SOHA NEWS
Quy trình đúng nhưng kết quả không đúng
Xung quanh những trả lời của ông Võ Kim Cự, nguyên Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh, hiện là đại biểu Quốc hội khóa 14, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam về Formosa, chúng tôi đã có cuộc trao đổi ngắn với ông Dương Trung Quốc, ĐBQH khỏa 14.
Ông Võ Kim Cự khi trả lời cho rằng, việc cấp phép đối với Formosa là đúng quy trình, ông có bình luận gì về điều này?
Ông Dương Trung Quốc: Cá nhân tôi cho rằng, ở đây lại lập lại điệp khúc, quy trình đúng nhưng kết quả lại không đúng. Tôi hiểu cấp phép 70 năm không phải của cấp địa phương nhưng phải rà soát lại đến cùng.
Câu chuyện Formosa đã cảnh tỉnh chúng ta. Chúng ta phải có chế tài với những người làm sai nhưng trước hết "tiên trách kỷ, hậu trách nhân", chúng ta phải xem xét tất cả những gì chúng ta đã làm.
Họ là người bên ngoài vào thì họ sẽ tìm mọi cách tìm kiếm lợi nhuận và tìm kiếm kẽ hở để có được hiệu quả kinh tế cho họ. Nếu chúng ta buông lỏng, thậm chí có người tiếp tay thì thiệt hại sẽ về chúng ta.
Tôi nói ngay việc Quốc hội cũng cần xem xét lại: Quy trình có đúng không? Tại sao địa phương lại có quyền cấp phép 70 năm? Trong trường hợp, quyết định này được Chính phủ tán đồng thì liệu có đúng không? Vậy Quốc hội không có vai trò gì à?
Vi vậy, cần xem xét lại hệ thống pháp luật của chúng ta có kẽ hở gì không. Công tác giám sát của Quốc hội như thế nào.
Ví dụ như câu chuyện Formosa thì vai trò của đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Tĩnh đâu? Bản thân các Ủy ban có liên quan trực tiếp ở Quốc hội đâu? Cả bản thân những đại biểu như chúng tôi đã làm gì khi có thông tin người dân phản ánh.
Theo tôi, đây là cơ hội để chúng ta rà soát lại tất cả. Trong đó ta không chỉ nhằm vào Formosa mà chính là nhìn vào chúng ta.
Những gì ông Cự phát biểu thì sẽ có cơ quan chức năng thẩm định lại để xem vấn đề thế nào, trách nhiệm tới đâu để xử lý cho nghiêm.
Ông Võ Kim Cự
PV: Nhiều ý kiến cho rằng tại sao quy trình thì đúng nhưng vẫn xảy ra sai phạm, vậy nguyên nhân, theo ông là do đâu?
Ông Dương Trung Quốc: Quy trình thì chỉ là thủ tục nhưng thủ tục đó do con người cụ thể vận hành.
Để xảy ra tình trạng đó là vì không có ai giám sát. Thiếu cơ chế để người dân giám sát. Người dân giám sát sẽ rất cụ thể vì sát sườn với họ.
Tại sao khi để xảy ra vụ việc Formosa, người dân lại phát hiện ra ngay nguyên nhân của vụ việc trong khi các cơ quan liên quan lại lúng túng.
Dù cho Chính phủ cần thời gian để thẩm định khách quan, khoa học. Nhưng rõ ràng người dân đã phát hiện ra rất chính xác.
Tại sao chúng ta không tạo điều kiện để lắng nghe người dân, tạo điều kiện cho người dân giám sát. Rõ ràng quy trình do chúng ta đặt ra nhưng thực hiện quy trình lại có vấn đề. Nhưng vấn đề đó lại không bị giám sát.
Trong phần trả lời của mình, ông Võ Kim Cự cũng cho rằng báo cáo tác động môi trường của dự án Formosa đã có sự phê duyệt của Bộ tài nguyên và Môi trường, ông thấy sao?
Ông Dương Trung Quốc: Tất nhiên, khi xảy ra chuyện này sẽ có sự đùn đẩy. Tôi nghĩ Quốc hội cần giám sát ở cả chính quyền địa phương, chính quyền trung ương và các cấp liên quan ở trung ương.
Tôi nghĩ rằng vụ này không thể "hòa cả làng" được vì sau Formosa còn có những cái khác nữa. Tình trạng ô nhiễm môi trường không chỉ của riêng Formosa. Hiện nay, vấn đề ô nhiễm môi trường đang tiềm tàng ở nhiều cơ sở khác, ở nhiều doanh nghiệp trong nước.
