Cuối tuần trước, Nga đã cáo buộc cuộc không kích của Israel nhằm vào Damascus đã khiến một máy bay dân sự rơi vào tình thế "nguy hiểm nghiêm trọng", buộc máy bay này phải chuyển hướng đến căn cứ không quân Khmeimim.
Tuyên bố được coi là một thông điệp mà Moscow gửi đến Tel Aviv. Thông điệp này là gì và vì sao nó được đưa ra ở thời điểm hiện tại?
Động thái lạ của Nga
Trong thông báo của mình, đại sứ quán Nga ở Israel nói rằng một chiếc Airbus A320 từ Tehran đã phải hạ cánh khẩn cấp sau cuộc tấn công bằng tên lửa của Israel. Trong gang tấc, máy bay dân sự nói trên đã rơi vào tình huống đối mặt với thảm kịch.
Theo nhận định của Jerusalem Post, có thể Nga muốn liên hệ tình huống này với vụ việc Iran bắn nhầm vào một máy bay dân sự của Ukraine cách đây không lâu. Đây có thể là cách mà Nga muốn giảm bớt những chỉ trích vào Iran trong sự cố không mong muốn đó.
Nga dường như muốn tuyên bố chiếc máy bay đang định hạ cánh ở Damascus có thể đã bị Israel lợi dụng trong tình huống không kích. Truyền thông Iran cũng đã định hướng câu chuyện theo cách tương tự.
Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Nga Igor Konashenkov nói rằng, Israel đang sử dụng sự hiện diện của các máy bay dân sự như một lá chắn chống lại hỏa lực phòng không Syria. Ông cáo buộc Israel coi thường mạng sống của hàng trăm dân thường vô tội.
Đây được coi là những lời chỉ trích gay gắt và gần như chưa từng có của Nga nhắm vào Israel từ trước đến nay.
Nga đã tăng cường những lời chỉ trích về các cuộc tấn công của Israel ở Syria trong những năm gần đây. Động thái này được đưa ra sau khi Israel ngày càng công khai hơn các cuộc tấn công nhằm mục tiêu Iran ở Syria.
Nga và Israel đã có liên lạc chặt chẽ với nhau kể từ khi Nga bước vào cuộc chiến ở Syria năm 2015. Nhìn chung, các hoạt động của Nga thường diễn ra ở phía Bắc, không phải nơi Israel thực hiện các cuộc không kích. Nhưng tranh cãi đã bắt đầu nổ ra ngày càng gay gắt hơn sau một số sự cố.
Vào tháng 9/2018, một tổ hợp tên lửa S-200 của Syria đã bắn nhầm một máy bay quân sự Nga trong cuộc không kích của Israel, dẫn đến một cuộc khủng hoảng ngoại giao nghiêm trọng. Thời điểm đó, Israel cũng bị cáo buộc là cố tình dùng máy bay Nga làm lá chắn trước hỏa lực phòng không Syria.
Nga đã gửi tên lửa S-300 tới Syria để đáp trả cũng như ra điều kiện đàm phán với Israel. Vào tháng 12/2018, Nga tiếp tục cáo buộc các cuộc tấn công của Israel vào Syria là hành động khiêu khích. Vào thời điểm đó, Nga cho biết một cuộc tấn công của Israel đã gây nguy hiểm cho hai chuyến bay dân sự.
Vào tháng 7 và tháng 11/2019, Moscow tiếp tục chỉ trích các cuộc không kích của Israel , nói rằng Israel đã vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của Syria.
Vào tháng 11/2019, Nga đã đi xa hơn khi công bố thông tin về 4 cuộc tấn công của Israel thực hiện trong 10 ngày trước đó. Hành động công khai này được coi là một nỗ lực chỉ trích thẳng mặt Israel.
Thông điệp của Nga
Nga cáo buộc Israel thường nấp sau máy bay dân sự để tránh hỏa lực phòng không Syria.
Với tuyên bố mới nhất của Nga về việc một máy bay dân sự gặp nguy hiểm ở Syria giữa lúc Israel không kích, đã có nhiều quan điểm về ý nghĩa thật sự của nó.
Đây có thể là thông điệp khác gửi cho Israel, cách thể hiện sự ủng hộ của Moscow đối với chính quyền Syria hoặc có thể là sự cảnh báo nhằm mục đích bắt Israel sửa đổi chiến lược.
Tuy nhiên, mục đích cuối cùng của Nga vẫn chưa rõ ràng. Theo Jerusalem Post, Nga thích thể hiện rằng họ luôn biết rõ mọi hành động của Israel và luôn có cách thức làm gì đó để buộc Israel phải thay đổi.
Nhưng nhìn chung, Nga đã không tìm cách ngăn chặn các hành động của Israel hoặc cung cấp cho Damascus sức mạnh phòng không để có thể ngăn chặn các cuộc không kích vào mục tiêu Iran.
Một số quan điểm cho rằng, điều này xuất phát từ việc Nga và Iran không có tầm nhìn chung ở Syria và Nga không bận tâm nếu Iran mất chỗ đứng ở Syria.
Việc Iran suy yếu ở Syria sẽ củng cố thêm vị thế của Nga vì điều đó đồng nghĩa với việc chính quyền Syria sẽ hoàn toàn phụ thuộc vào Moscow. Ngoài ra, Nga có thể coi Iran là nguồn gây bất ổn cho Syria vì sự hiện diện của Iran ở Syria là mối đe dọa với Israel, do đó gián tiếp làm suy yếu Damascus.
Chiến lược của Nga ở Syria là bảo vệ chính quyền Damascus và tập trung vào việc cân bằng quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ. Iran có thể làm hỏng điều này thông qua các hành động của mình. Do đó, tuyên bố mới nhất của Moscow cho thấy họ đang rất chú ý đến những diễn biến xảy ra giữa Israel và Iran.
Với sự chỉ trích ngày càng lớn, Moscow được cho là đang chuẩn bị mở ra giai đoạn mới trong cuộc xung đột Syria, bao gồm cả giảm sự tự do hoạt động trên không phận Syria của các quốc gia như Thổ Nhĩ Kỳ, Mỹ và Israel.