Hãng tin Reuters ngày 30-4 dẫn bốn nguồn thạo tin cho biết Erik Prince -nhà sáng lập công ty an ninh tư nhân Blackwater và là một người ủng hộ Tổng thống Mỹ Donald Trump- đã lên kế hoạch triển khai một đạo quân đánh thuê để giúp phe đối lập ở Venezuela lật đổ Tổng thống Nicolas Maduro.
Theo các nguồn tin, trong vài tháng qua, ông Prince đã tích cực tìm nguồn đầu tư và sự ủng hộ chính trị tích cực từ những người ủng hộ Tổng thống Trump và những người Venezuela lưu vong giàu có. Theo hai nguồn tin trực tiếp nắm rõ kế hoạch của Prince, trong các cuộc họp riêng ở Mỹ và châu Âu, ông Prince đã vạch ra kế hoạch điều động tới 5.000 lính đánh thuê đại diện cho thủ lĩnh đối lập Venezuela Juan Guaido.
“Sự kiện bùng nổ”
Các nguồn tin cho biết kế hoạch này bắt đầu bằng hoạt động tình báo, sau đó cử từ 4.000 đến 5.000 tay súng đánh thuê người Colombia và một số quốc gia Mỹ Latinh như Ecuador, Peru và người nói được tiếng Tây Ban Nha đến Venezuela để tiến hành sứ mệnh lật đổ ông Maduro. Họ nói số lính này sẽ dễ được chấp nhận về mặt chính trị, thay vì sử dụng các tay súng đánh thuê người Mỹ.
Nguồn tin còn nói trong các cuộc gặp riêng ở Mỹ và châu Âu, Prince đã trình kế hoạch này nhằm giúp tổng thống tự xưng Juan Guaido của phe đối lập ở Venezuela.
Một nguồn tin nói Prince tổ chức cuộc họp về kế hoạch gần đây nhất hồi trung tuần tháng 4. Người này cho biết Prince lập luận rằng Venezuela cần “một sự cố bùng nổ” để phá sự bế tắc chính trị hình thành từ tháng 1-2019, thời điểm Chủ tịch Quốc hội Venezuela là ông Guaido tuyên bố cuộc tái trúng cử tổng thống năm 2018 của ông Maduro là trái pháp luật, và vận dụng hiến pháp để ông Guaido tuyên bố là tổng thống lâm thời.
Hai nguồn tin biết rõ kế hoạch nói Prince muốn có số tiền 40 triệu USD từ các nhà đầu tư tư nhân để thực hiện kế hoạch. Prince cũng muốn có nguồn quỹ hàng tỉ USD từ các tài sản của Venezuela bị chính phủ các nước tịch thu khi áp dụng lệnh cấm vận Venezuela.
Tuy nhiên, không rõ phe đối lập Venezuela có được tiếp cận hợp pháp số tài sản này hay không. Các nguồn tin nói Prince tin tưởng ông Guaido có quyền lập quân đội riêng vì ông Guaido đã được quốc tế công nhận là lãnh đạo hợp pháp của Venezuela.
Khi Reuters cho biết kế hoạch của Prince, một số chuyên gia an ninh Mỹ và Venezuela nói đó là một kế hoạch nguy hiểm, có thể gây ra nội chiến.
Tổng thống tự xưng Venezuela Juan Guaido trong một video kêu gọi đảo chính ngày 30-4. Ảnh: RT
Một người Venezuela lưu vong thể hiện sự đồng tình nhưng nói các tay súng đánh thuê có thể có ích trong trường hợp chính quyền Venezuela sụp đổ, bằng cách bảo đảm an ninh cho chế độ mới.
Phát ngôn viên Hội đồng An ninh quốc gia Nhà Trắng Garrett Marquis từ chối bình luận khi được hỏi liệu Prince có đề xuất kế hoạch của ông cho chính phủ Mỹ hay không và liệu kế hoạch này sẽ được xem xét hay không. Một nguồn tin khác cho biết Nhà Trắng sẽ không ủng hộ kế hoạch như vậy.
Trong khi đó, phát ngôn viên của ông Guaido Edward Rodriguez cho hay các quan chức ủng hộ phe đối lập chưa thảo luận về các chiến dịch an ninh với Prince. Chính phủ Tổng thống Maduro cũng không có phản hồi.
Người phát ngôn Marc Cohen của Prince nói nhân vật này không có kế hoạch mở chiến dịch nào ở Venezuela.
