Thắng lợi của màu da...

Bóng đá thế giới 2 thập kỷ qua chứng kiến một cuộc đại cách mạng dưới sự hậu thuẫn của trùm truyền thông Rupert Murdoch. Các trận đấu được phát sóng trực tiếp mỗi ngày và trở thành chương trình truyền hình ăn khách bậc nhất.

Bóng đá đi đến mọi ngõ ngách của thế giới, thu nhập của các đội bóng gia tăng chóng mặt và kéo theo đó là sự bùng phát về phí chuyển nhượng.

Năm 1996, Alan Shearer là cầu thủ đắt nhất hành tinh với giá 15 triệu bảng. Kỷ lục ấy bị phá bởi Ronaldo "béo", rồi Denilson, Vieri, Crespo, Figo, Zidane, Kaka, Ronaldo và Gareth Bale. Điểm chung của tất cả những cái tên ấy: không có ai da đen cả.

Nhìn vào danh sách những cầu thủ đắt giá nhất mọi thời đại thì người da đen đắt nhất là Raheem Sterling, đứng tận thứ 15 với phí chuyển nhượng chưa bằng một nửa phí chuyển nhượng của người da trắng đắt nhất, Gareth Bale.

Bởi thế, vụ chuyển nhượng lịch sử của Pogba tới đội bóng nổi tiếng nhất thế giới chính là chiến thắng của người da màu và là thất bại của chủ nghĩa phân biệt chủng tộc. Về mặt tầm vóc, nó cũng tương đương việc ông Barack Obama trở thành Tổng thống da đen đầu tiên trong lịch sử nước Mỹ.

Raheem Sterling là cầu thủ da đen đắt giá nhất, nhưng chỉ có giá chưa bằng một nửa Gareth Bale.

Kỳ thị màu da là một vấn đề mang tính lịch sử của xã hội loài người mà bóng đá chỉ là một bộ phận của hệ quy chiếu ấy.

Năm 1991, ông Chủ tịch CLB Crystal Palace từng công khai nói rằng: "Các cầu thủ da đen thích chơi với bóng ở trước mặt mình. Khi bóng ở phía sau thì họ hoảng loạn. Tôi nghĩ không có nhiều cầu thủ da đen biết đọc trận đấu".

Những năm 1980, các CĐV hiếu chiến nhại tiếng khỉ và ném chuối vào cầu thủ da màu, còn những đội như Liverpool hay Everton chỉ toàn dùng người da trắng. Ryan Giggs may mắn được thừa hưởng màu da trắng từ mẹ, thay vì làn da sẫm màu của cha và nhờ đó anh trở thành cầu thủ vĩ đại bậc nhất lịch sử Man United.

Sự đấu tranh không biết mệt mỏi của người da màu cùng những nhà hoạt động xã hội đã dần loại trừ chủ nghĩa phân biệt chủng tộc. Các cầu thủ da màu ngày càng đóng vai trò quan trọng trong đời sống bóng đá, trong đó có những người đã lên tầm huyền thoại như Roger Milla, George Weah, Samuel Eto’o hay Didier Drogba.

...và sự kỳ thị của trùm Perez

Mặc dù vậy như một thói quen cố hữu, cầu thủ da đen luôn được trả lương thấp hơn và có phí chuyển nhượng "bèo" hơn những đồng nghiệp da trắng cùng trình độ. Đó là điểm mấu chốt trong thành công của Olympique Lyon, đội bóng khai thác cực tốt nguồn lực da màu.

Những cầu thủ như Essien, Malouda, Abidal hay Lacazette... đã biến Lyon từ một đội bóng tỉnh lẻ trở thành ông lớn. Lyon thậm chí còn sử dụng cả HLV da màu, ông Paul Le Guen, người cùng Lyon đoạt 3 danh hiệu đầu tiên trong serie 7 chức VĐQG.

Không chỉ thành công trên sân cỏ, Lyon còn làm kinh tế cực tốt. Quỹ lương của họ luôn được khống chế trong khoảng 30-40% ngân sách hoạt động. Với những đội như Real Madrid hay Man United, tỷ lệ ấy luôn trên 60%.

Bởi thế, phí chuyển nhượng và mức lương khủng của Pogba đã đánh dấu một sự thay đổi về cơ bản nhận thức của loài người về màu sắc của làn da.

Có thể là vẫn có những người dè dặt, chẳng hạn Florentino Perez không chạy đua với Man United bởi ông không muốn trả quá nhiều tiền cho một cầu thủ da đen (dù ông chủ Real Madrid không nói ra).

Zidane từng công khai thổ lộ ước muốn có Pogba bởi anh cần người hỗ trợ/thay thế Casemiro (cũng là người da màu). Zidane không có vấn đề gì với người da đen bởi bản thân anh cũng là dân Hồi giáo nhập cư, cũng từng bị gọi là "rệp", là "tên khủng bố"... nhưng anh không thể làm gì hơn một khi Perez không muốn.

Lyon đã từng rất thành công với chính sách sử dụng cầu thủ da màu.

Mặc dù vậy, chỉ riêng việc những ông chủ da trắng người Mỹ tiếp nhận Pogba đã là một sự ghi nhận lịch sử.

Jose Mourinho mùa Hè này đã đưa 2 cầu thủ da màu đến Man United, Pogba và trung vệ Eric Bailly, chiếm một nửa số tân binh. Mourinho trong quá khứ đã xây dựng thành công trên nền tảng những cầu thủ da màu.

"Người đặc biệt" sẽ không vô địch Champions League cùng Porto nếu không có những bàn thắng của Benni McCarthy, trong khi chức vô địch năm 2010 hằn in dấu ấn của Samuel Eto'o. Với Chelsea, "Người đặc biệt" đã biến Makelele, Drogba và Essien thành những huyền thoại.

Đội bóng để lại vết hoen ố lớn nhất cho sự nghiệp của Mourinho là Real Madrid và đó là nơi ông không có nhiều hảo thủ da màu.

Nói về Real Madrid, đó là đội đã tống khứ Makelele, đã đẩy Eto’o sang Barca như một món đồ vô dụng để rồi chứng kiến những ngôi sao đen ấy trở thành huyền thoại ở một nơi khác.

Nhưng Perez chưa chịu thay đổi và sẽ không chấp nhận thay đổi, chí ít là cho tới khi Pogba giúp Man United vô địch Champions League còn bản thân anh giành Quả bóng vàng.