1.Mảng việc Thiếu tá Trịnh Văn Phong và các thành viên Đội trọng án được giao phụ trách phần lớn là các vụ án chưa rõ thủ phạm mà dân trong nghề thường gọi là "án mờ"; các vụ án có tính chất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng, gây xôn xao dư luận.
Trong các vụ án này, đối tượng gây án tìm mọi cách che giấu hành vi phạm tội bằng các thủ đoạn tinh vi như xóa dấu vết sau khi gây án; tạo các chứng cứ ngoại phạm hòng trốn tránh sự trừng phạt của pháp luật và sau khi gây án thì bỏ trốn.
Đi tìm sự thật từ những con số không tròn trĩnh, cùng với khó khăn trong quá trình phá án là những áp lực về thời gian. Từ những chi tiết nhỏ nhất, người cán bộ điều tra phải có sự phán đoán chính xác...
Xác định được đối tượng nghi vấn đã khó, chứng minh hành vi phạm tội của chúng càng không dễ dàng. Với những kẻ từng nhiều lần ra tù vào tội đòi hỏi người điều tra viên phải khiến chúng tâm phục, khẩu phục.
Thiếu tá Phong tâm sự với chúng tôi rằng, với lính trọng án đó chính là "thời điểm vàng" . Trong khoảnh khắc đó, nếu cán bộ điều tra nắm bắt được thì vụ án sẽ thành công.
Khi đó, người điều tra viên như một bác sỹ tâm lý, nắm bắt được diễn biến tâm lý của tội phạm chỉ qua ánh mắt hay một cử chỉ.
Nguyễn Văn Thao (SN 1993, HKTT tại thôn Hoan Ái, xã Tân Việt, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên) là đối tượng nghiện ma túy, từng có 1 tiền án, thường xuyên bỏ nhà đi lang thang, tụ tập với nhiều đối tượng có tiền án, tiền sự và nghiện ma túy trên địa bàn huyện Yên Mỹ và các vùng giáp ranh.
Vào hồi 11h ngày 22-5, khi Phòng Cảnh sát hình sự, Công an tỉnh Hưng Yên nhận tin báo của Công an huyện Ân Thi, phát hiện tại khu vực sông Bắc Hưng Hải thuộc địa phận thôn Phần Hà, Bắc Sơn, Ân Thi có một xác chết (chưa rõ nhân thân, lai lịch, giới tính), tử thi đang trong giai đoạn phân hủy mạnh.
Qua các đặc điểm còn sót lại và những dấu vết bất thường, Đội trọng án nghi ngờ đó là Thao.
Nhưng khi tổ công tác đến nơi ở của Thao thì ngay cha đẻ của anh ta là Nguyễn Văn Thảo cũng không xác định được tử thi đó có phải là con trai mình hay không.
Chỉ một chi tiết nhỏ này cũng phần nào nói lên khó khăn của Thiếu tá Trịnh Văn Phong và đồng đội. Điều tra trọng án là vậy, khó khăn trong cả việc tìm tung tích đối tượng...
Mất rất nhiều công sức, tung tích của đối tượng mới được làm rõ thì việc dựng các mối quan hệ của đối tượng cũng không dễ dàng.
Những ngày đó, Đội trưởng Đội trọng án và các thành viên trong tổ công tác làm việc không có thời gian ngơi nghỉ.
Họ tỉ mỉ dựng lên 30 đối tượng là bạn bè thường xuyên qua lại quan hệ với Thao và xác minh thời gian, quan hệ, mâu thuẫn giữa các đối tượng nghi vấn trên với Thao.
Đội trưởng Trịnh Văn Phong hóm hỉnh nói với chúng tôi: Dựng được 30 đối tượng nghi vấn, đồng thời phải xác minh cùng lúc việc sử dụng thời gian của họ.
Các anh như chạy đua với thời gian vì chậm một ngày, kẻ thủ ác có thể bỏ trốn, tìm cách hợp lý hóa lời khai, rồi còn đó là muôn vàn những khó khăn khác.