Nhân viên quân sự phản ứng với hơi cay ở thủ đô Caracas, Venezuela ngày 30-4. Ảnh: REUTERS
Trước đó, bà Lital Leshem - Giám đốc mảng quan hệ đầu tư tại Công ty cổ phần tư nhân Frontier Resource Group của Prince - xác nhận Prince quan tâm đến chuyện hoạt động an ninh ở Venezuela: “Ông ấy có một giải pháp cho nước này, như ông ấy luôn có các giải pháp cho nhiều nơi khác”.
Prince là ai?
Theo Reuters, Prince là người đi tiên phong trong việc đưa lính đánh thuê vào cuộc chiến Iraq, khi chính phủ Mỹ thuê công ty bảo vệ Blackwater bảo vệ hoạt động của Bộ Ngoại giao Mỹ ở Iraq.
Năm 2007, các thành viên của Blackwater bắn chết 17 dân thường Iraq tại Quảng trường Nisour ở thủ đô Baghdad, vấp phải làn sóng phẫn nộ của cộng đồng quốc tế. Một tay súng Blackwater đã bị buộc tội giết người hồi tháng 12-2018, ba người khác bị buộc tội ngộ sát.
Erik Prince -nhà sáng lập Công ty an ninh tư nhân Blackwater. Ảnh: REUTERS
Prince buộc phải đổi tên công ty bảo vệ Blackwater và bán nó năm 2010, nhưng mới đây ông lập công ty mới là Blackwater USA chuyên bán đạn dược, dao và ống hãm thanh. Trong hai năm qua, Prince không thể thuyết phục chính phủ Trump dùng lính tư nhân để thay lính Mỹ hoạt động ở Afghanistan.
Từ năm 2014, Prince điều hành công ty Frontier Services Group có trụ sở Hong Kong và có quan hệ thân cận với Công ty đầu tư CITIC (thuộc nhà nước Trung Quốc) và giúp các công ty Trung Quốc hoạt động ở châu Âu, với các dịch vụ bảo vệ, máy bay và hậu cần.
Prince cũng đã tặng 100.000 USD cho quỹ tranh cử tổng thống Mỹ 2016 của ông Trump. Chị của Prince là Betsy Devos, Bộ trưởng Giáo dục Mỹ thuộc chính quyền Trump.
Trong báo cáo công bố trong tháng 4 của Công tố viên đặc biệt Robert Muller, vai trò của Prince trong chiến dịch tranh cử của ông Trump được đề cao.
Báo cáo nêu rõ cách Prince tài trợ cho nỗ lực xác minh các thư điện tử của bà Hillary Clinton, và hồi năm 2016, Prince đã gặp một quan chức tài chính Nga ở quần đảo Seychelles thuộc Đông châu Phi. Tại cuộc gặp này, Prince là đại diện nhóm chuyển giao quyền lực của ông Trump.
Người phát ngôn của Prince từ chối bình luận về báo cáo của ông Mueller.
Ông Juan Guaido dẫn đầu nhóm binh sĩ kêu gọi đảo chính
Thủ lĩnh đối lập Venezuela Juan Guaido ngày 30-4 tuyên bố trong đoạn video dài ba phút quay tại một căn cứ không quân ở thủ đô Caracas, kêu gọi quân đội nổi dậy lật đổ chính quyền Tổng thống Nicolas Maduro , theo RT.
“Bây giờ chính là thời cơ. Những người lính, người ái quốc và người đàn ông dũng cảm ủng hộ hiến pháp đã đáp lại lời kêu gọi của chúng tôi", ông Guaido tuyên bố trong video. Tổng thống tự xưng Ukraine Guaido cho biết các binh sĩ sẽ xuống đường để bảo vệ hiến pháp của Venezuela.
Trong đoạn video, một số binh sĩ vũ trang hạng nặng và xe bọc thép xuất hiện xung quanh Guaido, cùng với ông Leopoldo Lopez, nhà hoạt động đang bị quản thúc tại gia vì dẫn đầu một lực lượng chống chính phủ vào năm 2014, hiện là cố vấn chính trị của ông Guaido. Ông Lopez cho biết ông đã được những binh sĩ ủng hộ ông Guaido trả tự do.
Phát ngôn viên của Tổng thống Maduro xác nhận "một nỗ lực đảo chính nhỏ" đang được tiến hành tại Venezuela .
Ông Armando Hernandez, phát ngôn viên Bộ Tư lệnh miền Nam của quân đội Mỹ cho hay quân đội Mỹ ngày 30-4 đang theo dõi chặt những diễn biến ở Venezuela và liên hệ mật thiết với các đối tác liên ngành và các chỉ huy cấp cao. Ông cho biết hiện tại nhiệm vụ của Bộ chỉ huy miền Nam quân đội Mỹ vẫn không thay đổi.