Hai nước thành viên của NATO đang tranh cãi nảy lửa trong suốt nhiều tháng nay về hợp đồng mua các tên lửa S-400 mà Thổ Nhĩ Kỳ ký với Nga. Washington nói rằng, các tên lửa S-400 không tương thích với mạng lưới phòng thủ của liên minh NATO và sẽ gây ra mối đe dọa đối với các chiến đấu cơ tàng hình F-35 mà Thổ Nhĩ Kỳ có kế hoạch mua.
Hai nguồn tin nắm rõ vai trò của Thổ Nhĩ Kỳ trong chương trình F-35 cho biết, đến thời điểm hiện tại, quyết định cuối cùng chưa được đưa ra.
Việc Mỹ xem xét hoãn đào tạo cho các phi công Thổ Nhĩ Kỳ diễn ra sau khi có dấu hiệu cho thấy Thổ Nhĩ Kỳ đang tăng cường xúc tiến kế hoạch mua các tên lửa S-400. Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Akar hôm 22/5 tiết lộ, các binh sĩ của Thổ Nhĩ Kfy đang được đào tạo để vận hành hệ thống S-400 và các chuyên gia của Nga có thể sẽ đến Thổ Nhĩ Kỳ.
Các phi công của Thổ Nhĩ Kỳ cũng đang được đào tạo ở Căn cứ Không quân Luke ở Arizona. Không rõ liệu một quyết định hoãn lại hoạt động đào tạo nói trên có đồng nghĩa với việc các phi công của Thổ Nhĩ Kỳ phải rời khỏi Mỹ hay sẽ được ở lại căn cứ cho đến khi có quyết định cuối cùng vê tương lai của Thổ Nhĩ Kỳ trong chương trình F-35.
Mỹ đã thẳng thừng tuyên bố, Thổ Nhĩ Kỳ không thể vừa có các tên lửa S-400 vừa là một phần của chương trình F-35.
Nếu Thổ Nhĩ Kỳ bị loại bỏ khỏi chương trình F-35 thì đây sẽ là một trong những rạn nứt lớn nhất trong quan hệ giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ trong thời gian gần đây.
"Washington đang ra dấu hiệu cho thấy, dù nước này không muốn cắt đứt quan hệ quân sự với Thổ Nhĩ Kỳ nhưng sẵn sàng làm vậy nếu Ankara không thay đổi quyết định trong vấn đề mua S-400 của Nga”, ông Soner Cagaptay, Giám đốc chương trình Thổ Nhĩ Kỳ ở Viện Washington cho hay.
Căng thẳng trong mối quan hệ giữa Washington và Ankara đang vượt ra ngoài vấn đề S-400 và F-35 mà bao gồm cả mâu thuẫn trong chiến lược ở Syria, các biện pháp trừng phạt Iran và việc bắt giữ nhân viên lãnh sự quán của Mỹ ở Thổ Nhĩ Kỳ.
Sau khi Nga và Thổ Nhĩ Kỳ ký hợp đồng S-400, Mỹ và các đồng minh phương Tây không giấu nổi sự lo lắng và đã tìm mọi cách để phá hợp đồng này. Giới chức NATO và Mỹ tin rằng, nếu hợp đồng S-400 giữa Moscow và Ankara thành công thì đây sẽ là cơ hội mở đường cho Nga tiếp cận, tìm hiểu về các thiết bị chiến tranh của phương Tây, đặc biệt là các chiến đấu cơ F-35.
Việc Ankara theo đuổi S-400 của Nga đã trở thành một trong những nguyên nhân chính gây ra mối quan hệ chia rẽ và mâu thuẫn sâu sắc giữa Thổ Nhĩ Kỳ với Mỹ. Giới chức Mỹ liên tục đe dọa và cảnh cáo Ankara về hậu quả nếu cứ nhất quyết mua S-400 của Nga. Mỹ đe dọa trừng phạt Ankara và không bán những chiếc chiến đấu cơ F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ nếu nước này có trong tay những hệ thống tên lửa S-400.
Tuy nhiên, những lời cảnh báo, đe dọa và cả lời đề nghị Patriot hấp dẫn gần đây của Mỹ đến nay vẫn không có tác dụng. Ankara kiên quyết đẩy nhanh tiến trình ký kết hợp đồng mua S-400 của Nga.
Ankara liên tục chỉ trích gay gắt chính sách ngoại giao đe dọa, cưỡng ép của Washington, nhấn mạnh rằng, Thổ Nhĩ Kỳ không phải là “một nô lệ” nhảy theo “nhạc” của Mỹ khi nước này đang phải bảo vệ chủ quyền của đất nước. Ông Erdogan đã thể hiện sự tự tin khi khẳng định rằng, Ankara chắc chắn sẽ được bàn giao những chiến đấu cơ F-35.
“Họ (Mỹ) hiện đang đá quả bóng đi loanh quanh trong sân, thể hiện sự chần chừ, lưỡng lự của họ. Chẳng sớm thì muộn, chúng tôi sẽ được đón nhận những chiếc chiến đấu cơ F-35. Hủy bỏ việc bàn giao chúng không phải là một sự lựa chọn”, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ đã nói như vậy.