với tải trọng 8 tấn và tầm bay 3.000 km của Su-30SM là đáng ghi nhận.
Su-34 còn hơn Su-30SM ở chỗ được tích hợp sẵn hệ thống ngắm bắn quang điện tử dưới bụng máy bay để dẫn đường cho vũ khí đối đất, nhưng tổ hợp này vẫn bị nhận xét thua xa sản phẩm phương Tây.
Mặc dù không có hệ thống cứng nhưng Su-30SM hoàn toàn có khả năng mang pod quang điện tử Damocles của Pháp hay Lightning của Israel, khi đó nhược điểm này sẽ được khắc phục triệt để.
Như vậy có thể thấy rằng đa phần nhiệm vụ của Su-34 thì Su-30SM đều làm được trong khi áp đảo tuyệt đối ở vai trò tiêm kích chiếm ưu thế trên không.
Và rất có thể, đây là những nguyên nhân khiến Nga tin dùng Su-30SM thay cho Su-24 mà không phải cường kích Su-34. (Ảnh trong bài: Tiêm kích đa năng Su-30SM).
