Chiếc máy bay tàng hình bí ẩn
Trong nhiều năm qua, ngành hàng không thế giới có lẽ chỉ biết về dự án máy bay tàng hình bí mật của Boeing từ những năm 1960 với một cái tên và một tấm ảnh bí ẩn duy nhất.
Nó dường như là một di tích đi trước thời đại, sở hữu nhiều tính năng thiết kế tàng hình mà chỉ xuất hiện ở những thập niên sau đó, và chỉ trong các dự án tối mật cao.
Boeing độc quyền cung cấp lần đầu tiên một số hình ảnh và thông tin về loại máy bay này sau nhiều thập kỷ trong bóng tối, đây là dự án “Quiet Bird” thời tổng thống John. F. Kennedy.
Mô hình máy bay tàng hình Quiet Bird
Dự án đi trước thời đại của Boeing
Boeing thừa nhận rằng rất ít người biết về Quiet Bird (tên mã là Model 853), do hồ sơ chính thức của chương trình này có thể đã bị hủy trong năm 1970.
Tuy nhiên, các mẩu tin tồn tại về những khái niệm cho một bức tranh rất hấp dẫn của một chiếc máy bay, với các yếu tố thiết kế mà đã vang vọng khắp các thập niên tiếp sau đó.
Khái niệm này trở lại vào đầu những năm 1960, với một mô hình tỉ lệ 1/2 đang được chế tạo vào khoảng giữa năm 1962 và 1963. Máy bay là một mẫu thử nghiệm trong việc sử dụng vật liệu và hình dạng cụ thể để làm giảm đáng kể tiết diện phản xạ radar cho một máy bay chiến thuật .
Từ thiết kế tiên phong này, 5 bằng sáng chế "tàng hình"của Boeing đã được trao tặng, và họ chỉ xuất hiện trong hồ sơ công cộng trong vào đầu những năm 1990, thập niên sau khi họ chính thức đệ đơn.
Mô hình của dự án Quiet Bird có lẽ được thử nghiệm tại cơ sở Wichita của Boeing trong năm 1962 - 1963.
Không có chuyến bay thực tế nào của Quiet Bird được cho là đã diễn ra. Nhưng các thử nghiệm về khả năng tàng hình đã rất thành công: họ đã chứng minh được rằng có thể giảm đáng kể tiết diện phản xạ radar cho máy bay chiến thuật.
Tuy nhiên, khái niệm này không chỉ được thiết kế như một mô hình để kiểm tra khả năng tán xạ radar. Boeing đã có đầy đủ các kế hoạch để phát triển nó thành một chiếc máy bay thực tế. Thật không may cho họ, dự án kết thúc vì nó đi trước thời đại quá xa và quân đội rất ít quan tâm đến nó.
Nguyên nhân là do vào thời điểm đó, người ta chú trọng vào khả năng cơ động và hệ thống điện tử tiên tiến hơn, vì nó giúp máy bay có thể hoạt động ở mọi thời tiết, tấn công tầm cao hoặc tầm thấp, xâm nhập sâu vào lãnh thổ đối phương.
Phải đến khoảng một thập kỷ sau đó, Lầu Năm Góc mới bắt đầu xem xét thiết kế máy bay với công nghệ tàng hình là tính năng chính.
Khi nhìn vào Quiet Bird, đặc biệt là trong những tấm ảnh mới công bố từ Boeing mới thấy nó tuyệt vời như thế nào, khi nhiều tính năng tàng hình được sử dụng trong các thiết kế ngày nay lại tồn tại trong khái niệm trên 50 tuổi này.
Đường sống lưng của máy bay được thiết kế mượt, nông và dốc xuống dưới với thân hình thang là nguyên lý quan trọng của thiết kế tàng hình cho đến ngày nay.
Cặp cánh đuôi nghiêng của Quiet Bird và ống xả đặt trước cánh lái đuôi cũng là tính năng quan trọng, đã tìm thấy trên nhiều máy bay tiêm kích hiện đại được thiết kế với sự kiểm soát tín hiệu phát ra từ máy bay.
Cấu hình này không chỉ giúp giảm tiết diện phản xạ radar trong khi vẫn cung cấp sự ổn định và kiểm soát khả năng cơ động, mà nó còn che tín hiệu nhiệt nóng của phi cơ ở hầu như mọi góc độ.
Thiết kế cửa hút khí giảm phản xạ radar và đường ống dẫn khí cong giúp che chắn mặt động cơ khỏi radar. Ngay cả nắp buồng lái màu vàng và việc sử dụng vật liệu composite đều là các kỹ thuật chính trong việc thiết kế máy bay tàng hình ngày nay.
