Lãng phí gần 4 ngàn tỷ đô la cho chiến tranh Iraq, Mỹ không nhận được gì ngoài "trái đắng"

Cách đây đúng 16 năm, với cái cớ nguỵ tạo "Iraq tàng trữ vũ khí huỷ diệt hàng loạt", ngày 20/3/2003, lực lượng được gọi là "Liên quân Quốc tế" gồm 150 ngàn quân từ hơn 40 nước được trang bị các vũ khí hiện đại nhất do Mỹ cầm đầu đã mở cuộc tấn công tổng lực bằng hải, lục, không quân chống Iraq.

Kiệt quệ, ốm yếu sau 12 năm bị cấm vận không còn đủ sức để chống đỡ nữa, ngày 9/4/2003, tức chỉ sau 19 ngày, liên quân đã chiếm được Thủ đô Baghdad, chế độ của Tổng thống Saddam Hussein bị sụp đổ nhanh chóng. Ngày 1/5/2003, Mỹ chiếm toàn bộ Iraq và tuyên bố kết thúc chiến dịch quân sự với biệt danh "Tự do cho Iraq".

Cuộc chiến tranh này đã gây ra hậu quả hết sức nặng nề cho đất nước Iraq. Từ một đất nước giàu có vào bậc nhất thế giới, có vai trò to lớn ở khu vực Trung Đông và trên thế giới, Iraq bị tàn phá, bị chia cắt bởi tư tưởng giáo phái và sắc tộc.

Cuộc chiến gây hậu quả nặng nề cho đất nước Iraq

Đến nay vẫn chưa có con số thống nhất về số người Iraq thiệt mạng kể từ cuộc xâm lăng của Mỹ, nhưng số liệu thống kê từ các tổ chức trung lập của Anh xác nhận rằng số người chết ở Iraq đã vượt quá một triệu, và Iraq đã mất khoảng 3% dân số kể từ khi Mỹ chiếm đóng Iraq. Hơn 2,7 triệu người dân Iraq phải bỏ nhà cửa ra đi.

Trong một cuộc thăm dò do Trung tâm ORB thực hiện dựa trên các cuộc phỏng vấn thực địa cho thấy số người chết ở Iraq lên tới 1,33 triệu người kể từ năm 2003. Trong khi đó, theo một tài liệu nghiên cứu của trường đại học Johns Hopkins của Mỹ thì số người Iraq bị chết trong chiến tranh là 654 ngàn, trong số đó có 600 ngàn người bị chết do bạo lực.

Tập thể Đại sứ quán Việt Nam tại Iraq sau khi quân Mỹ chiếm Thủ đô Baghdad. Ảnh: Đại sứ Nguyễn Quang Khai cung cấp

Còn theo Ủy ban thống kê thương vong Iraq, số người Iraq bị giết bởi bom đạn của Mỹ là hơn 106.348 người. Phái đoàn Liên Hợp Quốc viện trợ cho Iraq (UNAMI) thì cho biết số Iraq bị chết kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược của Mỹ năm 2003 đến năm 2016 là 359.459 người.

Đây là chưa nói đến nền kinh tế Iraq, các cơ sở hạ tầng chính trị, xã hội... bị tàn phá nặng nề mà nhiều chuyên gia cho rằng phải mất ít nhất 50 năm nữa mới có thể khôi phục lại được.

Thiệt hại to lớn của Mỹ

Thiệt hại của Mỹ cũng hết sức to lớn, năm 2011 buộc phải tuyên bố rút quân. Đây là thiệt hại lớn nhất của Mỹ kể từ sau chiến tranh của Mỹ tại Việt Nam. Theo con số của Bộ Quốc phòng Mỹ chính thức công bố, số quân Mỹ tham chiến bị giết tại Iraq tính đến 2011 lên tới 4.487 người và số người bị thương trong các hoạt động quân sự khoảng 32.000 người.

Nhiều nhà phân tích quân sự cho rằng những con số này không chính xác, và số lính Mỹ bị chết và bị thương lớn hơn nhiều. Nhà phân tích quân sự Hisham al-Hashemi nói với hãng tin Al-Jazeera rằng, những con số này của Lầu Năm góc là không thể tin cậy được bởi vì các con số chính thức do họ đưa ra bao giờ cũng thấp hơn thực tế và không được kiểm chứng bằng bất cứ một tài liệu nào.

Nước Anh, đồng minh chính của Washington trong chiến dịch quân sự này đã mất 179 quân nhân, trong khi những nước khác tham gia liên minh mất 139 binh sỹ.

Theo một nghiên cứu của trường Đại học Brown, thiệt hại vật chất của Mỹ trong cuộc chiến Iraq lên tới 1,1 nghìn tỷ đô la, nhưng các cơ quan thống kê độc lập của Mỹ cho rằng con số này phải là 1,7 ngàn tỷ đô la.

Nếu tính cả số tiền bồi thường cho gia đình các binh sĩ Mỹ bị chết, bị thương và chi phí chăm sóc phải trả cho các cựu chiến binh thì tổng số tiền Mỹ chi cho cuộc chiến Iraq sẽ lên tới 2,2 ngàn tỷ đô la.

Và nếu tính cả tiền lãi ngân hàng của số tiền này phải trả đến năm 2050 thì tổng số tiền Mỹ thực chi cho cuộc chiến tranh Iraq sẽ lên tới 3,9 ngàn tỷ đô la, chiếm trên dưới 1/5 tổng thu nhập quốc nội (GDP) của Mỹ hiện nay.

Nhiều nhà phân tích chính trị cho rằng các chi phí cho cuộc chiến Iraq là một trong những nguyên nhân chủ yếu của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu hiện nay.

Từ năm 2003 đến 2011, Mỹ đã mất tổng cộng 129 máy bay chiến đấu, máy bay vận tải chở khách và tàu chở dầu, với hơn 277 người thiệt mạng. Trên mặt đất, Washington đã mất hơn 860 xe tăng, xe bọc thép và xe chở lính.

Nhiều nhà quan sát cho rằng những tổn thất này của Mỹ là hết sức to lớn so với những gì họ đạt được trong cuộc chiến tại Iraq. Tình hình Iraq hiện nay cho thấy, người phải chi phí và chịu thiệt hại nhiều nhất là Mỹ, nhưng người đang được hưởng lợi nhiều nhất lại là Iran.

Trước khi tấn công Iraq, Tổng thống G. Bush tuyên bố sẽ đem lại tự do, dân chủ, thiết lập một chế độ công bằng cho người dân Iraq, nhưng đến nay 16 năm đã trôi qua, điều đó vẫn không xảy ra. Đất nước Iraq vẫn chìm trong bạo lực, chia rẽ và thù hận.

*Tiêu đề bài viết do tòa soạn đặt lại