Sáng 23-5, một tổ công tác của Ban chuyên án phát hiện tại khu vực sông Bắc Hưng Hải thuộc xã Lý Thường Kiệt, Yên Mỹ, cách nơi phát hiện tử thi khoảng 10km có dấu hiệu nghi vấn là hiện trường vứt xác tử thi xuống sông.
Khó có thể diễn đạt được tâm trạng của Trịnh Văn Phong và các đồng đội vào thời điểm đó, bởi đây chính là chìa khóa để mở vụ án.
Với những thông tin này, họ xác định đối tượng nghi vấn là Phan Văn Tuấn (SN 1984, trú quán: Thôn Tử Dương, Lý Thường Kiệt), đối tượng nghiện ma túy, có quan hệ với các đối tượng có tiền án, tiền sự và cũng có mối quan hệ quen biết với anh Thao.
Vào thời điểm đó, Tuấn đang chuẩn bị đi Móng Cái - Quảng Ninh. Thiếu tá Trịnh Văn Phong là người đầu tiên trực tiếp đấu tranh với Tuấn, anh cho biết, lúc đầu, Tuấn khai không quen biết ai tên là Thao.
Thiếu tá Phong đã cùng một tổ công tác bí mật kiểm tra xung quanh khu vực nơi Tuấn ở thì phát hiện tại gốc chuối ở sân có dấu vết đốt cháy xảy ra đã được 4 đến 5 ngày; tại bờ sông cách nhà Tuấn khoảng 100m có vết trượt cỏ, trên lá cỏ và mặt đất có bám dính dấu vết nghi là máu.
Một tia hy vọng nhen nhóm trong đầu người đội trưởng. Niềm tin mới khiến anh và đồng đội dường như quên hết mệt mỏi.
Khi đưa đối tượng này trở lại hiện trường, anh đã trực tiếp xét hỏi "nóng" Tuấn. Trong giây phút ấy, Tuấn đã thừa nhận hành vi gây án.
2. "Trong nghề làm án chúng tôi, có những vụ án chỉ điều tra, khám phá trong vài tiếng, nhưng cũng có những vụ án phải mất vài tháng thậm chí là tính cả năm.
Những chuyến đi công tác tỉnh ngoài vài ngày, vài tuần, thậm chí cả tháng để điều tra, truy bắt tội phạm là công việc thường xuyên.
Không chỉ riêng tôi mà bất kỳ cán bộ, chiến sỹ nào làm nghề điều tra tội phạm đều có một đặc điểm chung là thực sự áy náy và cảm thấy có lỗi với gia đình, người thân", Thiếu tá Trịnh Văn Phong bộc bạch.
Án chồng án, đi công tác xa triền miên, thậm chí giữa đêm khuya rời nhà là chuyện bình thường. Bởi thế lính điều tra hình sự không có khái niệm ngày thường hay ngày lễ, càng không có khái niệm làm ngày hay làm đêm, làm trong giờ hay làm ngoài giờ.
Đối với họ "30 cũng chưa phải là tết", bởi lính điều tra hình sự thường xuyên không được ở nhà với người thân vào lúc giao thừa, thời khắc được coi là thiêng liêng nhất trong năm.
Như để minh chứng, Thiếu tá Trịnh Văn Phong nhớ lại: Tối 30 Tết năm 2011, thời điểm mà mọi người đang quây quần bên mâm cơm tất niên cùng gia đình thì trực ban đơn vị nhận được tin báo về việc tại ven đường quốc lộ 200 thuộc địa bàn xã Vân Du có một nam thanh niên nằm chết bên trong chiếc xe ôtô Ford Everest.
Ngay sau khi nhận tin, dưới sự chỉ huy của lãnh đạo đơn vị, anh và cán bộ, chiến sỹ trong đơn vị nhanh chóng có mặt tại hiện trường để tập trung khai thác thông tin và các dấu vết nóng trên hiện trường.
