Tên lửa hành trình Hải đối đất đã hết thời, nay là thời của Tên lửa Không đối đất
Rạng sáng ngày 14/4 Mỹ và các đồng minh Anh, Pháp huy động tàu chiến, tàu ngầm và máy bay phóng tổng cộng 105 (theo phía Nga là 103) tên lửa vào các mục tiêu ở Syria. Lầu Năm Góc cho biết oanh tạc cơ B-1B Lancer cất cánh từ Qatar tham gia cuộc không kích và phóng 19 tên lửa AGM-158 JASSM và AGM-158B JASSM-ER.
AGM-158 JASSM được trang bị một động cơ tuabin phản lực CAE J402, cho phép đạt tốc độ cận âm với tầm bắn 370 km.
Phiên bản AGM-158B JASSM-ER (Extended Range - Tăng tầm bắn), ra đời vào năm 2002, được cải tiến, sử dụng động cơ tốt hơn phiên bản đầu tiên và bình nhiên liệu lớn hơn, thiết kế khí động học tương tự máy bay và sải cánh lớn hơn AGM-158. JASSM-ER có tầm hoạt động khoảng 930 km, hơn hẳn JASSM.
Lockheed Martin, Tập đoàn nghiên cứu phát triển và sản xuất JASSM cho biết giá thành của một tên lửa là 850.000 USD, còn JASSM-ER lên tới 1,4 triệu USD.
Tức là JASSM có giá thấp hơn Tomahawk Block 3 một chút và JASSM-ER bằng với Tomahawk Block 4 (là phiên bản mới nhất của Tomahawk đang được bàn giao cho Hải quân Hoa Kỳ). Cho tới năm 2016, Lockheed Martin đã bàn giao tổng cộng 2.000 tên lửa JASSM cho không quân Hoa Kỳ.
Tên lửa AGM-158 JASSM.
Trước khi cuộc tập kích của Mỹ và đồng minh vào Syria 5 ngày, hôm 9/4 một cuộc tập kích bằng 8 tên lửa tương tự JASSM được thực hiện bởi các chiếc F-15 của Không quân Israel (cho tới nay Israel vẫn không đưa ra nhận xét về cáo buộc của Nga và Syria chịu trách nhiệm cho cuộc tấn công này) trên không phận Nam Lebanon vào sân bay T4 tại tỉnh Homs.
Cuộc tập kích được cho là sử dụng Tên lửa không đối đất Delilah có tầm bắn 250 km.
Tỉ lệ bắn hạ do phía Nga và Syria đưa ra là 5 trên tổng số 8 tên lửa được phóng đi, như vậy nhiều khả năng loại tên lửa "tương đồng" với tầm bắn ngắn hơn của JASSM đã được Israel và Mỹ đồng thuận để thử nghiệm khả năng phòng thủ của đối phương.
Sau cuộc thử nghiệm 2 ngày, nhận được các thông tin phân tích từ Israel, với sự tự tin cao độ, ngày 11/4 thông qua mạng xã hội Twitter, Tổng thống Donald Trump đã đưa ra một lời thách thức trực tiếp tới Nga:
"Nga tuyên bố sẽ bắn hạ bất kỳ tên lửa nào bắn về phía Syria. Nga hãy sẵn sàng, vì các tên lửa này sắp bay đến, chúng "đẹp, mới và thông minh"!"
Những tên lửa "đẹp, mới và thông minh" đã thành công ra sao và thông điệp ngầm gửi đến người Nga
Cùng với 19 tên lửa JASSM của Mỹ phóng đi từ B-1B Lancer, Pháp và Anh cũng sử dụng loại tên lửa không đối đất tương tự Delilah và JASSM là Storm Shadow (Bóng bão) có tầm bắn 250-400km phóng từ 4 chiếc Panavia Tornado vào các mục tiêu ở phía Tây tỉnh Homs.
Máy bay ném bom B-1B Lancer Mỹ phóng tên lửa JASSM.
Tiêm kích F-16 phóng tên lửa JASSM.
Như vậy là con Át chủ bài trong đợt tập kích Syria gồm trên 100 tên lửa của Mỹ và Anh, Pháp không phải là Tomahawk Block 4 Hải đối đất mà là các loại tên lửa Không đối đất "Mới và Thông minh" JASSM và Strom Shadow.
Trong khi phía Nga đưa tin là 71/103 tên lửa bị bắn hạ, thì phía Mỹ đưa tin là 105 tên lửa đã bắn ra và hoàn toàn đạt được mục đích đề ra ban đầu.
Trên thực địa, ước đoán các mục tiêu bị phá huỷ phần lớn là do các đầu đạn có sức công phá thấp hơn nhiều so với đầu đạn 450kg của Tomahawk.
Có thể thấy rõ trong cuộc tập kích này, các tên lửa hành trình Hải đối đất Tomahawk Block 4 của Mỹ và MdCN của Pháp chỉ nhằm nhiệm vụ đánh lạc hướng đối phương để các tên lửa JASSM và Storm Shadow tiêu diệt mục tiêu.
Như vậy Mỹ và các nước đồng minh đã thành công trong việc thử nghiệm thực chiến các tên lửa không đối đất mới của họ, với xác suất thành công cao. Mặt khác, họ gửi thông điệp cho người Nga: "Người Nga chỉ đánh chặn được các tên lửa đời cũ mà thôi, ưu thế trên chiến trường vẫn là của chúng tôi với các tên lửa đời mới đã được thực chiến".
Đây được cho là đáp trả lại tuyên bố của Tổng thống Nga vào ngày 1/3 liên quan tới hàng loạt loại khí tài mới và tên lửa tấn công được Nga đưa vào sử dụng để chiếm ưu thế với phương Tây.
Trong đó đáng chú ý nhất là Tên lửa hành trình siêu thanh đất đối đất tầm thấp RS-28 SARMAT trong dự án Avangard.
Tuy vậy RS-28 cũng như các loại Tên lửa đạn đạo liên lục địa - ICBM khác của Phương Tây sẽ khó có cơ hội thực chiến trong các cuộc xung đột hiện nay như JASSM, Storm Shadow hay Delilah do tính chất cục bộ chứ không phải đối đầu giữa các cường quốc.
Tên lửa hành trình AGM-158 được phóng đi từ máy bay ném bom siêu âm B-1B Lancer