Điều kỳ diệu là số lượng ấn tượng các tính năng trong thiết kế Quiet Bird được sử dụng ở mức độ khác nhau trong các máy bay tàng hình hiện đại.
Có thể kể ra vài ví dụ như như Tacit Blue, B-2 Spirit, Have Blue/ F-117 Nighthawk, YF-23, X-32, F-22 Raptor, A-12 Avenger, RQ-4 Global Hawk, và các máy bay không người lái khác bao gồm Phantom Ray của Boeing.
Ngay cả tên lửa hành trình tàng hình sẽ ngay lập tức gợi lên cấu hình của Quiet Bird. Như là Boeing tạo ra một Rosetta Stone cho công nghệ tàng hình, trước khi nó được "chính thức" phát minh.
Nhưng có lẽ chưa một thiết kế nào giống Quiet Bird hơn mẫu máy bay thử nghiệm Bird of Prey của Boeing. May mắn hơn Quiet Bird, nó đã được bay trong thập niên 1990.
Bird of Prey như là một dự án khởi động lại của Quiet Bird với các hệ thống điện tử hàng không tiên tiến. Khung máy bay này đã mở đường cho nhiều công nghệ để cho phép Boeing bước vào thế kỷ 21 và sẵn sàng cạnh tranh trong thị trường hàng không vũ trụ quân sự tiên tiến.
Boeing không phủ nhận tác động gián tiếp của Quiet Bird lên trên nhiều sản phẩm của mình, và có thể những loại khác theo sau nó trong 5 thập kỷ qua, họ đã viết rằng:
- Các mô hình và bản vẽ cho một số khái niệm tàng hình được sử dụng trong các máy bay tàng hình hiện nay, do đó có vẻ rằng chúng có nguồn gốc từ các kỹ sư Boeing đã làm việc trên dự án này.
Các bài học kinh nghiệm về Quiet Bird có lẽ đã ảnh hưởng đến thiết kế của tên lửa hành trình Boeing AGM-86 ALCM (Air Launched Cruise Missile).
- Hiện nay Boeing tiếp tục làm việc trên cấu trúc phi kim loại mà Quiet Bird đã đi tiên phong và cuối cùng công việc đó đã dẫn đến việc sử dụng các kết cấu composite ngày càng lớn và phức tạp hơn trong các máy bay Boeing.
Trong những năm 1980, Boeing sử dụng chuyên môn của mình trong hỗn hợp cấu trúc “Stealth” để chế tạo cánh và cấu trúc thân trung tâm của máy bay ném bom tàng hình B-2 Spirit.
Ngày nay, các máy bay phản lực thương mại của chúng tôi chủ yếu được làm từ kết cấu composite với ví dụ cơ bản là Boeing B-787; đó là máy bay thương mại lớn đầu tiên mà chủ yếu được làm từ vật liệu composite.
Mặc dù vẫn còn một cái gì đó bí ẩn xung quanh dự án Quiet Bird, ngay cả với công ty đã chế tạo, nó có khả năng thay đổi cách chúng ta thường nhìn vào sự ra đời của công nghệ tàng hình ngày hôm nay.
Thiết kế này là một khái niệm vô cùng đáng kinh ngạc, có trước cả sáng kiến tàng hình của Lầu Năm Góc giữa những năm 1970, bao gồm cả các chương trình XST, sau này dẫn đến sự ra đời Have Blue và F-117 Nighthawk, được biết đến như là máy bay tàng hình đầu tiên của Mỹ.
Một máy bay tàng hình khác cũng bắt nguồn trong khoảng thời gian này là dự án máy bay thử nghiệm trinh sát chiến trường tàng hình Tacit Blue, nhưng thông tin về nó vẫn còn rất bí mật.
Mặc dù các máy bay khác, cụ thể là A-12 Oxcart/ SR-71 Blackbird có tính năng tàng hình thứ cấp, Quiet Bird dường như là khái niệm đầu tiên có thiết kế tàng hình toàn diện.
Vì vậy, trong khi Lockheed đem lại sự chú ý rằng mình là người tiên phong trong "cuộc cách mạng tàng hình", nhưng thực tế Boeing mới là người có khái niệm máy bay tàng hình cao cấp gần một thập kỷ rưỡi trước khi Lockheed Skunk Works phát triển "kim cương vô vọng" nổi tiếng với tên Have Blue.
Với tất cả điều này, Quiet Bird xứng đáng có vị trí trong lịch sử, ngay cả khi chỉ là một dự đoán chính xác đến kỳ lạ của những gì phải đến trong những thập niên sau đó từ thế giới của công nghệ quân sự và thiết kế hàng không vũ trụ.
