FN FNC - Kẻ kế thừa xứng đáng của súng trường FN FAL nổi tiếng

Phát triển để thay thế súng trường kém thành công FN CAL

Khoảng những năm 1950, súng trường FN FAL sử dụng đạn 7,62 x 51 mm NATO ra đời. Kể từ đó, FAL đã trở thành một trong những khẩu súng trường tấn công thành công và phổ biến bậc nhất thế giới. Trong thời kỳ Chiến tranh lạnh, khẩu súng này đã vào biên chế của quân đội rất nhiều nước thuộc khối NATO.

FN muốn có một phiên bản nhỏ hơn của FAL sử dụng loại đạn 5,56 x 45 mm NATO và giải pháp của họ chính là súng trường FN CAL. Về cơ bản, CAL có thiết kế tương tự như FAL với việc giữ lại hệ thống trích khí.

Tuy nhiên, có rất ít khách hàng mua khẩu súng này vì giá thành quá đắt. Do vậy, FN đã phải hủy bỏ việc sản xuất vào năm 1975 và thay thế bằng một khẩu súng tốt hơn - FN FNC.

Việc thiết kế FNC diễn ra trong khoảng thời gian 1975 - 1977. Nguyên mẫu của FNC có tên gọi FNC 76 được thiết kế từ súng trường CAL. Việc sản xuất hàng loạt FNC bắt đầu vào năm 1979 và kết thúc vào năm 1999.

Các khẩu FNC ban đầu được lên kế hoạch để tham gia vào những cuộc thử nghiệm quan trọng của NATO (giai đoạn 1977 - 1980) trong vai trò súng trường tiêu chuẩn của một nước thành viên tham dự.

Tuy nhiên các khẩu FNC này mới chỉ là mẫu đầu tiên được phát triển, chỉ chọn ra một số khẩu được thử nghiệm trong thời gian ngắn nên còn khá nhiều khuyết điểm, vì vậy FNC đã bị các ứng viên khác "hạ đo ván" nhanh chóng.

Với nhiều cải tiến, FNC đã được chính thức thông qua bởi quân đội Bỉ vào năm 1989. Ban đầu, FNC được cung cấp số lượng hạn chế cho lính dù và sau đó mở rộng ra nhiều lực lượng khác.

Kẻ kế thừa xứng đáng cho FN FAL trong quân đội Bỉ

Khẩu FNC tiêu chuẩn có khối lượng cơ bản 3,84 kg, chiều dài tối đa 997 mm, khi gập báng là 766 mm, nòng dài 449 mm. Trong khi mẫu FNC carbine nhỏ gọn hơn có khối lượng 3,7 kg, chiều dài 911/667 mm cùng nòng dài 363 mm. Cả 2 mẫu đều dày 70 mm (thêm 5 mm khi gập báng) cùng chiều cao 238 mm.

Thân súng được chia làm hai phần: trên và dưới, gắn lại với nhau bởi các đinh ghim. Phần thân trên làm bằng thép cán, phần dưới làm bởi hợp kim nhôm nhẹ. Một số bộ phận khác được làm hoặc bọc polymer để giảm khối lượng.

FN trang bị cho FNC báng dạng khung thép, bên ngoài bọc polymer đen để giảm khối lượng trong khi vẫn giữ được sự chắc chắn. Cuối báng có lớp đệm cũng như giữa báng có ốp nối giữa hai thanh. Báng cũng có thể thu gọn bằng cách gập về phía bên trái.

Đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường, FN cũng cung cấp một loại báng đặc (kiểu FN FAL và CAL) như một tùy chọn có sẵn (ít hơn bản khung kim loại) dành cho các khách hàng “truyền thống”. Báng đặc được làm bằng nhựa dẻo và không thể gấp lại như báng kim loại.

Nòng súng rèn bằng thép tốt, mạ chrome chống mài mòn và đi kèm mặc định với một loa che lửa ở đầu nòng. Nòng FNC tiêu chuẩn có thể tương thích với ống phóng lựu kẹp nòng kiểu M203, còn khẩu carbine thì không có khả năng này.

Nhà sản xuất cũng cung cấp sẵn 2 phiên bản nòng với độ dài rãnh xoắn khác nhau: chu kỳ 178 mm tương thích với đạn SS109 của Bỉ và 305 mm tương thích với đạn M193 của Mỹ. Bao bọc phía ngoài nòng là ốp lót tay bằng polymer dày với nhiều đường gân dọc.

