Nga bí mật đưa MiG-23 sang Libya?
Hôm 24/2, các bức ảnh do đội ngũ kỹ thuật viên của Không quân Quân đội Quốc gia Libya (LNA-AF) chụp lại và sau đó được chia sẻ trên mạng xã hội, hé lộ rằng Nga có vẻ đã cung cấp ít nhất một máy bay chiến đấu cho lực lượng quân sự nằm dưới quyền chỉ huy của nguyên soái Khalifa Haftar.
Quân đội của ông Haftar, tập trung tại miền đông Libya và đóng quân tại Tobruk, là thế lực đối địch với chính phủ lâm thời Libya (GNA) do Liên Hiệp Quốc hậu thuẫn, có trụ sở ở thủ đô Tripoli (tây Libya).
Vị nguyên soái 73 tuổi, từng sống lưu vong gần trụ sở của Cơ quan tình báo trung ướng Mỹ (CIA) tại Virginia, đã nhận được sự hỗ trợ quân sự từ một số quốc gia, trong đó có Ai Cập và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE).
Ngoài ra, theo trang mạng War is Boring, một vài bằng chứng cho thấy trong số các quốc gia này có cả Nga.
Cụ thể, một chiếc MiG-23 Flogger, có vẻ là phiên bản MLD với ký hiệu đặc biệt của Không quân Nga ở đuôi, đã xuất hiện tại căn cứ Al Abraq (Libya). Đây là căn cứ nằm dưới sự kiểm soát của lực lượng Haftar.
Có vẻ các bộ phận của chiếc máy bay được chuyển sang Libya trước, sau đó mới tiến hành lắp ráp. Phương thức này giúp đưa máy bay sang Libya một cách bí mật và dễ dàng hơn.
Độ ngũ nhân viên kỹ thuật của Không quân Quân đội Quốc gia Libya (LNA-AF). Ảnh: War is Boring
Ngày 15/1/2017, chiếc MiG-23ML duy nhất của LNA-AF (số hiệu 26453) đã bị bắn hạ tại Benghazi. Một tháng sau, 2 chiếc MiG-23BN mới được đưa trở lại hoạt động, với số hiệu 9119 và 8772.
Ba chiếc MiG-23UB, trong đó có số hiệu 8008 và 8133, hiện đang được sửa chữa, tân trang.
Nâng cấp máy bay chiến đấu là một quá trình đắt đỏ và không hề đơn giản. Tuy nhiên, tin tốt cho LNA-AF là tiêm kích Flogger vẫn trong tình trạng khá tốt khi Nga rút mẫu máy bay này ra khỏi các đơn vị không quân tiền phương trong giai đoạn 1997-1999. Vào thời điểm nó, các máy bay Flogger mới có khá ít giờ bay.
Một số chiếc Flogger vẫn tiếp tục hoạt động trong các đơn vị dự bị và huấn luyện, trong khi những chiếc khác được đưa vào cất trữ.
Một chiếc MiG-23 Liên Xô với biểu tượng ngôi sao đỏ ở đuôi. Ảnh năm 1989 (Nguồn: War is Boring)
"Mối quan hệ tốt với Kremlin"
War is Boring cho hay, nguyên soái Haftar đã xây dựng được mối quan hệ tương đối tốt với Kremlin.
Theo thông tin mà trang mạng này có được, ngày 11/1 năm nay, ông Haftar đã ghé thăm tàu sân bay Admiral Kuznetsov khi con tàu đã hoàn thành nhiệm vụ tác chiến ở Syria và đang trên đường trở về từ Đông Địa Trung Hải.
Ngoài ra, vị tướng Libya này đã từng trao đổi với Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu qua hội nghị trực tuyến, và từng có cuộc gặp với Tham mưu trưởng quân đội Nga Valery Gerasimov tại căn cứ quân sự Tobruk. Mục đích chính của những cuộc trao đổi này là đối phó với lực lượng khủng bố ở Trung Đông.
