Henrik Lerfeldt nhớ rất rõ Kitzloch, tên một quán bar-nhà hàng nổi tiếng ở khu trượt tuyết Ischgl thuộc tỉnh Tyrol của Áo, nơi ông đi nghỉ vài đêm 3 tuần trước.
Lerfeldt, 56 tuổi, người Đan Mạch đang tự cách ly ở nhà cách thủ đô Copenhagen khoảng 80 km. “Rất nhiều người, rất nhiều đồ uống và các nhân viên phục vụ bàn tốt bụng rất vui được phục vụ bạn thêm nữa”, hãng tin Mỹ CNN ngày 24/3 dẫn lời kể của ông Lerfeldt về Kitzloch.
Bốn ngày sau khi từ khu trượt tuyết trở về nước, ông Lerfeldt có kết quả xét nghiệm dương tính với coronavirus mới (gây dịch bệnh Covid-19). Một trong những người bạn đi nghỉ cùng ông cũng dương tính với virus.
Hai người họ nằm trong số hàng trăm người ở khắp châu Âu mắc Covid-19. Theo giới chức châu Âu, nguồn lây nhiễm cho họ được xác định là ở khu trượt tuyết Ischgl; một số người lây trực tiếp từ quán Kitzloch.
Chủ quán Kitzloch, ông Bernhard Zangerl, nói với trang tin Đức T-Online ngày 16/3 rằng, các nhân viên của ông chắc chắn cũng nhiễm virus từ ai đó.
Dù chính phủ Iceland ngày 4/3 cảnh báo rằng, một nhóm công dân nước này đã nhiễm coronavirus mới ở khu trượt tuyết Ischgl, chính phủ Áo vẫn cho phép du lịch trượt tuyết. Du lịch trượt tuyết và những trò tiệc tùng, ăn uống đi kèm vẫn tiếp tục thêm 9 ngày nữa trước khi khu resort này bị cách ly hoàn toàn từ ngày 13/3. Các quán bar ở Ischgl bị đóng cửa từ hôm 10/3.
Thậm chí sau khi một nhân viên pha chế đồ uống (bartender) có kết quả xét nghiệm dương tính với coronavirus mới, giới chức y tế tỉnh Tyrol (nơi du lịch trượt tuyết là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn), vẫn khẳng định trong một thông cáo báo chí ngày 8/3 rằng, “không có lý do gì để mà lo lắng”.
Thị trấn Ischgl và các ngôi làng xung quanh đó vào mùa đông thu hút khoảng 500.000 du khách. Những năm trước có nhiều chính khách và người nổi tiếng thế giới như Bill Clinton, Paris Hilton, Naomi Campbell… đến Ischgl.
Sau một loạt tuyên bố phủ nhận thị trấn trượt tuyết và quán bar liên quan việc lây truyền coronavirus, các quan chức Áo cuối cùng cũng thừa nhận. “Với các biện pháp đã áp dụng, giới chức đã khống chế được sự tiếp diễn của chuỗi lây nhiễm”, Bernhard Tilg, ủy viên hội đồng tỉnh Tyrol phụ trách vấn đề y tế, khoa học và nghiên cứu, tuyên bố. Tuy nhiên, các chuyên gia y tế nói rằng, chuỗi lây nhiễm từ khu trượt tuyết đã diễn ra một cách dễ dàng.
Một khách sạn ở khu trượt tuyết Ischgl. Ảnh: Agoda.
Rung chuông báo động
Trợ lý giám đốc cơ quan y tế Iceland nói với CNN rằng, ông Thorolfur Gudnason, nhà dịch tễ học số một của Iceland, ngày 4/3 thông báo với giới chức nước này rằng, một số du khách Iceland đã nhiễm coronavirus mới ở Ischgl. Ông Gudnason đã sử dụng hệ thống phản ứng và cảnh báo sớm của châu Âu.
Hôm 5/3, một ngày sau khi Iceland thông báo với Áo rằng, các du khách Iceland đã mắc Covid-19, Iceland bổ sung Ischgl vào danh sách các khu có nguy cơ lây nhiễm Covid-19, tương đương Trung Quốc, Hàn Quốc, Italy và Iran.
Jan Pravsgaard Christensen, giáo sư về miễn dịch bệnh truyền nhiễm tại Đại học Copenhagen (Đan Mạch), nói rằng, việc Iceland nêu danh sách khu vực nguy cơ phải ngay lập tức được coi là tiếng chuông cảnh báo.