Một số ý kiến đại biểu đã cho rằng, nên thành lập ủy ban riêng của Quốc hội để giám sát vấn đề Formosa, ông nghĩ sao về đề xuất này?
Ông Dương Trung Quốc: Thực tế đã nảy sinh ra vấn đề rồi thì chúng ta có thể thực hiện theo đúng luật. Có thể là Ủy ban Quốc gia giám sát. Có thể là Ủy ban Lâm thời theo quy định của hiến pháp. Nhưng việc giám sát phải thực hiện.
Tôi cho rằng không chỉ giám sát Formosa mà còn rất nhiều dự án khác. Ví dụ công trình xây dựng nhà máy giấy thì chúng ta phải làm đi không thì lại là Formosa mới.
Tình trạng ấy diễn ra ngay trên cả nước. Ngay các khu công nghiệp ở Việt Nam. Lần này, khi bàn về vấn đề giám sát thì chắc đại biểu Quốc hội sẽ nhấn mạnh đến trọng tâm giám sát về vấn đề tài nguyên và môi trường.
Và chúng ta có nên tập trung giám sát vào điểm nóng?
Ông Dương Trung Quốc: Chúng ta tập trung vào điểm nóng từ đó rút ra bài học chung. Mối quan hệ nhu cầu và phát triển. Gần như có thời điểm chúng có có cơn sốt nóng GDP vì quá tập trung cho phát triển.
Chúng ta không có sự lựa chọn, cân nhắc để đến bây giời phải khắc phục.
Thực tế, trong thời gian qua, việc phát hiện các vụ ô nhiễm môi trường, ngay cả việc xả thải, chôn lấp rác thải của Formosa đều do người dân phát hiện chứ không phải địa phương?
Ông Dương Trung Quốc: Luật thì xác định rồi nhưng tồn tại chính là vai trò của các địa phương hiện nay.Hiện nay việc phân cấp quản lý là cần thiết nhưng phân cấp đến mức độ nào.
Bí thư tỉnh có xây nhà máy giấy nói là địa phương làm hết nhưng trình độ của tỉnh chỉ có thế thôi và đá quả bóng lên Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Nói như thế là đùn đẩy trách nhiệm.Cái lợi về phía mình, cái hại là cho người khác. Khi xảy ra vấn đề những hệ lụy thì đùn đẩy trách nhiệm cho người khác. Đó không phải chỉ là sự việc của riêng Formosa. Đây chính là thời điểm Quốc hội phải có mức cảnh báo.
Trách nhiệm của ông Cự đến đâu?
Trong sự cố môi trường nghiêm trọng do Formosa gây ra, ông đánh giá vai trò của ông Võ Kim Cự như thế nào?
Ông Dương Trung Quốc: Cơ chế chúng ta để nảy sinh ra vấn đề mà từ lâu chúng ta đã nhận ra trong Quốc hội có nhiều thành phần là cơ quan hành pháp.Không thể vừa đá bóng vừa thổi còi. Chúng ta không thể làm tốt nếu không tôn trọng người dân.
Ở địa phương thì có tính cả nể. Thậm chí cơ chế khiến các đại biểu quốc hội không thể phát huy hết vai trò của mình. Cơ chế cấp trên cấp dưới, trong đảng ngoài chính quyền khiến các đại biểu hạn chế phát huy vai trò của mình.
Ông Võ Kim Cự thời điểm đó vừa là Bí thư, Chủ tịch, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội thì làm sao mà giám sát được.
Bạn đọc cho rằng phần trả lời của ông Võ Kim Cự trong những ngày qua là chưa thỏa đáng và im lặng quá lâu từ khi xảy ra đến nay?
Ông Dương Trung Quốc: Tôi nhấn manh đến vai trò của ông ấy là đại biểu Quốc hội. Đại biểu Quốc hội thì không được phép làm chuyện đó. Cái khó của ông ấy là ở giai đoạn trước ông ấy vừa là người đại biểu Quốc hội vừa là người đứng đầu cơ quan hành pháp.
Điều này tôi cho rằng không phải chỉ ở riêng cá nhân ông ấy mà do cơ chế vận hành thế nào. Trong đó có cả vai trò của đại biểu Quốc hội.
Những gì đang diễn ra bộc lộ rất nhiều vấn đề chúng ta phải nhìn nhận lại.Đừng đổ sai cho thiên hạ, người ngoài.
Nếu ông là một đại biểu Quốc hội ở vị trí ông Võ Kim Cự thì ông có trả lời sớm hơn không?
Ông Võ Kim Cự: Trước tiên tôi sẽ không né tránh báo chí. Còn việc trả lời thế nào do nhận thức.