Chuyến công du "chớp nhoáng"
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã kết thúc chuyến công du bốn quốc gia châu Á gồm Nhật Bản, Triều Tiên, Hàn Quốc và Trung Quốc vào ngày 8/10.
Trong khi lãnh đạo ba nước Nhật-Triều-Hàn đều tổ chức các cuộc hội kiến ông Pompeo thì Trung Quốc lại ngược lại.
Do đó, trong ba tiếng đồng hồ ngắn ngủi ở Bắc Kinh, ông chỉ gặp được Ngoại trưởng Vương Nghị và Chủ nhiệm Văn phòng ủy ban công tác đối ngoại trung ương Trung Quốc Dương Khiết Trì mà không có cơ hội gặp gỡ Chủ tịch Tập Cận Bình.
Được biết, trong chuyến thăm Trung Quốc lần đầu tiên hồi tháng 6, Ngoại trưởng Pompeo đã có cuộc tiếp xúc với ông Tập Cận Bình. Hay như các tiền nhiệm khác, Rex Tillerson - thăm Bắc Kinh 2 lần vào tháng 3 và 9/2017 hoặc John Kerry - đã tới Trung Nam Hải 8 lần đều có thể gặp gỡ với nhà lãnh đạo Trung Quốc.
Theo ông Lưu Hồng - Phó Tổng biên tập Tạp chí Hoàn Cầu (Trung Quốc), chỉ với thời gian lưu trú vỏn vẹn 3 giờ đồng hồ, ông Pompeo đã lập kỷ lục mới về thời gian thăm Trung Quốc của các Ngoại trưởng Mỹ.
"Trong bối cảnh quan hệ Trung-Mỹ hiện nay, điều này cho thấy đây là chuyến thăm vô cùng đặc biệt của một nhân vật đặc biệt ở một nút thắt thời gian đặc biệt. Hoặc có thể nói, đây là một trận đánh trực diện", ông Lưu bình luận.
Thông thường, quan chức nước ngoài muốn hội kiến lãnh đạo quốc gia tới thăm đều phải thông qua các cuộc tiếp xúc "mở đường" với quan chức đồng cấp. Tuy nhiên, trong cuộc hội kiến mới nhất này, hai ông Pompeo và Vương Nghị đều không đạt được đồng thuận chung về các vấn đề cụ thể.
Theo giới phân tích, chuyến thăm 3 giờ tới Trung Quốc và không gặp được ông Tập cho thấy ông Pompeo đã bị Bắc Kinh lạnh nhạt và nguyên nhân của sự việc này được cho xuất phát từ những mâu thuẫn song phương hiện nay trong quan hệ Trung-Mỹ, bắt đầu từ cuộc chiến thương mại đã bùng nổ vào mùa hè vừa qua.
Một số ý kiến lo ngại, xung đột thương mại song phương có nguy cơ "bén" sang cả lĩnh vực quân sự khi mà gần đây nhất, hai nước đã hủy bỏ một cuộc họp an ninh cấp cao. Từ kinh tế tới quân sự, hai nước đều đang bị kẹt trong bầu không khí căng thẳng trong khi chưa có bất cứ dấu hiệu hòa giải nào được manh nha.
Ngoại trưởng Mỹ gặp gỡ nhà lãnh đạo Trung Quốc hồi tháng 6 tại Bắc Kinh. Ảnh: BNG Mỹ
Mối quan hệ thiếu lạc quan
Theo Thời báo Hoàn cầu, chuyến thăm Trung Quốc của Ngoại trưởng Mỹ diễn ra trong bối cảnh quan hệ Trung-Mỹ xuất hiện căng thẳng ở nhiều lĩnh vực nên vì thế mối quan hệ này đã trở thành vấn đề quan trọng trong chuyến công du lần này của ông.
"Tuy nhiên, không có dấu hiệu nào cho thấy, chuyến đi Bắc Kinh ngắn ngủi của ông Pompeo mang lại một sự thay đổi nào đó cho mối quan hệ Trung-Mỹ đang căng thẳng hiện nay.
Trong hội đàm với ông Pompeo, ông Vương Nghị trực tiếp thể hiện sự bất mãn với những phát ngôn, hành động của phía Mỹ thời gian gần đây... Ông Pompeo thì cho rằng có sự khác biệt cơ bản giữa Mỹ và Trung Quốc về một số vấn đề. Trong cuộc họp tiếp theo giữa hai ông Dương Khiết Trì và Pompeo, hai bên cũng bày tỏ thái độ tương tự", Hoàn cầu viết.
"Nhưng hai bên cũng đều để đường lùi trong cuộc đối thoại vào ngày 8/10. Ông Dương Khiết Trì cho biết, Trung-Mỹ là hai nước lớn, hợp tác mới cùng có lợi. Ông Pompeo cũng cho hay, Mỹ cam kết cùng Trung Quốc đạt được sự hợp tác cùng có lợi, Mỹ không phản đối Trung Quốc phát triển, không có ý định kiềm chế Trung Quốc, cũng không có chính sách kiềm chế Trung Quốc toàn diện", báo Trung Quốc nhấn mạnh.
Theo tờ này, chuyến thăm Trung Quốc của Ngoại trưởng Pompeo thực sự không có ảnh hưởng lớn tới mối quan hệ Trung-Mỹ bởi mối quan hệ này bị chi phối nhiều hơn bởi Nhà Trắng, các cơ quan kinh tế, an ninh và Lầu Năm Góc hơn là Bộ Ngoại giao.
"Nút thắt quan trọng tiếp theo trong quan hệ Trung-Mỹ có lẽ là Hội nghị thượng đỉnh G20 Argentina vào cuối tháng 11 tới, hãy xem cuộc gặp Trump-Tập có thể diễn ra không và hai bên sẽ thảo luận những gì", Hoàn cầu viết.
Tuy nhiên, báo Trung Quốc bình luận, quan hệ Trung-Mỹ ở giai đoạn tiếp theo vẫn khó có thể lạc quan do nước Mỹ sắp bước vào cuộc bầu cử giữa kỳ nên Nhà Trắng có thể tiến hành những hành động và thái độ khiêu khích Trung Quốc khiến căng thẳng song phương tiếp tục leo thang lên mức độ mới.