Máy bay do thám Mỹ sẽ tiếp tục bay trên Biển Đen
Vào hôm 15/3, Bộ Quốc phòng Nga thông báo rằng, sáng ngày 14/3, một máy bay không người lái MQ-9 Reaper của Mỹ tắt bộ tiếp sóng đã vi phạm biên giới của Nga ở khu vực trên Biển Đen, vùng trời áp đặt chế độ tạm thời là không phận của chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga ở Ukraine.
Theo dữ liệu từ Bộ Quốc phòng, chiếc UAV bay về phía biên giới Nga ở Crimea, các máy bay chiến đấu Su-27 của Nga đã được lệnh cất cánh trên không trung để xác định kẻ xâm nhập.
Bộ Quốc phòng Nga thông báo, vào lúc 09h30 giờ Moscow (tức 13h30 ngày 14/3, giờ Hà Nội), do cơ động quá đột ngột, chiếc máy bay không người lái của Mỹ đã bị mất kiểm soát, mất độ cao và rơi xuống biển.
Các máy bay chiến đấu của Nga đã không tiếp xúc với chiếc MQ-9, không sử dụng vũ khí trên máy bay và trở về sân bay an toàn.
Trong khi đó, Bộ Tư lệnh Châu Âu của Mỹ (EUCOM) cáo buộc trong quá trình bay chặn, chiến đấu cơ Su-27 Flanker của Nga đã va vào cánh quạt của máy bay không người lái MQ-9, khiến chiếc Reaper rơi xuống vùng biển quốc tế trên Biển Đen.
Theo tướng James Hecker, Tư lệnh không quân Mỹ tại châu Âu và châu Phi (EUCOM), UAV MQ-9 thực hiện các hoạt động thường lệ trong không phận quốc tế. Trước khi vụ việc xảy ra không lâu, chiếc máy bay Su-27 dường như đã thực hiện các thao tác "không an toàn và thiếu chuyên nghiệp".
EUCOM nói rằng Mỹ “thường xuyên” điều hành các UAV trong không phận quốc tế để “tăng cường quốc phòng và an ninh chung của châu Âu”, đồng thời “hỗ trợ các mục tiêu quốc gia của đồng minh, đối tác và của Mỹ”.
Ông Hecker cho biết các chuyến bay như vậy sẽ tiếp tục và kêu gọi người Nga “hành xử một cách chuyên nghiệp, an toàn”.
Kênh truyền hình Mỹ CNN đưa tin, ông John Kirby, điều phối viên truyền thông chiến lược tại Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng cho biết, Lầu Năm Góc đã thực hiện các bước đi tránh để mảnh vỡ của chiếc máy bay không người lái MQ-9 Reaper rơi vào tay “kẻ khác” (tức là Nga).
Trả lời cụ thể về khả năng Nga có thể tiếp cận các mảnh vỡ của UAV MQ-9, ông không đề cập chi tiết nhưng lưu ý rằng “Mỹ không muốn chúng rơi vào tay bất kỳ ai khác” và đã thực hiện các biện pháp cần thiết để bảo vệ tài sản của Hoa Kỳ.
Đại diện của Nhà Trắng nhấn mạnh, máy bay Mỹ sẽ tiếp tục bay qua Biển Đen, bất chấp sự cố chiếc UAV do thám vừa bị rơi. “Chúng tôi thường xuyên bay qua không phận này một năm nay và sẽ tiếp tục làm như vậy. Chúng tôi không cần sự xác nhận của Nga để bay qua vùng biển quốc tế” - ông nói.
Ông khẳng định, nếu thông qua những gì vừa xảy ra, Moscow định gửi cho Washington “tín hiệu nào đó” về việc ngăn chặn các chuyến bay của Mỹ ở Biển Đen, thì “điều đó chẳng có tác dụng gì”.
Mỹ sẽ phải điều chỉnh kế hoạch bay do thám?
Ngày 15/3, đại sứ Nga tại Washington là ông Anatoly Antonov nói rằng, ông coi sự xuất hiện hiện tại của một UAV Mỹ trên Biển Đen là một hành động khiêu khích.
Theo nhà ngoại giao Moscow, máy bay và tàu chiến Mỹ của Mỹ thường xuyên tiến hành các phi vụ trinh sát gần biên giới Liên bang Nga.
Được biết, trước đây Mỹ khẳng định nước này không phải là một bên tham gia chiến sự, không đối đầu quân sự với Nga, nhưng lại thừa nhận cung cấp cho Kiev thông tin tình báo, giám sát và do thám về các mục tiêu của Moscow, giúp Ukraine tấn công vào sâu trong lãnh thổ Nga.
Các máy bay do thám có và không người lái của Mỹ như P-8A Poseidon, RC-135, RQ-4 Global Hawk, MQ-9 Reaper… của Mỹ và NATO thường xuyên bay qua Biển Đen và tiếp cận Crimea, trước khi lực lượng Ukraine tiến hành các cuộc tấn công vào các mục tiêu của Nga trong vùng họ kiểm soát ở phía nam Ukraine.
Bình luận về vấn đề này, một chuyên gia quân sự Nga nhận định rằng, sự cố máy bay không người lái MQ-9 Reaper rơi xuống Biển Đen khi đang tiến hành trinh sát gần biên giới Liên bang Nga ở Crimea, sẽ buộc chương trình do thám của Mỹ phải thay đổi và giờ đây máy bay không người lái của Mỹ khó có thể tiếp cận gần biên giới Nga.
Chuyên gia quân sự Nga nổi tiếng Alexei Leonkov nói rằng, Mỹ và NATO sẽ không còn gửi máy bay không người lái của họ đến gần biên giới trên không của Nga nữa. Mỹ có máy bay không người lái RQ-4 Global Hawk có khả năng do thám ở xa biên giới hơn MQ-9 Reaper.
Vị chuyên gia Nga lưu ý rằng, vụ việc này không phải là cái gọi là “casus belli” (cơ sở để tuyên chiến), vì loại máy bay không người lái trinh sát đã áp sát biên giới quốc gia Nga được xếp vào loại “các mục tiêu hợp pháp” mà Moscow có quyền loại bỏ.
Ông cho biết, Hạm đội Biển Đen đã công bố một chương trình chi tiết về hành động vào năm 2021 khi các máy bay và chiến hạm Nga xua đuổi tàu khu trục D-36 HMS Defender của Hải quân Vương quốc Anh ra khỏi biên giới trên biển ở bán đảo Crimea và người Mỹ đã biết về việc đó.
Vị chuyên gia Nga khẳng định rằng, trong trường hợp lặp lại những sự cố tương tự như với chiếc MQ-9 Reaper ở khu vực Crimea, Nga sẽ có quyền bắn hạ máy bay không người lái “Tử thần” của Mỹ.
Ông Alexei Leonkov cho biết, Reaper thuộc loại máy bay không người lái trinh sát và tấn công và ai có thể biết về kế hoạch thực sự của nó? Chiếc MQ-9 có thể chuẩn bị tấn công Sevastopol hay Simferopol?
Nếu điều này xảy ra một lần nữa, có thể lực lượng phòng không Nga sẽ phải bắn hạ nó, với các hệ thống phòng không Buk-M2 hoặc Buk-M3 hay S-300, S-400 ở phạm vi như vậy.