Súng đi kèm với một thước ngắm gập hình chữ L. Thước ngắm có chức năng bù gió cũng như có thể điều chỉnh tầm ngắm: 250 và 400 m. Phía trước là điểm ruồi điều chỉnh được độ cao. FNC tương thích ống ngắm quang học Hensoldt 4X thông qua ngàm gắn trên thân súng.

Không chỉ sở hữu các đặc điểm của FAL và CAL, FNC còn có một số thiết kế đặc trưng của khẩu súng trường tấn công nổi tiếng AK-47.

Cụ thể, súng sử dụng cơ chế nạp đạn bằng khí nén (trích khí) của AK-47 với khóa nòng mở, thoi nạp đạn xoay có 2 móc lớn khóa viên đạn vào vị trí cố định nhưng kết hợp thêm các chi tiết được tiện CNC với một vài sửa đổi tiên tiến hơn.

FNC có hệ thống trích khí dài với ống trích khí nằm ở phía trên nòng súng, nhưng không giống như AK-47 có thanh piston truyền động có thể tháo rời khỏi thoi nạp đạn.

Hệ thống trích khí có 2 chế độ: một sử dụng trong điều kiện bình thường và một dùng trong môi trường khắc nghiệt cũng như có chế độ ngăn trích khí để sử dụng lựu đạn gắn đầu nòng.

Khi hệ thống nhắm dành cho lựu đạn gắn đầu nòng tích hợp được sử dụng, nó sẽ tự động ngăn trích khí để dành tất cả khí nén tạo ra cho việc phóng lựu đạn.

Súng cũng có nút chọn chế độ bắn nằm bên phía thân trái với 4 vị trí: “S” - an toàn, “1” - bán tự động, “3” - điểm xạ 3 viên và “A” - tự động hoàn toàn.

Phụ kiện tiêu chuẩn đi kèm với FNC bao gồm lưỡi lê riêng hoặc một biến thể lưỡi lê M7 của Mỹ (được gắn thông qua ngàm chuyển) và dây đeo. Súng cũng có thể trang bị một chân chống chữ V.

FNC sử dụng loại đạn 5,56 mm NATO với sơ tốc đầu nòng đạt 925 - 965 m/s, tốc độ bắn lý thuyết 625 - 750 viên/phút, tầm bắn hiệu quả khoảng 400 m. Súng sử dụng hộp tiếp đạn có sức chứa 30 viên bằng hợp kim nhẹ và tương thích cả với hộp tiếp đạn STANAG 4179 của M16.

Các biến thể và những quốc gia sử dụng FNC

FNC có hai phiên bản chỉnh chính: mẫu tiêu chuẩn được biết đến với tên gọi “Standard Model 2000” và khẩu carbine có tên gọi “Short Model 7000”. Một mô hình khác của FNC được giới thiệu đến thị trường dân sự và chấp pháp chỉ có duy nhất chế độ bắn bán tự động từng viên.

Thụy Điển đã đưa vào biên chế một mẫu súng hiện đại hóa của FNC mà không có chế độ bắn điểm xạ 3 viên với tên gọi Ak 5. Khẩu súng này được chấp nhận bởi quân đội Thụy Điển vào năm 1986 với một vài cải tiến và thay thế mẫu Ak 4 (bản sao hợp pháp của H&K G3).

Bofors Ordnance (công ty sản xuất chính thức Ak 5) đã sản xuất nhiều biến thế: Ak 5B được trang bị một kính ngắm SUSAT 4X của Anh và không có thước ngắm thép; Ak 5C dạng module có thể kết hợp với nhiều phụ kiện và Ak 5D nhỏ gọn dành cho các đội biệt kích hay lính thiết giáp.

Indonesia đã có được giấy phép sản xuất FNC và chế tạo một mẫu sửa đổi với tên gọi Pindad SS1, khẩu súng này phù hợp với điều kiện tác chiến rừng rậm và được sử dụng như súng trường tấn công tiêu chuẩn của các lực lượng vũ trang Indonesia từ năm 1980.

Không phổ biến như FN FAL, FNC được sử dụng ít rộng rãi hơn. Ngoài quân đội Bỉ, FNC đang phục vụ trong quân đội các nước như Cộng hòa dân chủ Congo, Nigeria, Venezuela, Sri Lanka và Tonga. Hiện tại, Quân đội nhân dân Việt Nam đã trang bị FNC cho đội tuyển bắn súng quân dụng.