Kể từ tháng 2/2011, các loại vũ khí (bao gồm đạn dược, xe quân sự, phụ tùng quân sự) bị cấm xuất khẩu sang Libya theo Nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc năm 1970.
Có 2 nghị quyết bổ sung được thông qua, cho phép cung cấp các thiết bị phi sát thương, hỗ trợ kỹ thuật, đào tạo và tài chính cho quốc gia này. Tướng Haftar tuyên bố Nga đang tìm cách chấm dứt lệnh cấm xuất khẩu vũ khí đối với Libya để có thể cung cấp vũ khí cho lực lượng của ông.
Mặc dù vậy, những hạn chế về xuất khẩu vũ khí này không hẳn là vấn đề lớn, khi nhiều quốc gia vẫn tiếp tục cung cấp vũ khí cho các phe phái vũ trang của Libya.
War is Boring cho hay, trong hai ngày, từ 8/1/2017, tàu Admiral Kuznetsov đã tiến hành tập trận trong lãnh hải Libya, phối hợp với lực lượng của ông Haftar. Trước đó, trong tháng 6 và tháng 11/2016, ông Haftar đã gặp gỡ nhiều quan chức cấp cao của Nga tại Moscow và đề nghị hỗ trợ lực lượng của ông chống lại các phiến quân hồi giáo.
Điện Kremlin chưa bao giờ tuyên bố sẽ hỗ trợ quân sự cho ông Haftar. Tuy nhiên, theo thông tin mà War is Boring có được, vào ngày 1/2/2017, một máy bay vận tải Il-76TD của Nga đã vận chuyển 70 binh sĩ LNA bị thương từ căn cứ Benina (Libya) sang Nga. Trên đường tới Moscow, chiếc máy bay đã hạ cánh xuống Ai Cập.
War is Boring nhận định, những chiếc MiG-23 do Nga cung cấp sẽ giúp tăng cường một chút năng lực chiến đấu của LNA-AF và giúp lực lượng này bù đắp cho phần sinh lực bị tiêu hao.
MiG-23 không có khả năng tấn công chính xác, nhưng so với với MiG-21 - tiêm kích chủ lực của LNA thì chúng có khả năng mang tải và tầm hoạt động lớn hơn.
Nếu MiG-21 có bán kính hoạt động là 370km khi mang theo 1.000kg bom thì MiG-23ML/MLD có bán kính hoạt động 700km khi mang theo 2.000kg bom. Bên cạnh đó, so với MiG-21, MiG-23ML/MLD là loại máy bay đánh chặn ưu việt.
Nếu MiG-21 trang bị radar tìm kiếm và theo dõi "Jay Bird" với phạm vi hoạt động 20km thì radar đa chế độ Sapfir-23ML J-band của MiG-23MLD có phạm vi tìm kiếm lên tới 70km.
Chưa hết, nếu MiG-21 chỉ trang bị tên lửa tầm ngắn như AA-2 Atoll thì MiG-23MLD có thể mang theo các loại tên lửa tiên tiến hơn nhiều, trong đó có AA-8 Aphid, AA-11 Archer và AA-7 Apex với tầm bắn lên tới 50km.
War is Boring nhận định, điều này sẽ giúp LNA-AF tăng cường khả năng áp đặt "vùng cấm bay" hoặc đối phó với lực lượng máy bay chiến đấu ít ỏi của không quân GNA (LDAF). Hiện tại, LDAF mới chỉ tìm được một nhà cung cấp nước ngoài duy nhất sẵn sàng cung cấp phụ tùng máy bay cho họ, đó là Hy Lạp.
Trong tình hình hiện nay, LDAF đang ở thế bất lợi rõ ràng khi so sánh với đội quân của nguyên soái Haftar - đây là lực lượng quân đội quy mô nhỏ nhưng được cung cấp vũ khí hàng không. Giờ đây, nhờ có Nga, khoảng cách giữa 2 phía càng trở nên rõ rệt hơn.