“Đó là một khu vực có nhiều người tiếp xúc gần gần trong quán bar, nhà hàng… Một khi họ biết có người nhiễm bệnh trong cùng một khu vực, họ sẽ nhanh chóng thực hiện cách ly”, ông Christensen nói.
Tuy nhiên, giới chức Tyrol đã không thực sự lắng nghe tiếng chuông cảnh báo đó. Trong lần phản ứng chính thức đầu tiên đối với công bố danh sách nguy cơ của Iceland, Franz Katzgraber, giám đốc cơ quan y tế của Tyrol, nói trong một thông cáo báo chí ngày 5/3 rằng, có ít khả năng có lây nhiễm ở tỉnh này. Cũng trong thông cáo báo chí này, ông Katzgraber nói rằng, nhóm du khách Iceland có khả năng nhiễm virus sau khi họ rời khỏi Áo, nhưng ông không đưa ra bằng chứng.
Quán bar Kitzloch ở Ischgl, Áo bị đóng cửa từ ngày 9/3. Ảnh: Getty.
Uống bia chung, thổi còi chung
Hôm 7/3, tức ba ngày sau khi Iceland ra cảnh báo, một bartender 36 tuổi làm việc tại Kitzloch có kết quả xét nghiệm dương tính với coronavirus mới. Tổng cộng 22 người tiếp xúc với bartender này bị cách ly, trong đó 15 người dương tính với Covid-19, chính quyền tỉnh Tyrol khẳng định trong các thông cáo báo chí.
Ổ dịch này đã lây lan ra ngoài Tyrol. Số liệu cập nhật nhất do chính phủ Đan Mạch công bố cho thấy, trong số hơn 1.400 ca mắc Covid-19 ở Đan Mạch, 298 người nhiễm virus ở Áo. Chỉ có 61 ca liên quan việc bay sang Italy – nước đang bị đại dịch tấn công mạnh nhất ở châu Âu.
Giới chức Iceland khẳng định, tính đến ngày 20/3, có ít nhất 8 người nhiễm coronavirus mới ở Ischgl. “Lúc đầu, chúng tôi không hiểu tại sao lại có nhiều ca mắc đến vậy. Nhưng bức tranh đã rõ hơn khi các quan chức nhận thấy những hoạt động diễn ra tạ một số quán bar, câu lạc bộ đông người ở Ischgl”, giáo sư Christensen nói.
“Chúng tôi nhận thấy họ đã truyền nước bọt cho nhau vì họ dùng miệng chơi bóng bia (các đội thay nhau dùng tay ném hoặc miệng thổi bóng bàn rơi vào các cốc bia để trên bàn, để đối phương phải uống hết)”, ông Christensen nói.
Du khách Lerfeldt kể rằng, các bartender ở Kitzloch, bao gồm người đàn ông 36 tuổi mà sau này xét nghiệm dương tính với Covid-19, thổi một cái còi bằng đồng khi cần người khác nhường đường cho họ mang đồ uống cho khách. Một số khách cũng thổi chiếc còi này cho vui. “Tôi hiểu tại sao họ thổi còi và không ai biết anh ấy bị bệnh”, ông Lerfeldt nói.
Monika Redlberger-Fritz, trưởng Khoa Bệnh cúm tại Đại học Y Vienna (Áo), nói rằng, con đường coronavirus lây nhiễm ở Ischgl có nghĩa rằng, có ít nhất một người mắc Covid-10 đã lây virus sang nhiều người khác. “Ít nhất một bệnh nhân có tải lượng virus rất cao và trong khi hầu hết mọi người chỉ lây cho 2 hoặc 3 người, những người này có thể truyền bệnh cho 40, 50 hoặc 80 người”, bà Redlberger-Fritz nói.
Anita Luckner-Hornischer, một quan chức của cơ quan y tế Tyrol, nói trong một thông cáo báo chí ngày 8/3 rằng, “từ quan điểm y tế, khó có chuyện virus lây cho các vị khách của quán bar”. Bà Luckner-Hornischer không nêu bằng chứng cho nhận định của mình.
Giới chức địa phương đóng cửa Kitzloch ngày 9/3 và nói rằng, không có rủi ro lây nhiễm tăng cường.
