Những "lơ là" mất ngàn tỉ khiến nguyên Phó Thống đốc Đặng Thanh Bình bị truy tố

Âm vốn chủ sở hữu, lỗ hàng chục ngàn tỉ đồng 

Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao vừa hoàn tất cáo trạng truy tố ông Đặng Thanh Bình, nguyên Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước và các đồng phạm về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng khi để xảy ra một loạt sai phạm tại Ngân hàng Đại Tín (tiền thân của Ngân hàng Xây dựng, VNCB).

Theo cáo trạng, đầu năm 2012, Ngân hàng Đại Tín (Trustbank) có vốn điều lệ là 3.000 tỷ đồng, nhóm cổ đông Phú Mỹ (bà Hứa Thị Phấn là đại diện) sở hữu hơn 80% cổ phần.

Năm 2012, khi thanh tra Đại Tín, Ngân hàng Nhà nước kết luận thực trạng tài chính rất xấu. Trong đó, vốn chủ sở hữu âm tới gần 3.000 tỷ đồng, lỗ hơn 6.000 tỷ đồng. 

Ngân hàng Nhà nước tái cơ cấu Trustbank theo hướng cho phép nhóm cổ đông cũ là Phú Mỹ chuyển nhượng cổ phần cho nhóm cổ đông Thiên Thanh (đại diện là ông Phạm Công Danh). Việc này được Thủ tướng đồng ý.

Tuy nhiên, trên thực tế, trước khi Thủ tướng đồng ý, từ ngày 6/6/2012, nhóm Phú Mỹ và Thiên Thanh đã ký thỏa thuận chuyển nhượng hơn 84% cổ phần Đại Tín cùng các tài sản có liên quan.

Từ thời điểm này, ông Phạm Công Danh đã đưa người vào tiếp quản, điều hành và tiến hành phương án tái cơ cấu Ngân hàng Đại Tín. 

Đầu năm 2013, khi được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận về nhân sự, ông Danh tổ chức Đại hội cổ đông bất thường và chính thức đảm nhiệm chức danh Chủ tịch HĐQT Ngân hàng Đại Tín. Sau đó không lâu, Đại Tín đổi tên thành Ngân hàng thương mại cổ phần Xây dựng Việt Nam (VNCB).

Từ khi nhóm cổ đông mới là ông Danh quản trị, điều hành VNCB, hoạt động của ngân hàng này không hiệu quả. Nếu giữa năm 2012 vốn chủ sở hữu của Đại Tín âm gần 3.000 tỷ đồng, lỗ 6.000 tỷ đồng thì đến cuối năm này, ngân hàng lỗ thêm gần 3.000 tỷ, vốn âm thêm hơn 2.000 tỷ. 

Đến cuối năm 2013, Đại Tín bị lỗi tới hơn 11.000 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu âm hơn 8.000 tỷ đồng. 

Tại thời điểm khởi tố vụ án (năm 2014), vốn chủ sở hữu âm tới hơn 18.000 tỷ đồng, tổng nợ phải trả tới hơn 38.000 tỷ đồng, tổng tài sản là gần 17.000 tỷ đồng.

Ông Đặng Thanh Bình không thừa nhận trách nhiệm

Cáo trạng nêu rõ, trong thời gian giữ chức vụ tại Ngân hàng Nhà nước, ông Đặng Thanh Bình được giao nhiệm vụ phụ trách cơ quan Thanh tra giám sát Ngân hàng Nhà nước, vụ Pháp chế, giúp Thống đốc chỉ đạo việc tái cơ cấu 6 ngân hàng yếu kém theo đề án của Chính phủ, trong đó có VNCB.

Tháng 8/2012, ông Bình đã ký tờ trình Chính phủ về phương án tái cơ cấu Ngân hàng Xây dựng và được Chính phủ chấp thuận chủ trương này.

Bị cáo Hứa Thị Phấn và Phạm Công Danh tại tòa. Ảnh: Pháp luật TP HCM.

Thực hiện chỉ đạo của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước trong việc củng cố lại VNCB, cơ quan thanh tra giám sát Ngân hàng Nhà nước đã có tờ trình về việc củng cố, chấn chỉnh, cơ cấu lại ngân hàng này.

Cụ thể, Ngân hàng Nhà nước đã giao Cơ quan Thanh tra giám sát Ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Long An đặt Tổ giám sát của Ngân hàng Nhà nước tại TrustBank (sau đổi tên thành VNCB).

Tiến hành thanh tra đột xuất và yêu cầu TrustBank thực hiện kiểm toán độc lập; triển khai phương án tái cơ cấu TrustBank bằng phương án chấp thuận để nhóm các nhà đầu tư mới, đại diện là ông Phạm Công Danh, mua lại cổ phần của nhóm Phú Mỹ và tham gia tái cơ cấu NH.

Ông Bình là người ký quyết định thành lập tổ Giám sát đối với hoạt động của VNCB.

Tuy nhiên, Tổ giám sát đặt tại TrustBank đã không thực hiện, hoặc thực hiện không đúng nhiệm vụ được giao trong việc giám sát, để Phạm Công Danh rút hơn 18.000 tỉ đồng, trong đó có 15.670 tỉ đồng không thể thu hồi được.

Hành vi thiếu trách nhiệm của Tổ giám sát là nguyên nhân chính, trực tiếp dẫn đến hậu quả xảy ra tại VNCB.

Quá trình điều tra xác định còn có trách nhiệm của Ngân hàng Nhà nước, Cơ quan Thanh tra giám sát Ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Long An, ban chỉ đạo liên ngành trong quá trình chỉ đạo thực hiện tái cơ cấu TrustBank trong việc xác định năng lực tài chính và chấp thuận để Phạm Công Danh trở thành Chủ tịch HĐQT của Ngân hàng này.

Trong số hơn 18.000 tỉ đồng mà Phạm Công Danh và đồng phạm rút ra từ VNCB có hơn 9.000 tỉ đồng có xin ý kiến Tổ giám sát, số còn lại là ông Danh không xin ý kiến.

Sau khi VNCB gửi tiền, Tổ giám sát không giám sát mà để ông Danh dùng số tiền này bảo lãnh cho các công ty sân sau của ông Danh vay tiền tại các Ngân hàng này, sử dụng tiền vay sử dụng riêng đến nay không thể thu hồi.

Cáo trạng xác định ông Bình không thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ, không thực hiện đúng phương án tái cơ cấu VNCB do Ngân hàng Nhà nước đã trình Thủ tướng Chính phủ, không thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng mà vẫn quyết định để Phạm Công Danh tham gia quản lý, nắm giữ cổ phần chi phối để điều hành VNCB.

Như vậy, mới tạo điều kiện cho Phạm Công Danh dễ dàng thực hiện các hành vi phạm tội, gây thiệt hại lớn cho VNCB.

Cáo trạng cũng nêu rõ, tại cơ quan điều tra, ông Đặng Thanh Bình không thừa nhận trách nhiệm đối với hành vi của mình.

Ông Bình chỉ thừa nhận việc ký văn bản chấp thuận chủ trương cho nhóm cổ đông Thiên Thanh (do Phạm Công Danh đại diện) tham gia tái cơ cấu VNCB trên cơ sở thông báo của Văn phòng chính phủ và tờ trình của cơ quan Thanh tra giám sát Ngân hàng Nhà nước.

Trong khi đó, cho đến khi văn bản chấp thuận chính thức đề án tái cơ cấu VNCB thì năng lực tài chính của nhóm cổ đông do Phạm Công Danh vẫn chưa chắc chắn.