Bernard Cole, sĩ quan Hải quân Mỹ nghỉ hưu và là chuyên gia về Trung Quốc, cho rằng nguy cơ xảy ra xung đột tại vùng biển này là 50-50.
Mới đây, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter nói rõ rằng Washington sẽ không lùi bước.
Ông Carter cảnh báo, nếu Trung Quốc không ngừng nỗ lực bồi lấp đảo nhân tạo phi pháp ở quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam, những vũ khí mới nhất của quân đội Mỹ sẽ sớm được triển khai trong khu vực nhằm hòng cảnh tỉnh Bắc Kinh.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đưa ra một danh sách các vũ khí bao gồm tàu ngầm lớp Virginia mới nhất, máy bay trinh sát P-8 Poseidon, tàu khu trục tàng hình tiên tiến nhất Zumwalt, máy bay cảnh báo sớm trên tàu sân bay E-2D Hawkeve. Tuy nhiên, Trung Quốc dường như phớt lờ cảnh báo này.
Giới chuyên gia Hải quân nói rằng nếu Mỹ trở lại với hành động, hải quân nước này sẽ sớm phải điều tàu chiến đến Trường Sa, gần kề các đảo nhân tạo Trung Quốc đang cải tạo trái phép.
Thế nhưng, biển Đông còn có biệt danh là “nghĩa địa của tàu thuyền”. Vùng biển này đủ cạn để đánh chìm chúng nhưng lại cho phép các hoạt động nạo vét hiện có diễn ra.
Theo cựu sĩ quan Hải quân Mỹ Jerry Hendrix, hạn chế của Hải quân Mỹ là khi điều động một chiếc tàu quân sự hiện đại trang bị đầy đủ vũ khí như Littoral Combat hay tàu đổ bộ đáy phẳng xung quanh các điểm đảo nhân tạo Trung Quốc đang bồi đắp sẽ gặp không ít khó khăn.
Tàu USS Fort Worth 4.000 tấn gần đây di chuyển gần đảo nhân tạo Trung Quốc cải tạo phi pháp.
Hoạt động này sẽ trở nên thường xuyên hơn khi Mỹ điều 4 chiến hạm loại LCS này tới khu vực trong những năm tới, ông Fred Kacher – thuyền trưởng tàu khu trục Squadron 7 nói.
Ông Cole nói rằng nếu còn là sĩ quan tham mưu hải quân, ông sẽ không điều động chỉ 1 tàu LCS như USS Fort Worth tới gần Trường Sa vì tàu này gần như không thể tự bảo vệ. Ít nhất cũng cần có một vài tàu khu trục lớp DDG hoặc một số máy bay quân sự tháp tùng.
Ông Hendrix tin rằng Trung Quốc đang cố gắng tận dụng lợi thế sự thận trọng của Mỹ trong các hành động ở nước ngoài.
Cụ thể, Mỹ đang phải dàn sức trong các vấn đề bình thường hóa quan hệ với Cuba, thỏa thuận hạt nhân với Iran, khủng hoảng quan hệ với Nga ở Crimea và Ukraine.
Về động thái của Nhật và Philippines, các nguồn tin chính phủ Nhật cho biết hai bên nhiều khả năng sẽ nhất trí khởi động đàm phán để ký một thỏa thuận về chuyển giao trang thiết bị quốc phòng trong bối cảnh 2 nước tìm cách tăng cường hợp tác trước một Trung Quốc ngày càng quyết đoán.