Ngày 10/3, lãnh đạo Tyrol, ông Gunther Platter, nói tại một cuộc họp báo rằng, tất cả các ca nhiễm mới trong tỉnh ngày hôm đó (tổng cộng 16 ca) liên quan tới một quán bar và một trong những người làm việc trong quán bar.
Sau đó, giới chức địa phương khẳng định quán bar đó chính là Kitzloch. Đó là một quán bar nhỏ nhưng đông khách, nơi ông Lerfeldt và các bạn của mình tiệc tùng, ăn uống trong 5 đêm.
“Chúng tôi phát hiện ra rằng, nguy cơ lây nhiễm ở các quán bar là rất cao. Tất cả các ca nhiễm đều bắt nguồn từ một quán bar”, tỉnh trưởng Platter nói tại cuộc họp báo.
Tổng thống Iceland Guðni Th. Jóhannesson đang được lấy mẫu xét nghiệm coronavirus mới. Ảnh: Icelandmonitor.
Hàng trăm ca khởi nguồn từ Ischgl
Ít nhất 4 quốc gia ghi nhận các mối liên hệ dịch bệnh với Ischgl. Thị trấn trượt tuyết này chỉ có 1.600 cư dân, nhưng là khởi nguồn lây lan Covid-19.
Cùng với Đan Mạch và Iceland, Đức đã truy ngược khoảng 300 ca bệnh tới Ischgl. Trong số này, hơn 80 người đến từ thành phố Hamburg và 200 người ở thành phố Aalen, theo báo chí Đức.
Con số người nhiễm cao đến mức Aalen phải lập một địa chỉ email mới dành riêng cho những người từng tới thăm Ischgl để liên lạc với giới chức.
Trong một cuộc họp báo online ngày 17/3, người đứng đầu cơ quan y tế bang Baden-Wurttemberg của Đức, nói: “Vấn đề của chúng ta không phải là Iran mà là Ischgl”.
Na Uy cũng xác nhận rằng, tính đến ngày 20/3, Na Uy có 1.742 người mắc Covid-19, trong đó 862 ca nhiễm virus ở nước ngoài. Cụ thể, 549 người nhiễm virus ở Áo, theo Viện Sức khỏe cộng đồng Na Uy.
Kitzloch có sức chứa 100 người và khi du khách Lerfeldt ở đó, quán đông nghẹt khách đến từ Đan Mạch, Thụy Điển, Na Uy và Đức, ông nói.
Khi chính phủ Áo thông báo phong tỏa khu trượt tuyết chiều 13/3 (chín ngày sau khi Iceland thông báo về các ca bệnh), du khách được yêu cầu rời khỏi khu vực này và họ nhanh chóng trở về nước mà không gặp bất trở ngại nào.
Hầu hết du khách về thẳng nước họ, ủy viên hội đồng Tilg nói với hãng truyền hình và phát thanh Áo ORF. Tuy nhiên, các chủ khách sạn ở thành phố Innsbruck, thủ phủ tỉnh Tyrol, nói với báo chí địa phương rằng, hàng trăm du khách tới Ischgl khi trở về nước đã bị mắc kẹt chiều thứ Sáu hôm đó, nên họ vào khách sạn ở để chờ các chuyến bay ngày hôm sau.
Ủy viên hội đồng Tilg đổ lỗi sự lây lan coronavirus ở Tyrol (nơi chiếm 1/4 tổng số hơn 4.400 ca nhiễm ở Áo tính đến ngày 23/30 cho các du khách. Theo ông Tilg, các du khách đã mang theo virus vào Tyrol hoặc không tuân theo khuyến nghị của chính quyền địa phương là trở về nước ngay lập tức.
Châu Âu giờ đây là tâm dịch coronavirus mới và Liên minh châu Âu đã đóng cửa biên giới đối với tất cả hoạt động đi lại không thiết yếu nhằm hãm đà lây lan của virus.
Chính phủ Áo đưa Ischgl vào diện cách ly hoàn toàn từ ngày 13/3. Năm ngày sau đó (18/3), giới chức địa phương mở rộng diện cách ly và ra lệnh cho tất cả 279 cộng đồng ở tỉnh Tyrol tự cách ly.
Trong khi ông Lerfeldt và những người bạn của mình đã hoàn toàn bình phục sau khi nhiễm coronavirus mới, giáo sư Christensen cho rằng, không thể xác định số người nhiễm virus ở khu du lịch trượt tuyết ở Áo sau khi họ trở về nhà ở nhiều nước khắp châu Âu.