Nạn nhân được xác định là anh Dương Văn Trọng (20 tuổi, ở xã Hồng Vân, huyện Ân Thi) làm nghề lái xe chở khách, chết trong chiếc xe Ford Everest BKS 29X-6147 của gia đình.
Tiến hành khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi, tổ công tác xác định nạn nhân bị xiết cổ từ phía sau, có vật cứng đập vào đầu và tài sản bị lục soát.
Xác định đây là vụ án đặc biệt nghiêm trọng nên anh đã khẩn trương tổ chức lực lượng để tiến hành tập trung xác minh, điều tra về hung thủ gây án.
Ngay sau khi kết thúc công việc khám nghiệm, được sự phân công của lãnh đạo đơn vị, anh cùng với các điều tra viên, trinh sát viên tiếp tục xác minh mối quan hệ của nạn nhân ở địa phương và các tỉnh, thành lân cận như Hà Nội, Hải Dương, Hà Nam, Thái Bình…
Đồng thời tập trung rà soát, sàng lọc, gọi hỏi các đối tượng có biểu hiện nghi vấn trên địa bàn huyện Ân Thi và các khu vực lân cận.
Qua một thời gian khẩn trương điều tra, đến ngày 10-2-2011 đã làm rõ hung thủ gây án và tiến hành bắt khẩn cấp 2 đối tượng gây án là: Nguyễn Đắc Trụ (20 tuổi, trú ở thôn Vũ Dương, xã Hồng Quang, huyện Ân Thi), học viên một trường quân sự và Vũ Sỹ Trường (20 tuổi, trú ở Ân Thi 2, cùng xã Hồng Quang, huyện Ân Thi), sinh viên Trường Cao đẳng cơ điện và thủy lợi, ở xã Dân Tiến, huyện Khoái Châu.
Điều tra những vụ án xảy ra vào ngày tết, Thiếu tá Phong và đồng đội phải mất nhiều thời gian khi dò hỏi nhân chứng. Gặp ai họ cũng từ chối vì ngại liên quan đến pháp luật đầu năm.
Ngoài ra, thời điểm này các hàng quán đều nghỉ kinh doanh nên trong quá trình xác minh, anh em đều mang theo bánh chưng, giò, hoa quả, bánh kẹo để cùng nhau ăn trên xe dọc đường cho thuận tiện và cũng gọi là tận hưởng một chút hương vị của thực phẩm ngày tết.
Mải làm việc, khi những chùm pháo hoa bung tỏa trên bầu trời, anh và đồng đội mới biết thời khắc giao thừa đã đến. Lúc này, tất cả tổ công tác không ai bảo ai đều dừng tay nhìn nhau và nói "Chúc mừng năm mới" để động viên nhau cùng cố gắng hoàn thành nhiệm vụ.
Sau khi điều tra xong vụ án trên, anh em trong đơn vị, anh em trinh sát vẫn hóm hỉnh nói với nhau đúng là "30 chưa phải là tết đâu nhé".
Câu nói ấy đồng thời cũng là lời nhắc nhở đối với mỗi người lính hình sự, đã xác định theo nghề, đam mê với nghề thì lúc nào cũng phải chuẩn bị sẵn tinh thần để có thể lên đường đi làm nhiệm vụ bất kể ngày đêm, ngày nghỉ hay ngày lễ tết.
3. "Nói như vậy, nhưng dường như được ông trời thương tình se duyên nên vợ lính điều tra hình sự thường là những người có sự thấu hiểu, cảm thông, có sức chịu đựng và sự tảo tần, tháo vát cáng đáng gia đình cũng ít ai sánh được.
Đó là một trong những động lực không thể thiếu giúp chúng tôi và đồng đội tiếp tục bền bỉ trong cuộc chiến phòng chống tội phạm", Thiếu tá Phong giãi bày.
Với những thành tích đã đạt được, đội trưởng Trịnh Văn Phong đã vinh dự được nhận Bằng khen của Bộ Công an; nhiều năm được nhận danh hiệu Chiến sỹ Thi đua.